ETBn ikusten ditugun programa asko ez ditu ETBk berak burutzen, eta gauza bera gertatzen da espainiar TVE, britainiar BBC edota munduko beste edozein telebistan. Kasu hauetan telebista kateek ikusten ditugun saioen euskarri lana egiten dute, sortzaileen (produkzio-etxeak) eta azken bezeroen (ikusleak) arteko bitartekari bihurtuz. Programa gehienen ardura itzalpean lan egiten duten produkzio-etxeena da.

Prozesu arrunta honakoa izaten da lau hitzetan laburtuz: produkzio-etxeak du ideia eta bitartekari bati ideia-programaren ustiapen eskubideak saltzen dizkio. Diru horrekin produkzio-etxeak produktua burutzen du, eta aurreko bitartekariak programa bukatua telebista bati saltzen dio, gero honek guri erakuts diezagun.
Hori telebistari dagokionez. Baina orokorrean produkzio-etxe bat ikus-entzunezko negoziora dedikatzen den enpresa da, bai telebistan bai zineman, publizitatean, enpresa bideogintzan, bideoklipetan, instituzioentzako kultura programetan edota irudi eta soinuarekin zerikusia duen beste edozein lanetan.
Hori bai, enpresek berez negozioa mantentzeko gutxieneko langile batzuk izaten dituzte, batez ere administratzaileak. K-2000ko gerente Sabin Uriarteren esanetan, "badira sortzaileak dituzten enpresak, baina gehienetan sormena erosi egiten da, gero berau landu asmoz. Izan ere, profesional askok free-lance gisa egiten du lan". Kontuan hartu behar da merkatu honetan teknikari poltsa handia dagoela (kamerak, errealizadoreak, bideo arduradunak, argiztatzaileak, soinu teknikariak, aurkezleak, gidoilariak, arotzak, makilatzaileak...) eta aurrekontuaren arabera enpresek horietako batengana ala bestearengana jotzen dutela, normalean lana amaitu arte kontratatzen direlarik. Profesionalekiko jarrera hau bera mantentzen da baliabide teknikoen kasuan ere (platoak, kamerak, argiztapena, dekoratuak...). Izan ere, gehienetan epe zehatz baterako alokatzen baitira hauek.
Pertsona askorekin negoziatu behar den mundu honetan, produkzio-etxeen eta komunikabideen arteko harremanek ere printzipioz garrantzi handikoak izan beharko lukete, baina 3 Koma 93 enpresako gerente Koldo Anasagastik argitzen digun bezala ez da horrela gertatzen: "Hedabideekiko harremanak kateek edo bezeroek eratu ohi dituzte. Guk produktuak ekoizten ditugu, baina harremanak kudeatzen dituztenak ustiakuntza eskubideen jabeak izaten dira. Nolabait esateko, guk bezeroari produktua saltzen diogu, honek gero hedabide bati ala beste bati sal diezaion. Komunikabideekiko harremana normalean ez da prentsaurre edota prentsa-agirietatik harantzago joaten".
Agian horregatik, eta aurrerago aipatuko dugun bertako enpresen dirulaguntza urriengatik, euskal produkzio-etxeak gero eta gehiago nazioartera begira jarri dira. Esaterako, dokumentalen salerosketan azokarik garrantzitsuenetakoa den Marsellako "Sunny Side of the Doc"en zazpi euskal ordezkari izan ziren ekainean (Hegaz, Idem, 3 Koma 93, Baleuko, Igeldo, Orio eta Ione), eta, bestetik, Irusoin-en "Gautxo" marrazki bizidunen telesailak oihartzun handia izan zuen Suediako "Forum Cartoon" jardunaldietan. Ondorioz, sektorean diharduten profesionalek kanpoan izaten duten harrera ona etxean, laguntza txikia dela-eta, kexa bihurtzen da.

Hauxe izan daiteke ekoizpenaren inguruan euskal egoera definitzeko izenbururik egokiena, mundu honetan mugitzen den hainbat pertsonaren esanetan. "Euskal Herrian oso profesional onak ditugu -kanpoan zenbat euskal zuzendari, teknikari, ekoizle, aktore eta abar lan egiten ari diren ikusi besterik ez dago- baina beraien lan eta trebetasunaren zati bat aprobetxatzen dugu bakarrik. Enpresa azpiegitura pribatua falta da eta publikoa soilik maila baxuko ekoizpenetan erabiltzen da, kontsumo azkarreko produktuetan. Profesional asko Madrilera joan dira, bertan paradisua ez badago ere masa kritiko eta merkatu handiagoak daudelako, hedabide publiko eta pribatu gehienak daudelako eta Espainiako zein nazioarteko komunikazio talde handiak mugitzen diren lekua delako". Hitz esanguratsu hauek Koldo Anasagastirenak dira, baina sektorearen pentsamendu orokorra laburbiltzen dute.
Urriaren 25ean Donostiako Kursaalean izandako "Sormena eta Industria" jardunaldian, Irusoin enpresako gerente Iñaki Gomezek egoera eta etorkizunari beste ikuspuntu batetik begiratzen zion. Ekoizpenaren mundua Euskal Herrian bitxia dela aitortu zuen, gure lurraldean ekoizpenaren inguruan gehiegizko atomizazioa baitago. Euskal Herrian ekoizpenaren arloan guztira 75 bat enpresek lan egiten dute, nahiz eta berez produkzio-etxeak direnak gutxiago izan: "Beren lana oso ongi egiten duten enpresa txikiak daude. Baina oraindik ez da gure merkatuan behar adinako indarrez funtzionatuko duen enpresa lehiakorrik sortu; euren artean batzen joan edo gauzak elkarrekin egiten hasi beharko dute beraz. Dena den, datozen bost urteetan egoera biziki aldatuko da".

Azken urteetan dagoeneko aldaketa hori hasi da. Indarra egin asmoz, euskal produkzio-etxe burujabeak Ibaia izeneko elkartean bildu baitira, zeinen presidentea Iñaki Gomez bera den. Sincro S.A. bertan biltzen diren 35 enpresetako bat da eta David Berraondo bere zuzendariak azaltzen digunez, "Ibaia sektore honetako enpresen beharretik sortu zen, inguruko herrialdeetan gertatzen den bezala, sektore estrategikotzat hartzeko beharretik alegia".
Ibaiaren helburu nagusia sektorearen ahots bakarra bihurtu eta negoziatzeko indar handiagoa izatea da. Aurtengo irailaren 13an bere bezerorik garrantzitsuenarekin, EITBrekin, hitzartu duen itunaren arabera, lortzen ari dela dirudi. Hitzarmen honen bidez, EITBk hiru urtetan 4.500 milioi pezeta (180.000 milioi libera) inbertitzeaz gain, hitzarmen eta koprodukzioak bultzatu eta euskal ekoizpenak munduan zehar zabaltzeko konpromisoa hartu zuen. Izan ere, akordioaren helbururik garrantzitsuena, EITBren plan estrategikoan jasotzen den bezala, "Euskal Herriko ikus-entzunezkoen industria garatu eta sustatzea da".
Produkzio-etxeek horren eta haren beharrik izango dute, gure enpresek telesail dramatiko, magazin edota dokumental asko eta onak ekoizten badituzte ere, filmak burutzea adibidez, askotan ezinezkoa izaten dutelako, beren kostu altuak direla-eta. Lehenago aipatu bezala, ibili nahi baina hanka-motz.