TRIBUAK
Horri bueltak ematen ari naizela, egungo haurrak bakarrik eta bakarti hazten ari garela pentsatzen jarri naiz. Familia bakoitzean bat edo bi ditugu eta oso gutxitan hortik gora. Baina, hori gutxi balitz, bakarkako bizitza egiten dute gainera: bakoitzak du bere lan egiteko txokoa, bere gela, bere sofa, bere ordenagailua, bere telebista, bere... Beraz, zertarako behar ditu besteak? Behar gaitu besteok?
Gertaeren, historiaren eta pentsaeraren transmisioan etena sortu da; eztabaida sortzaileetarako joera saihestu da; bazkalondo eta afalondoko tertuliak arrotz zaizkigu edo hauetan ez dira hizpide geure ekarpenak, beste batzuek esanak errepikatzera jotzen dugu gehiegitan. "deskomodoa" baita sortzaile izatea, garai bateko aiton amonen papera betetzea; bizikizunak era ulerkorrean edo ipuin erara xehatuta postrean zerbitzatzea.
Gure gurasoen familietan, 8 edo 10 edo ... umeko haietan, beharrak eragingo zuen gorago aipatutako ariketa guzti horiek gauzatzea, ea nola entretenitzen dituzun bestela hainbeste haur (telebistarik gabe) barrabaskeriarik egin ez dezaten! Nik hala uste dut. Baina behar horrek eraginda, harreman estuagoa lortzen zuten; usadioak eta herri pentsaeraren berri jaso; kantuan eta bertsotan gozatzen ikasi; ironia, ziria, adar jotzea, txistea (azken boladan txisteak erdaraz dira ETB 2ri esker) entzun, sortu eta erabiltzen trebatu...
Gurean, azken boladan, lanean ari garenean gauza dezakegula transmisio hori ohartu naiz. Bai, lan fisikoa egiten dugun bitartean: otorduak prestatu, kalefakzioa piztu, arropak eskegi... Edozein lan fisiko egiten den bitartean, garai batean laian edo arto zuriketan bezala. Bestela, oso zaila da elkarrekin hitz egiteko parada izatea: bazkaldu eta Simpson ikustera eta harraskakoa egitera haren atsedenean, meriendatu eta Shing Chang , afaldu eta... Ohitura horiek, gainera, ez dira 12 edo 15 urterekin amaitzen, ez, ez, hogeita pikora arte jarraitzen dute. Galdetu, bestela, plazaz plaza dabilen hainbat bertsolari gazteri ea zenbat urterekin utzi dion Dragoi Bola ikusteari. Kontuz, behar bada hura ikustetik datorkigu sormena e? Ni ez naiz horren kontra ari, ni, geure bizi filosofiaren transmisioa gauzatzeaz ari naiz, hori interesatzen baitzait bereziki. Globalizazioaz ari garenean, geuk geuretik zer erants diezaiokegun Mundu Globalari galdetu behar dugula uste dut eta ez besteen esku dagoen makinatzar modura epaitu eta, ezinbestean, globoan etzanda segi.
Gure herrian behintzat, haur eta gazteak taldean dabiltzanean, taldeko ekintzetara jotzen dute, talde modura jokatzen ari dira jolasean nahiz tertulian. Baita telebista ikusten dutenean ere, ez da ikuste pasiboa parte hartzaileagoa eta osatzaileagoa baizik. Jarrera aldatu egiten dute, bakarrik ez dauden sentipenak, ikusi eta entzundakoa elkarrekin bizitzeko joera pizten die, nonbait. Hau horrela, familia bakoitza laburra eta ekarpen urrikoa denez, tribuko bizimodua antolatzea errebindikatzen dut, bizimodu askoz interesgarriagoa, sortzaileagoa eta hezitzaileagoa izango dugulako. Tribuak joerak aldarazten eta aberasten dizkigulako. Gainera, tribu barruan familiak bere txokoa beti izan dezake
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]