Idazle gehienen ageriko idazle bizitzan atzera eginez gero sariren batekin egingo duzu topo. Ia beti agertzen da sariren bat hasieran. Literatura lehiaketak jendaurreko aurkezpenerako plataforma baino zerbait gehiago ere badira, ordea. Banidadeagatik bidaltzen dituztela lanak aipatu izan du bakarren batek, promozio bila abiatzen dira batzuk, errekonozimendu eske beste batzuk eta ezin ahaztu arrazoi prosaikoa: diruz ondo hornitutako lehiaketa dezente antolatzen dituzte erakundeek. Idazle bakoitzak ditu bere burua lehian sartzea erabakitzeko arrazoiak. Bat baino gehiago, normalean. Hiruk aitortu dizkigute bereak.

Patxi Ezkiagak gogoan du zergatik aurkeztu zen Felipe Arrese Beitia lehiaketara orain ia bi hamarkada. "Denbora asko egiten nuen idazten, eta egiten nuen hark benetan zerbaitetarako balio ote zuen jakin nahi nuen". Horrek eman zion bere lehendabiziko saria 1984. urtean. "Kritika bat jasotzeagatik aurkeztu nintzen".
Ordutik hona sari asko irabazi ditu, bai poesian, baita narratiban ere: Irun Hiria 1985, 86 eta 99an; Lizardi saria 1985 eta 87an; Azkue saria ere 1987an; Julene Azpeitia 1990ean; Jon Mirande 1991 eta 95ean; edo Augustin Zubikarai 1998 eta 99an, besteak beste. Azkenekoa aurten bertan: BBK-k eta Euskaltzaindiak ematen duten Txomin Agirre saria "Bigarren haurra" eleberriarekin.
Eta lehendabiziko arrazoi hari beste batzuk erantsi zaizkio urteotan. Sariek "bizirik nagoela sentiarazten didate" aitortu digu. Irakuleenganako nolabaiteko konpromiso bat ere sentitzen du Patxi Ezkiagak: "Irakurle batzuk oso zintzoak ditut eta obligazioa sentitzen dut neure barne mundua beraiekin partekatzeko". Horretarako argitaletxeen bidea erabiltzeko modurik ez ote dagoen galdetuta zenbait argitaletxe lan mota batzuentzat nahikoa itxita daudela esan digu: "Poesia metafisikoa ez dela leitzen esan izan didate, eta nik uste dut baietz. Urtero Inglaterran, Zeelanda Berrian edo Australian argitaratzen dena eskuratzeko ahalegina egiten dut, eta hangoa ikusi besterik ez dago une honetan zer egiten ari diren ikusteko; esate baterako, nobela jada ez da kontakizun hutsa, gogoeta mordoa dute beren baitan". Hemengo bideak "itxiegiak" direla uste du Ezkiagak, lan mota batzuei bakarrik egiten zaiela bidea eta hori ere bada arrazoia bere lanak lehiaketetara aurkezteko: reibindikatzeko argitaratzen denaz gain, badaudela idazteko beste era batzuk eta beste gai batzuk. Hori da bere arrazoi nagusienetako bat une honetan. "Idatzi egiten dut eta, egindako lanarekin gustura geratzen banaiz, lehiaketa batera bidaltzen dut". Irabazteak frogatzen dio bere egiteko erak ere baduela gaur egun tokia eta balioa.
Leihaketek duten amurik garrantzitsuenetako batena aipatu digu berak ezer galdetu baino lehen: "Diruarena bost axola. Ruandara joan da orain arteko diru guztia".
Hori bera, aldiz, arrazoi garrantzitsua da beste askorentzat. Aitortzeak nolabaiteko erreparoa ematen badu ere, bi idazle gaztek, Urtzi Urrutikoetxeak eta Fernando Morillok duen garrantzia ematen diote. "Poesian, batez ere, sariek ematen dute dirua", beste era batera irabaztea ezinezkoa den dirua. Urrutikoetxearen hitzak dira. "Eta diruz ondo saritutako lehiaketa bat irabazteak lasaitasuna ematen dizu denboraldi baterako". Begiratzen dio alde ekonomikoari lehiaketa batera aurkezteko orduan, nahiz hasierako lehiaketetan ez izan hori garrantzitsuena. "Urruzuno sarietatik hasi nintzen literaturan". Ordurako bertso munduan ibilia eta bertso-paper lehiaketa ugari ezagutua zen, bertso-paperek lehiaketak beste irtenbiderik ez zutelako. "Hemen nago esateko modu bat da, hemen nago eta homologazio bat badaukat, sari honek ematen didana". Gaztetxotan eskuratutako sariez aparte bi lan homologatu ditu Urrutikoetxeak: Ernestina de Champourcin saria eman ziona 1997an eta Irun Hiria 2000. urtean. Hauen bidez ezagutarazi zuen bere lana. "Lehiaketetatik etorri naiz, hortik egin dut bidea eta ez dut baztertzen aurreragoko ere; errealista naiz eta goxoki hori denontzat da gustukoa".
Sakon-sakoneko arrazoietara joz Urtzi Urrutikoetxeak uste du badagoela egoarekin zerikusia duen zerbait ere: "Edozein artistak badu bere egoa, zer esana daukala iruditzen zaio, zer eskainia" eta horrek ere bultzatzen du lehiaketetara. Ez ditu bere lanak edozein lehiaketetara bidaltzen, ordea. "Printzipio moduko bat jarraitzen dut: erdaraz besteko saria izatea, gutxienez, euskaraz". Eta hortik aurrera, argitaratzeko orduan jartzen dituzten baldintzei ere begiratzen die: "Lagun batzuei esan izan diedan bezala, geure burua saltzen dugu lehiaketetan baina saltzekotan, garesti saldu". Egile eskubideak zenbaterako geratzen diren erakunde antolatzaileen esku ere begiratzen du. Lan horiei gerora beste irtenbide bat eman ahal izateko.
Kezkatzen du lehiaketen antolatzaileek lanarekiko ardura gutxi izateak. "Askotan zure lana berandu argitaratzen dute; nik uste zenbait lehiaketatan edizioa hobetzen ari direla baina oso berandu kaleratzen dituzte". Ikusten du erakunde askok saria eman eta horrekin oihartzuna lortutakoan helburua beteta bezala geratzen direla, ez dutela ahalegin handia egiten gero lana promozionatzen. "Promozio pertsonalean irabazi egiten duzu saria irabazten duzun mementoan, baina lanaren promozioan galdu".
Garbi ikusten du Urrutikoetxeak lehiaketak subjektiboak eta injustoak direla, epaimahaiaren ikuspuntuan bakarrik oinarritzen direlako, eta halere, onartzen du berarentzat bultzada handia izan dela sari hoiek eskuratu izana. "Sari horien aurretik ez neukan argitaletxeekin harremanik, adibidez; horiei esker jarri ziren nirekin harremanetan".
Fernando Morillok ere onartzen du editoreak berarekin fijatu baziren sariengatik izan zela. Seigarren liburua kaleratzekoa da eta asko idazten ari da. Lehiaketetarako? Bada, bai. "Asko idazten dut eta lehiaketa guztietara bidaltzen ditut egindako lanak". Laudioko lehiaketa izan zen irabazi zuen lehendabizikoa. "Lehiaketa zalea izan naiz beti, baina ni zientzia munduan nenbilen eta lagun batek gomendatuta aurkeztu nintzen lehendabiziko aldiz, probatzeagatik". Harrezkero hogeita hamarretik goratan jaso du saria: Donostia Hiria 1999an, Julene Azpeitian bizpahiru aldiz edo hiru akzesit azken hiru urteotan Gabriel Aresti ipuin lehiaketan.
"Niretzat lehiaketak neure burua frogatzeko era bat dira. Ez daukat inguruan inor zuzentzeko, laguntzeko, eta lehiaketen bidez ari naiz ikasten". Ez du ezkutatzen diruak ere tentatzen duela. Baina garrantzi gehiago ematen dio bere burua frogatzeari diruari baino.
Orain arte edozein lehiaketetara aurkeztu izan da, sari txikia eta handia zutenetara, oihartzun handia edo txikia, ospe gehiago edo gutxiago, eta denak zerrenda berean jartzen ditu. "Oso gustura idazten dut, eta idatzitakoa bidali egiten dut". Eta listo. Batzuetan idazten ari dena lehiaketaren baldintzetara egokitzen saiatzen da, baina gehienetan ez du lehiaketa jakin baterako apropos idazten, horrek zentsore lana egitea eskatzen diolako. Asko pozten da irabazi duela jakitean, baina ez irabazteak ere egoari on egiten diolakoan dago: "Ez zarela Jainkoa gogorarazteko, egoaren ekilibrioa lortzeko".
Fernando Morillo ez zen beharbada idazlea izango lagun hark ez balio lehiaketa batera aurkezteko gomendioa egin. Idazten jarraituko zuen seguruenik, baina komentzituta dago ez zuela hainbeste argitaratuko. "Asko lagundu didate lehiaketek eta izugarri aukera ona da hasiberrientzat hasiberri ez direnekin lehia zaitezkeelako berdin-berdin". Ez diogu denbora gehiago lapurtu. Idazten jarraitu behar zuen egunotan lanak entregatzeko epea amaitzen zaien lehiaketetarako