Ezker abertzaleko hautetsiez osatu Udalbiltzaren egitasmoen artean Eskubideen Karta eta Nazioarteko Konferentzia daude. Elkarri bere Konferentzia burutzen ari da. Uztargarriak al dira biak?

Konferentzia guztiak osagarriak dira. Elkarriren Bake Konferentzia, handi handika, metodologiaren bidetik ari da garatzen gatazkaren ebazpena lortzeko. Gureak, berriz, beste bide bat garatu nahi du Euskal Herriaren identitatearen onarpena gauzatu dadin. Eta ez bakarrik Euskal Herriarena, Europako estaturik gabeko nazioen onarpena ere gauzatzeko bidea lantzen ari gara. Horregatik, herrialde hauetako hainbat partaideren kolaborazioa izango dugu. Ordura bitartean lana egitea dagokigu. Irailaz geroztik, berau gauzatzeko lantzen ari garen egitasmoa ezagutaraziko dugu publikoki. Nazioarteko Konferentzia abenduko bigarren asteburuan burutuko da eta honen amaierako ekitaldian Eskubideen Karta aurkeztuko dugu. Bi egitasmoak uztartuak azalduko ditugu nolabait.

Gaur egun dugun datu objektibo bakarra Euskal Herriak bakea nahi duela da. Gure gizartea gatazka konpontzeko bideak bilatzen ari da eta horretarako dinamika eta mekanismo berriak antolatu nahia azaldu du. Aberri Eguneko adierazpenetan hori egon da denon ahotan, eta hori oso positiboa da. Herriaren nahia hori da. Bere ordezkariek bake nahi hori gauza dezaten nahi du herriak. Guk hori gorpuztu beharra daukagu orain.

Azken hilabeteotan gizarte eragileekin lehen bilerak egin ditugu eta orain talde politikoekin hasi gara. Horrek baina joan-etorri asko eskatzen du, finean prozesu bat burutu behar da. Zeregin honetan alderdien ekarpenak bilatzen ditugu eta berauek mugarik gabe eman behar dira. Lehenengo fasean gaude eta lan horrek bere denbora behar du. Gu Udalbiltza gara, baina alderdiek beren konplexutasuna daukate, aniztasuna dute beren barrenean eta hori landu beharra dago.

Guk lanaren poderioz besteak «kutsatu» nahi ditugu, Udalbiltza bere osotasunean martxan jar dadin. Ez da denbora asko dinamika berri hau martxan jarri dela eta denbora behar dugu, kutsatze hori ekinaren ekinez lortzen da, eta kutsatze moduko bat ematen ari den konfiantza osoa daukat.

Udalbiltzak oraindik ez du gai honetaz bilerarik egin Batasunarekin. Udalbiltzak alderdiekin bilerak bukatuko ditu denbora gutxi barru, ekarpenak guztiak bildu eta sintesia egiteko ordua izango da.

Ondo eramaten ditut, alkate izateak lanak batzea errazten du. Alkateak, eskuarki, urteetako lan esperientzia bildutako herritarrak gara. Niri ez zidaten Ondarroako herritar guztiek botoa eman, baina herritar guztien alkatea naiz, herritar guztiak berdin-berdin hartzen ditut. Ideologikoki alderdi batetik elikatzen zara, baina alkate bezala ezin duzu bakarrik hortik elikatu, beste lekuetatik ere elikatu egiten duzu zure burua, zorionez gainera. Herriak egiten dituen ekarpenak jasotzen ditugu, horrek gure lana eramangarriago izaten laguntzen digu.

Euskal Herrian bizi dugun egoera oso gogorra da alkate batentzako, alkate nahiz herritar bezala. Zinegotzi guztiak udal mahaikideak dira, maila pertsonalean elkar estimatzen dugu, ez da erraza beraz. Ni pentsamolde kristauetan hezituta nago eta horrek norbere barruan ikaragarrizko zurrunbiloa sortzen du. Egoera honek, alde batetik, gure etika eta morala ukitzen ditu eta bestetik gure jarrera politikoak astindu ere bai. Niri eta nire ondoko zinegotziei ezin ikaragarria sortarazten digu. Egoera honek irtenbidea behar du, herriak egoera honetatik atera behar du. Alkate bezala, ordea, ez dut irtenbiderik ikusten jarrera pertsonal batetatik. Egoerari irtenbide oso bat eman behar zaio, irtenbide negoziatu orokor bat.

Mintzakidetza horiek une larrietan sortzen diren ekimenak dira. Finean, Udalbiltza antolatzen ari den ekimenaren mahai-paraleloak dira. Ordea, asmoen metaketa egiteko garaia iritsi zaigula uste dut, arlo eta eremu ezberdinetan garatzen ari diren egitasmoak batzeko ordua iritsi dela. Ahaleginak batu eta gaiari osotasunean heldu behar zaio. Batasuneko alkatea naizen aldetik, bake egitasmoari denok batera ekin beharra ikusten dut, gaiari osotasunean ekin behar zaio. Hor dugu Irlandako esperientzia, kontzeptu batzuk sortu dira, adibidez «inclusive talkls» delakoa, hau da, bake egitasmoan denetarik hitz egin behar dugu, dena malgua, eztabaidagarria eta negoziagarria baita. Euskal gatazka konpondu nahi badugu ezin dira gauza batzuk saihestu, denak osotasun batean hartu behar ditugu, bestela arazoak ez du konponbiderik.

Lizarra-Garaziko Akordioa perspektiba zabal batetik ikusita ez da zapuzgarria, bere mementuan eman zen eta esperientzia horretatik asko ikasi dugu denok, gaur egun esperientzia horrek indarrean jarraitzen du, Udalbiltza lekuko. Udalbiltzako lehendakaria naizen aldetik, ezker abertzalea nola atera den juzkatzea ez zait egokia iruditzen. Hala ere, esan dezaket ezkerraren ezaugarrietako bat zabaltasuna dela, ezkerrak bere barnean ñabardura eta espresio asko biltzen dituela, konplexuak eta zabalak aldi berean. Euskal ezkerra ere ez da izaera horretatik at gelditzen, ezkerraren bidean garatzen diren pentsamoldeak zabalak dira, eta uniformetasun eta hertsikeriatik at garatu behar dira. Nire ustez, honek ez du ezker abertzalea ahultzen, alderantziz, bere aniztasunaren adierazpideak dira.

Ilegalizazio egoera batean ez da gustuko erantzunik ematen eta Batasunak ere ez du emango. Frantziako nahiz Espainiako Gobernu zentralistek Euskal Herriak bizi duen prozesua zapuztea nahi dute (batzutan prozesu desesperagarria bada ere), zeregin horretan Batasuna legez kanpo utzi nahi dute. Nik zer nahiko nuke? Ni ahaleginduko naiz martxan dagoen prozesua hau aurrera atzeratzen. Gobernuetatik datozen erasoen aurrean iparra ondo markatuta izan behar du Batasunak. Bidea lan egitea da, herrietan lanean segitzea. Herriak urte askotako gatazka honetan erakutsi duen heldutasuna erakutsi behar du orain ere. Fase honetan ere, prozesuak aurrera egingo duen konfiantza osoa daukat.

Ez dut uste. Euskalduna Jauregian onartu ziren oinarriak hor daude, iraunkortasunerako bokazioz sortuak. Hautetsi berriak herriak aukeratuko ditu, sigla batekin edo besterekin. Hautatuak direnak direla ere Udalbiltzak aurrera jarraituko du, bidea markatua baitu. Gorabeherak izango dira tarteka, baina herri honek iparra hartua du eta jakingo du iparra galdu gabe aurrera egiten. Gu ez bagaude beste batzuk izango dira.

Loren Arkotxa aurkezten bada, orain arteko ildoan lanean segitzeko izango da. Batasunaren izenean ez bada, beste edozein hautagai zerrendan joan naiteke, siglak eta izenak gutxienekoak dira. Nirekin dauden zinegotziak ere modu berean aurkez daitezke. Finean, aukeratuak bagara herriaren zerbitzuan aritzeko aukeratuak izango gara