Zuberoan saihetsezinekoa da "Le Miroir de la Soule" hamabostekariaz hitz egitea. Kazeta honek 1956tik dirau, René Elizabide zuberotar enpresariak sorrarazi zuenetik. Elizabidek bere burua gaullistatzat zeukan eta "Le Miroir" bere jarrera eta karrera politikoen zerbitzurako asmatu zuen. Egun, politikari jakin baten eskuko ez bada ere, "Le Miroir"ek hasierako ildoari jarraitzen dio, itxuraz eta edukiz.
Edukin zerbait baduela antzematea zaila da, zinez beste garai bateko kazeta baten tankerakoa baita "Le Miroir". Tamaina handikoa, herrietako berri arruntez (sortzeak, heriotzak, ezteiak eta abar...), eztei argazkiz eta kiroletako albistez osatuta gehien batez. % 98 frantsesez idatzita da. Alabaina, lehen begirada batean, jarrera politiko zehatz baten ildotik dabilela ez bazaio hautematen ere, ohar daiteke mezu politiko ezkutu bat daramala kazeta honek, "subliminal" neologismoaz definitzea egoki litzatekeena.
Mezu hori da, gutxi edo aski, "egon gaitezen beti hautetsien alde, hauen jarreren eta obren oihartzuna eman dezagun, 'polemika' guztiak bazter ditzagun, Euskal Herri txukun eta Image d' Epinal irudi politikoa isla dezagun". Bere sortzailearen ideia politikoei fidel egon da "Le Miroir" eta eskuineko bezala sailka badaiteke ere, frantses 'ezkerrekoek', sozialistek behintzat, ez diote erasiarik botatzeko arrazoirik. Abertzaleek bai, ordea, zeren eta 44 urteotan diharduen informazio ergel eta ahul honek ez baitu ezertarako ohartarazterik eragin.
"JEIKI"TIK "BIZI HATSA"RAINO, IRAUPEN GABEKO SAIOAK.
Egoera tamalgarri honi aurre egiteko asmorik eta saiorik egon da, baina, zoritxarrez, ez dute iraun eta "Le Miroir"en nagusikeria osoak mende erdia ospatzeko aukerarik izan dezake. 1970eko hamarkadan, Frantziako PSko sozialistek eta ugari ez ziren abertzale batzuek "Jeiki!" aldizkaria argitaratu zuten, politikaz, sozial kontuez, laborantzaz eta "Le Miroir"ek erabat tapatzen zituen gauzen berri emateko eta ezkerreko ikuspegi batez aztertzeko. "Jeiki!"k baina, ez zuen luzaz iraun eta geroztik izandako bilakaerek argi utzi dute frantses sozialisten eta ezkerreko abertzaleen arteko elkarlanik ez daitekela egon, hainbeste baitira handi ikuskera eta helburu aldeak. Hala ere, mota horretako bigarren saio bat izan zen 1980tik 1982ra plazaratu zen "Egia" hilabetekariarekin. Bere erredakzio taldea ezkerreko abertzalez, frantses sozialista bakan batzuez eta ekologista-libertario bezala defini zitezkeen bizpahiru lagunez osatua zen. Osakera honekin "Egia"k ez zuen irauterik, baina haren desagertzea "Abil" hilabetekariaren sorrerak ordeztu zuen. "Abil"en erredakzioa, ezkerreko abertzalez soilik osatuta zen eta luzeenik geratu den informazio aldizkari zuberotarra da, 1988 urtera arte argitaratu baitzen.
Abertzaleen eskutik beti ere, sortu zen "Bizi Hatsa" hilabetekaria, baina honek urte bat doi-doi pasatuko zuen. Profesionaltasun eta seriotasunez osatu beharko da hurrengo egitasmoa. Zuberoan informazio osatuago, biziago eta sakonago bat eskaintzeko saio hauek guztiek ez dute porrot egin diruz hazteko nekezia batengatik soilik, baita ere, euren kabuz kazetaritza lanean ziharduten jendeetan oinarrituta zirelakotz. Hasiera batean dena ondo doa, baina denbora pasa ahala, jendea aspertzen da, erredaktoreak gutxitzen dira eta, azkenean, tematsuenek ere etsitzen dute. Ez da, haatik, halabeharrik: Zuberoan idatzizko prentsa serio eta eraginkor bat biziaraz daiteke, profesionalki jardungo duen edo duten lagun baten edo biren inguruan, euren kabuz arituko den talde bat osatuta. Talde honetako kideen eraberritzea sartu beharko da hasieratik proiektu honen asmoetan, odol berria beharrezkoa baita luzaroan jarri nahi den edozerentzako.
Oraingoz, asmo hau obratzekoa da, baina egin egin beharko da Zuberoako errealitateak ez daitezen ispilu makurgarri batez islatuta egon