UGAZABA ETA LANGILEEN ARTEKO AUZIA

  • Kapitalismoa, sindikatuak, mobilizazioak, lantegietako nagusiak, langileak... eta hauen ondorioz sortutako istiluak zituen hizpide Z. ARGIAk urriko azken alean.

2000ko urriaren 29an
Leku gazteei!" aldarrikatzen zuen, erabat baikor, ZERUKO ARGIAk, bere 399. zenbakian, minigona polit bat soinean zeraman neska gazte panpoxaren argazkiaren goialdetik. Azpialdean, berriz, alegoria antzeko bat agertzen zuen, esanaz denok izan gintezkeela zahar atzetik datozenentzat, edo. Baina garrantzitsuena, behar bada, ogitarteko horren erdian ikus zitekeena zen: neskatoa begiak erre beharrean egunkaria irakurtzen (hari itsatsita zeuzkan, bederen), alboko emakume edadetuak "Le Figaro"ren kontuak baztertu eta bestearen gaztetasunari so gelditzen zen bitartean. Ala azkazalak jaten zituen era izango ote zen arreta piztu ziona?


LANTOKIA ITXIRIK ETA LANGILEAK KALEAN.

Sasoikoak izan ala helduak, bestelakoak ziruditen garai hartako langileen kontuak. "Afrika beltzean gauzak ere beltz. Baiña ez an bakarrik. Baita emen ere", azaltzen zuen, hasieratik bertatik, astekariaren editorialak. "Kapitalismoaren atzapa-rrak ez dute errukirik ez iñon eta ez iñorekin", jarraitzen zuen esaten. "An -Kamerungo Nkongsambaz ari zen- eta emen beti berdin jokatzen du. Al duan dirurik gehiena egin eta pillatzea da bere elburu nagusia. Ortarako gezurra esan behar badu, esan egiten du. Langillea kalera bota behar badu, bota egiten du. Armak behar badira, eskuratu egiten ditu. Jendea goseak euki behar bada, euki egiten du. Giltzapean sartu behar bada, sartu egiten du. Baita gotzaia bada ere. Al duan dirurik gehiena egiteari bakarrik begiratzen dio". Ez zen horretan gelditzen salaketa gogor hura, haatik: "Ortarako indar guziak bereganatzen ditu: agintea, armak, eliza, irratia, telebista, egunerokokoak, aldizkariak, sindikatuak...".
Leku gazteei! esan beharrean naiz ni neu ere, sindikatuen salaketa hori gaizki ulertzeko trantzean egongo da bat baino gehiago-eta. Izan ere, 1970. urtean, Kamerunen ez dakit, baina Espainiako Estatuan baiezta dezaket "Sindicato Vertical" delakoa baino ez zela existitzen... legalki, bistan da. ZERUKO ARGIAren editorialak aipatzen zituen sindikatu horiek, beraz, indarrean zeudenak baino ez ziren! Horregatik zioen jarraian: "Eta erakunde zakar orren azpian langillea; esku-utsik, indargabe, ezjakin, diru-truke bere lana, izerdia eta bizia nagusiaren diru-kutxa astun eta beteak ugaritzeko saldu beharrean. Oilloa axariaren ortz eta atzaparretan bezela langillea ere nagusiarenetan".


HIRU HILDAKO GRANADAN.

Zer dela-eta mintzo zen hain suharki, garbiegi apika, aipatu editorial hori? Arrazoia ez zitzaigun idazlan horretan ematen, "Euskalerritik begira" deitzen zen sailean A.F.-k argitara ematen zuen "Langille arazoa" idatzian baizik. Gipuzkoako Alfa, Arruti eta Ayala-ko langileak mobilizazioak egiten ari ziren, Espainiako Estatuko beste hainbat lekutan bezala. Baina larriena ez zen hori, larriena aste batzuk lehenxeago Granadan gertatua zen: "Uztaillaren azken aldeko egunetan, Granadan iskanbilla izugarriak izan genituen; gure artean aspaldi izan diranik haundienetakoak bai, alegia. Etxegintzako obratan ari ziren langilleak, lan bideari dagozkien eskubideak zuzentzeko alkar-izketak antolatzen ari ziran, baiña egiñalak egin da gero eta itxura jatorrean ezer etzutela iristen ikusirik, indarkeriari leku eman zioten eta hiru hil. Ustegabe? Etsita? Itsumustu batean? Eguneroko guztiak Granadako zoritxarrak aitatu zizkiguten, baiña presaka ta buztana ankapetan izkutatu nahiean. Noiz arte utzi sustraiak aztertu gabe? Noizko auzia? Benavent gotzaiak bere pastoralan zion bezala, kaleko zaratari, gertakizun hauek sortu dituzten sustraiak baiño ajola haundiagoa eman nahi zaie".
Ezer ez zegoela, ofizialki, garbi, baina gure aldizkarikoek bazituztela beren susmotxoak, esango nuke nik... Dena dela, eta editorialera itzuliz, haren egileen aburuz bazen giro hari guztiari langileak eman ziezaiokeen erantzunik ere. Honoko hauxe, urrutira joan gabe: "Zer egin? Ba-du olloak ere mokoa. Ai axariari begian sartuko balio! Ba-ditu egoak kosketara igotzeko. Baiña kuxkurtu egiten da. Ikaratu. Jakiña, onela beti galduko du. Onela beti axariaren janari izango da. Langilleak ere burrukan egin behar du. Ez du lotan jarraitu behar. Ez du egon behar. Entzun, irakurri, ikasi, bildu, esnatu egin behar du. Sindikatu jator bat sortu edo jator batean elkartu behar du", alegia, "iraultza-griñaz bizi behar du. Ez du oilloa bezela kuxkurtuta geldi behar".
A.F. delakoa, berriz, bareago agertzen zen bere lanaren erabakietan: "Laster hasiko da Cortes-etan sindikal lege berriaren ezta-baida. Igaz ezagutu genduen sindikal-legearen proiektoa, ta ageriko kontradikzioa igartzen degu aurrena zenbatzen diran oiñarri eta gero ezarri nahi dan estruktura artean. Izan ere oiñarri edo asmo generalak eta Gotzai-batzarrak eman zigun dokumentoa eta OIT-ek bere aldetik eman zuan iritzia, malla batean ikusten ditut baiña ez horrela sindikal organizazioa estrukturatzean. Sindikatoak, sindikatoa izateko, bide zuzenetik iritxitako representazioa behar du. Baita bakoitza izateko ta erabakitzeko eskubidea ere, Estaduengandik aparte. Eta azkenik askatasuna sindikatoak biltzeko eta organizatzeko. Sindikal lege berria bide hortatik jarriko al da? Auskalo! Ara bada. Beste edozein jomuga alperrikakoak izango dira, langilleen eskubideak benetan errespetatzeko".

LEKU GAZTEEI
Lehenengo orrialdea, 1970-X-25
Leku gazteei!" diotsa berrogei-ta-hamar urteko gizon batek larogei urteko agure zahar bati. "Nazioaren ohorea salbatu zenuten bai, geren buruen jabe izateko erraztasuna eman ere bai; baina haunditasuna baino gehiago, horri begira amesten egoteko egokiera eman zeniguten. Tira, tira! Ordena sano baten barruan aurrerapena, aberastasuna eta zorion betea agintzen dut nik". "Zergak direla-ta atera ditezkean probetxuak bazterrera utziz gero lan egiteko elkarrekin biltzea eta denok partizipatzea eta aberastasunak ere elkarren artean berdin zabaltzea, berriketa eta engainu txoro bat besterik ez da", diotsa hogei-ta-hamar urteko injineru batek. "Zoaz antzarak ferratzera". "Industrial zibilizazio horren kontra negok eta ez diat hori onartzen eta ez onartuko ere. Gorputzak eta izpirituak nahastu eta loitu besterik egin ahal duzue ba zientzia guziaren kontra dagoen anti zibilizazio horrekin?" diotsa injineruari hogei urteko estudiante batek. "Hi, txo! Bizar luze haundi hori!" diotsa zazpi urteko eskola-ume mukizu batek, "berri-berritik has hadi, nik bezala matematika berriak praktikatzeko gauza izan nahi baldin baduk!".

IKASTOLA ETA HERRIA
Olarru, 1970-X-25
Azken aldi hontan zalaparta aski ba darabilkigu ikastolak diraleta. (...) Gaurkoz, zenbait jenderen artean nahiko zabaldua ikusten dugun joera bat aztertu nahi genduke: Hauentzat ikastolen egiteko nagusia euskera salbatzea litzake eta hori lortzeko biderik ziurrena berriz, ikastolek "konplikazioak" sortu lezaizkieken guztitik ondo aislatzea, hots, herri baten bizitza osatzen duten beste alderdi edo eskualde guztiekin (kultura, ideologia eta abar) zer ikusirik ez duan errealitate bat bezala kontsideratzea. Hortarako ikastolak ondo itxitako kristalezko kutxa batetan bezala ipini behar dira, inguruko giro nahastuak ezertan kutsatu ez ditzan eta inguru hortan sortu ditezkean gora-behera eta istilu guztietatik salbo, kutxa barreneko giro epelean euskera gorde dezaten. Gure iritziz, joera honen sustraian aurkitzen dogun pentsaera guztiz okerra da eta bere ondorenak ere hala dira, noski. Euskera soilki salbatzea helburu nagusi bezala jartzean euskerarekin absolutu bat egiten da eta euskal haurrak helburu hori lortzeko bitarterko bat, instrumento bat, bihurtzen dira. (...) Ez dugu uste bere bideari ematen dion helburua ere -euskera salbatzea- lortzeko gai danik. Ez dugu ikusten gaurko gizartean dominatzaile diren ideien errespetoan hezitako umeak, bihar edo etzi, giro guztia kontra daukatela eta euskerak ez duela "balio" konturatzean, zer arrazoigatik euskerari eusten saiatuko diran, heuren hezieran euskal-kontzientzia baten jabe egin ez baditugu. Bi hitzetan esanda, uste dugu EUSKERA ERE ez salbatzea litzatekeala.

BATZUEN KRISTAUKERIA
Xabier Kintana, 1970-X-25
Orain asko ez dela, Bizkaiko aldizkari batetan, guztiok biziki estimatzen dugun apaiz gazte baten kontrako artikulu bat publikatu da. Bertan esaten denez, apaiz gazte horrek, lagun ezezagun askoren artean egindako afari batean artikuluaren egileak mahaina bedeinkatzeko eskatu zionean, mahaina berez zegoela bedeinkatuta erantzun zion, janariak giza lanaren fruituak baitziren. Gainera, mahain inguruan zeuden guztiei agian ez zitzaiela ongi irudituko, erlijio uste ezberdinetakoak izaki.
Bestalde, ez zion inork apaiz horri erregutu mahaina bedeinkatzekorik, artikulariaz besterik, bertan nengoen honek segura baitezaket. Honaino, apaiz haren kristau testigantzaren kontrako "bekatu larria".
Baina, gure harridurarako, artikulari haren lana ez da honekin bukatu, eta, dirudienez, are kristau testigantza bikainago batez baliatuta, ba diosku nola entzun duen apaiz gazte horrek laster apaizgoa utzi eta ezkontzeko erabaki duen. Gorrotoz edo funts gabeko mendekuz ez bada, ez dugu aditzen artikulariak zertarako atera behar ukan dituen pertsona partikular eta errespetagarri baten bizitza pribatuaren kontuak.
Ez dakigu berria egia denez, eta ez dauku ardura gainera, bakoitza bere bizitzaren jabea delako, eta inori ez baitzaio egoki inoren arazoetan musturra sartzea, are guttiago hortik mintzaigaia ateratzeko asmoz ere. (...)


Azkenak
2025-06-02 |
Erretzea debekatuko dute haurrak elkartzen diren Ipar Euskal Herriko espazio publikoetan

Debekua uztailak 1ean sartuko da indarrean hainbat espazio publikoetan, hondartzak edo parkeak kasu. Araua errespetatzen ez duten herritarrei 135 euroko isuna jarriko diete.


 


2025-06-02 | Ahotsa.info
Israelgo enpresekin dituen kontratuak bertan behera uzteko eskatu diote Nafarroako Gobernuari

5.000 lagun inguru bildu dira Yala Nafarroak eta BDZk igande honetan Iruñean deitu duten manifestazioan, Israelekin harremanak haustea eskatzeko. Halaber, erregimen sionistarekin edo Israelgo enpresekin interesak eta negozioak mantentzen dituzten Nafarroako enpresen eta... [+]


Israelek 32 lagun hil ditu Gaza hegoaldean, laguntza humanitarioa banatzen ari ziren zentro batean

Israelgo armadako tankeak eta droneak zentrora bertaratzen ari ziren palestinarrei eraso egiten hasi dira, eta 31 lagun hil eta 115 zauritu dituzte. Israelek AEBek proposatutako su-etena onartu ostean, Hamasek zenbait baldintza gehitzea eskatu du: su eten iraunkorra... [+]


2025-06-02 | Jon Torner Zabala
Euskal selekzioa Nazioen Ligan: gertaera “historikoa”, zazpi herrialdeetako pilotariak bildu zain

Abian da zesta-puntako Nazioen Liga. Ekainaren 6ra bitartean, hainbat selekzio arituko da lehian Gernika-Lumoko Jai Alai pilotalekuan, euskal selekzioa tartean. “Historikoa” da hori, txapelketaren antolatzaileek adierazi duten moduan, euskal selekzioak aurrenekoz... [+]


2025-06-02 | ARGIA
Bioterra azoka egingo dute asteburuan Irunen, “bizimodu ekologikoagoa eraikitzeko” topagunea

Ekainaren 6, 7 eta 8an Ficoba produktu eta zerbitzu ekologikoz beteko dute, “jasangarritasunarekiko konpromisoa” dutela ziurtatu duten 117 enpresak. Azokaz gain, egitarau oparoa prestatu dute, eta hainbat tailer eta hitzaldi egongo dira, baita bizikleten bigarren... [+]


Palestinako egunerokotasun odoltsua irudikatu dute ehunka pertsonek Alderdi Ederren

Gernika-Palestina herri ekimenak antolatuta, Palestinako egunerokotasun odoltsua irudikatu dute gaur eguerdian Alderdi Ederren. Gorputzak goitik behera izara zuriz estalita, lurrean etzan dira ehunka lagun, Palestinan egunero bizi duten egoera lazgarriari erreferentzia eginaz.


Txosnak Euskal Herriko ondare inmaterial izendatzeko sinadura bilketa bat abiatu dute

Euskal Herriko hainbat txosna eta jai batzordek deituta, elkarretaratzea egin dute larunbatean Bilboko Miribilla auzoan. Azpimarratu dute txosnak ez direla "edariak zerbitzatzeko barra hutsak", jai herrikoien "bihotza" baizik. Horregatik, Txosnak. Gureak, denonak... [+]


Isil gaitezen, une batez bada ere

Osasun etxeko telefono deiaren itxaronaldian, supermerkatuko korridoreetan, kiroldegiko aldageletan... Isilune izan daitezkeen uneak soinuz betetzen ditugu. Zergatik, zertarako? Isiltasunak urduritzen gaitu? Sor diezazkiguken barne gogoetengatik?

Zortzigarren saioa, eta... [+]


Arrazakeriaren eta pobreziaren aurrean “ardura” hartu eta erreminta berriak garatzera deitu du Gasteiz Anitzak

Dozenaka eragilek babestutako agerraldi jendetsuan, kezka agertu du auzoetan mezu xenofobo eta baztertzaileak indartzen ari direlako herritarren artean. Herrigintzak “zailtasun eta erreminta falta handia” duela uste dute, baina gatazkei elkartasunetik eta saretuz... [+]


10.000 lagun baino gehiago elkartu dira Irunen, osasun zerbitzuan murrizketak salatzeko

Aspaldian Irunen ikusi den manifestaziorik jendetsuenetakoa izan da larunbatekoa, Bidasoako ospitaleko zerbitzuak desegitearen aurka. Besteak beste, larrialdi pediatrikoak, haur eta gazteentzako psikiatria zerbitzua eta urologia ezabatu dituzte, eta agerikoak dira ondorioak... [+]


Correos enpresa publikoko langileak, Axa aseguru pribatuen komertzial bilakatuta

Correosen bidalketa zerbitzuan "kaosa" eta "kolapsoa" nagusi den bitartean, enpresa publikoak Axa aseguru etxearekin akordio bat iragarri berri du. Ekainaren 1erako, Correosek Espainiako Estatu osoan dituen 800 bulegoetan Axaren aseguruak egin ahal izango dituzte... [+]


2025-06-02 | Behe Banda
barra warroak
Politikoa ez den poesia idazteko

Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]


"Kolapsoa" Correos-en
“Emakume askok mamografia egiteko hitzordua galdu dute ez dutelako gutuna garaiz jaso”

Correosen “kaos” egoera salatu zuen Gasteizko LAB sindikatuak apirilaren 16an. Hilabetetan bidalketak “kolapsatuta” egon direla jakinarazi zuen, eta Alde Zaharra, Salburua eta Santa Luzia auzoetarako soilik 10.000 posta bidalketa zeudela pilatuta... [+]


Eguneraketa berriak daude