Kultura, arima duen industria

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Kultura ez da Euskal Herrian, tradizionalki, ekonomi motore izan, baina hamarkada honetan erabat aldatu da egoera hori. Erakustokiak, museoak, argitalpenak, bertsolaritza, musika, euskalgintza eta abarrak enpresak, lanpostuak eta kapitalak sortarazten ari dira eta une honetan euskal kulturak hartu duen pisua bistakoa da.
Prozesu hau gertatzen ari den neurrian, kultur munduko gero eta pertsona gehiagok kulturak industria klasikoak duen tratamendu bera eduki dezala eskatzen dio administrazioari. Eskaera honek eztabaida ugari eragiten du administrazio eta kultur agenteen artean eta askotan tentsio gogorra ekarri ere. Arestian esan bezala, kultur agenteek industri trataera eskatzen diote administrazioari eta honek kultur enpresek industriakoek dituzten baldintzak betetzea eskatzen du; besteak beste, merkatuan lehiatzea, produktuetan eta produkzioan kalitate-arauak ezartzea eta teknologia berrietan inbertitzea.

EUROPAKO
Batasunak dituen programetan ere gero eta leku nabariagoa dute hizkuntz teknologiek eta informazio-teknologiek, eta duten trataera industria klasikoarenaren berdina da. Urte asko daramat kultur enpresa desberdinetan lan egiten eta gertutik bizi izan ditut kultur munduko aldarrikapenak, horien artean industria klasikoarekiko homologazioarena ere. Merkatuan lehiatzea, kalitate-sistemak aplikatzea eta teknologia berrietan murgiltzea ezinbesteko baldintzak dira euskal kultur enpresek iraungo badute. Baina, merkatuaz ari garenean, konturatzen al gara zein den euskal merkatuaren dimentsioa? Eta kalitateaz edota teknologia berrien inplementazioaz ari garenean, kontuan izan al dugu euskal kultur enpresen baliabide ekonomiko eta pertsonalen maila?
Bestalde, Euskal Herriko kultur eragileen artean, tradizionalki, iraupenaren kultura oso zabalduta dago eta hau Euskal Herriak jasan duen eta jasaten ari den zapalkuntza orokorraren ondorioa da. Aitaren etxea defendatzen ikasi dugu eta horretarako, batez ere, arima jarri dugu. Eragiteko modu horrek gaurdaino bizirik irautea ekarri du, baina, aldi berean, batetik norberarena ez denaren aurrean mesfidantza eta bestetik, sortutako erakundeen aparatu bihurtzea askotan.

INDUSTRIA
klasikoan enpresak desagertzen dira, berriak sortzen dira, behin-behineko edo behin-betiko elkarketak egunero ikusten ditugu, gero eta zuzendari gehiagok aldatzen du lanpostua, produktu eta prozesu industrial berriak etenik gabe sortzen dira eta abar. Euskal kultur enpresak saiatzen dira arestian aipatu ildoan gauzak egiten, baina oso gutxitan lortzen dira emaitzak eta gainera pertsonen arteko harremanak oso kaltetuta geratzen dira gehienetan; gure arteko lehia gehienetan interes ilunen araberako baldintzetan murgiltzen da; beste enpresa batekin proiektu batean elkartzen garenean, ahalik eta gutxien jarri eta ahalik eta gehien ateratzea izaten da gure helburua, eta honela zerrenda luze bat osatuko nuke.
Dena den, munduak jarriko digun kortsea ikusita, euskal kulturak industrializaziorako bidean jarraitu beharko du eta bide horretan eragile izango direnak arima duen industriaren funtzionamendu-arauak ezartzen saiatuko dira. Posible izango al da?


Azkenak
Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


Janaria sartzeko “10 orduko etenak” iragarri ditu Israelek, Gazan 100.000 haur desnutrizio arriskuan daudelako

"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.


Sendabelarrak oliotan

Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]


Eskuz eta banaka

Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]


2025-07-28 | Jakoba Errekondo
Harroputzetik artaputzera

Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]


2025-07-28 | Garazi Zabaleta
Udako azoka ekologikoak
Aurtengo hamabi plazak

Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]


Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Eguneraketa berriak daude