Makina bat kontu



Glaziar suitzar bat babestu nahian

Berotegi-efektuaren aurkako borroka pertsonala egitea erabaki dute Suitzako Andermatt-eko eski-estazioko arduradunek. Hain zuzen, estazioan dagoen Gurschen glaziarra ahalik eta gehien babestea nahi dute eta zati bat estali egingo dute eguzki-izpietatik babestu ahal izateko.
Orain bi urteko kanikulak eta azken urteotako tenperatura altuek eragin handia izan dute glaziarrak urtzerakoan eta gehiago ez urtzeko PVCko xaflak jarriko dira glaziarrean. Metro koadroko 20 euroko kostua dute xaflek eta oraingoz 3.000 metro koadro estaliko dira. Beraz, 60.000 euroko kostua izango duen langintza honen emaitzen zain geratuko dira glaziarreko beste zati bat estali ala ez erabakitzeko. Gainera, aipatu lana arrakastatsua baldin bada, beste eski-estazio batzuk prest azaldu dira beren indarren arabera beren kokaguneetan glaziarrak babesteko.
Andermatt-eko eski-estazioko arduradunen arabera, Gurschen glaziarra izotz asko galtzen ari da. Zuricheko unibertsitateko ikerlari-talde batek egindako ikerketen arabera, glaziar suitzarrek azaleraren %18 galdu dute 1985 eta 2000. urte bitartean eta, aldiz, 1973 eta 1985. urte-bitartean %1 baino ez zuten galdu. Alpeetako tenperatura azken 150 urteetan 1,2°C igo da eta 2003ko kanikulak izugarrizko eragina izan zuen glaziarretan.


Biodibertsitatearen gorabeherak

62 milioi urteko zikloetan biodibertsitatea hazi eta gutxitu egiten dela aurkitu dute Berkeley-n dagoen Kaliforniako Unibertsitateko Berkeley National Laboratory-ko Richard Muller-ek eta Robert Rohde-k. Horretarako, azken 542 milioi urteko itsas animalien fosilak arakatu dituzte eta sistema informatiko konplexuarekin analizatu ondoren, 62 milioi urteko zikloak topatu dituzte.
Guztira 36.389 genero identifikatu dituzte eta horien jarraipen zehatza egin dute. Aipatu zikloen zergatia azaltzeko hainbat hipotesi geofisiko eta astronomiko aipatu dira, baina zientifikoki ez da ezer ere frogatzerik izan. Adibidez, aldika eguzki-sisteman Oort kometek sortzen duten eragina izan daiteke arrazoietako bat, baina esan bezala ez dago frogatuta. Muller arrazoi astronomikoen peskizan dabilen bitartean, Rohde arrazoi geofisikoen atzetik dabil, hala nola, sumendien erupzio masiboak.
Bi zientzialarien arabera, hainbat izakik zikloaren aurrean eragin txikia jasaten duen bitartean, beste batzuk oso sentikorrak dira. Koralak, belakiak, artropodoak eta trilobiteak daude sentikorren artean eta arrainak eta barakuiloak, besteak beste, egoera egonkorra dutenen artean.
Frogatzerik izan ez badute ere, badirudi 140 milioi urteko beste ziklorik ere badagoela, hain zuzen ere Aro Glaziarrekin erlazionaturik egon daitekeena. Ikusiko dugu nola aurreratzen duen ikerketa honek.


Azkenak
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude