Kultura, arima duen industria

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Kultura ez da Euskal Herrian, tradizionalki, ekonomi motore izan, baina hamarkada honetan erabat aldatu da egoera hori. Erakustokiak, museoak, argitalpenak, bertsolaritza, musika, euskalgintza eta abarrak enpresak, lanpostuak eta kapitalak sortarazten ari dira eta une honetan euskal kulturak hartu duen pisua bistakoa da.
Prozesu hau gertatzen ari den neurrian, kultur munduko gero eta pertsona gehiagok kulturak industria klasikoak duen tratamendu bera eduki dezala eskatzen dio administrazioari. Eskaera honek eztabaida ugari eragiten du administrazio eta kultur agenteen artean eta askotan tentsio gogorra ekarri ere. Arestian esan bezala, kultur agenteek industri trataera eskatzen diote administrazioari eta honek kultur enpresek industriakoek dituzten baldintzak betetzea eskatzen du; besteak beste, merkatuan lehiatzea, produktuetan eta produkzioan kalitate-arauak ezartzea eta teknologia berrietan inbertitzea.

EUROPAKO
Batasunak dituen programetan ere gero eta leku nabariagoa dute hizkuntz teknologiek eta informazio-teknologiek, eta duten trataera industria klasikoarenaren berdina da. Urte asko daramat kultur enpresa desberdinetan lan egiten eta gertutik bizi izan ditut kultur munduko aldarrikapenak, horien artean industria klasikoarekiko homologazioarena ere. Merkatuan lehiatzea, kalitate-sistemak aplikatzea eta teknologia berrietan murgiltzea ezinbesteko baldintzak dira euskal kultur enpresek iraungo badute. Baina, merkatuaz ari garenean, konturatzen al gara zein den euskal merkatuaren dimentsioa? Eta kalitateaz edota teknologia berrien inplementazioaz ari garenean, kontuan izan al dugu euskal kultur enpresen baliabide ekonomiko eta pertsonalen maila?
Bestalde, Euskal Herriko kultur eragileen artean, tradizionalki, iraupenaren kultura oso zabalduta dago eta hau Euskal Herriak jasan duen eta jasaten ari den zapalkuntza orokorraren ondorioa da. Aitaren etxea defendatzen ikasi dugu eta horretarako, batez ere, arima jarri dugu. Eragiteko modu horrek gaurdaino bizirik irautea ekarri du, baina, aldi berean, batetik norberarena ez denaren aurrean mesfidantza eta bestetik, sortutako erakundeen aparatu bihurtzea askotan.

INDUSTRIA
klasikoan enpresak desagertzen dira, berriak sortzen dira, behin-behineko edo behin-betiko elkarketak egunero ikusten ditugu, gero eta zuzendari gehiagok aldatzen du lanpostua, produktu eta prozesu industrial berriak etenik gabe sortzen dira eta abar. Euskal kultur enpresak saiatzen dira arestian aipatu ildoan gauzak egiten, baina oso gutxitan lortzen dira emaitzak eta gainera pertsonen arteko harremanak oso kaltetuta geratzen dira gehienetan; gure arteko lehia gehienetan interes ilunen araberako baldintzetan murgiltzen da; beste enpresa batekin proiektu batean elkartzen garenean, ahalik eta gutxien jarri eta ahalik eta gehien ateratzea izaten da gure helburua, eta honela zerrenda luze bat osatuko nuke.
Dena den, munduak jarriko digun kortsea ikusita, euskal kulturak industrializaziorako bidean jarraitu beharko du eta bide horretan eragile izango direnak arima duen industriaren funtzionamendu-arauak ezartzen saiatuko dira. Posible izango al da?


Azkenak
2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu dira entzuketa prozesuan

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]


Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak

GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.


2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Jaurlaritzako Osasun Sailak lantaldea berregituratu du, “arreta modernizatzeko eta kalitatezko zerbitzu publikoa ziurtatzeko”

Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]


Euskal gastronomia tradizionalaren Ja(ki)tea sariak banatu dituzte, “balioez beteta” eta erakundeak interpelatuta

Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]


Europako Batasuneko herrialde gehienek bat egiten dute migratzaileak deportatzeko neurriak gogortzearekin

Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]


Iruñeko polizia-etxean hil zen Ndiayeren omenezko plaka kendu dutela salatu dute

“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]


Eguneraketa berriak daude