GIZON ZURIAREN MALKO BELTZA


1999ko urriaren 24an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Uneotan Filipinasen dira Igor Olaeta kazetaria eta Lurta Nikolas kamera. Soinua ere bien artean grabatzen dute. Oraingoan ordea, ohiko kamera eta ekoizlea den Joserra Plaza etxean geratu da hurrengo dokumentalak editatzen. Eusko Jaurlaritzako Kanpo Harremanetarako Sailaren babesaz, Afrika eta Asiako hainbat herrialdetan izandako bizipenen berri ematen digu saioak. Tanzania, Malawi, Mozambique, Benin, Boli Kosta, Kamerun, Kanputxea, India, Bangladesh, Camboya eta Filipinetan grabaturiko hamahiru dokumental zein baino zein inarrosleagoak. Hiru urtetan zehar jo eta su ari den lantaldea ondorengo hauek osatzen dute: Oskar Epelde, Joxean Goñi, Igor Olaeta, Lurta Nikolas, Joserra Plaza, Fermin Ayo eta Mañu Elizondo. Noranahi dihoazela, txertoez aparte paludismoaren aurkako pilula hartzen dute. Boli Kostan, kazetari bati, pilulak hartu zituen arren, paludismoak erasio zion. Hotel batera eraman eta lau egun nahikoa larri egin zituen onera egin zuen arte. Kooperanteen aterpe eta hoteletan egiten dute lo, eskura dagoena janez, kontu handiz, ezer kaltegarririk ez hartzeko:

«Markako ura beti, edo urik ez dagoen tokira iristen den edaria, Coca Cola alegia»
diosku hamaika ikusitakoa den Joserra Plazak.

«Nekezena prestaketa egitea da, lana berez normala baita. Arazo handienak Afrikan izaten dira, kooperanteek laguntzen digute paperak eta baimenak lortzen. Kontuak atera burokrazia nolakoa den, irteteko ere baimena eskatzen dizutela, Tanzanian, kasu»
. Ez dira haatik, Amerikan hain arruntak diren soborno kontuekin hasi. Afrikan poliziek eskupekoak eskatzen dizkiete freskagarri bat erosteko.


GIDOIAK BERTAN EGINEZ.

Gidoia taxutzeko, ordenagailu mugikor bat eta tokian tokiko ikerketa dute abiapuntu (nagusiki ingeles eta frantsesez mintzo izan dira).

«Behin istorioa nondik nora dihoan jakinda, demagun osasun zentru bat dagoela, bertan gaudela. Kooperanteaz gain, zentru hori erabiltzen duten gizasemeen bizipenekin harilkatzen dugu erreportajea»
azaltzen digu Plazak.
«Irudi batek mila hitzek baino gehiago adierazten du» esaldiari atxikiz, alderdi bisuala bereziki zaindu dute.

«Hala ere, irudiaren bidez ezin duzu dena antzeman. Ez horixe! Ikusten dena baino askoz gehiago da, ezin dituzu usaiak, zaporeak jaso, film bat egin beharko genuke horretarako. Toki hauek halaber, agresiboak dira, ez hainbeste pertsonei dagokienez, inguruarengatik baizik. Beroa, hezetasuna, eltxoak, eritasunak eta infekzioak saihesten ibili beharra dago-eta»
gehitzen du Joserrak. Jendearekiko harremana errazteko misiolari eta kooperanteen laguntza izan dute, hasieran uzkur samarrak baitira arrotzekin.
Erabat txundituta itzuli da lantaldea, besteak beste, umeen ustiaketa eta mesprezua dela eta. Hiesa eta malaria kasuak gainera, gero eta ugariagoak dira, guztiz hilkorrak.

«Malawiko eritetxe batean geundela, eredugarria den moja batek aipatzen zigun lehen medikuek gaixoei sendatuko zirela esaten zietela. Gaur egun berriz, ezin zaie deus esan urtebeteren buruan hil egiten baitira. Arindu bai, sendatu berriz, ez»
diosku Joserrak. Harrigarria da orobat, Amerikako auzune txiroetan dagoen biolentzia, bizitzak ez du piperrik balio.

«Kolonbian, adibidez, kooperantearen saria eman berri dioten gizonaren auzoan eguerditik aurrera lasai asko tirokatu zaitzakete. Berak ahal duen moduan eusten dio, baztertuekin jo eta ke lanean»
. Venezuela, Mexico DF... izua pasa dute, «oraintxe bertan hemendik alde egin behar duzue» esaldia ezaguna zaie. Kanputxean izan diren kazetariek hegazkin istripu bat ere ukan dute. Makina bat aldiz saiatu dira kamerak-eta ebasten. Plazaren esanetan,

«defentsa mekanismoa garatu dugu, Angolan metrailetekin sartu ziren gure bila. Energia gehiago joaten zaizu prestaketan eta gauzak zaintzen, erreportajea egiten baino. Zu gizon zuria zara, eta haiek berriz, pobreak»

BENETAKO HEROIAK.

Ikasbide garbia atera dute: ez garela arras ezezaguna den mundu hori erakusteko gauza.

«Bangladeshen izan den Joxean Goñik ezin zuen ezta imajinatu ere egin halako bizi baldintzak egon zitezkeenik. Maiz ordea, sentsazionalismoa egiten dugula leporatzen zaigu. Ni ohituago banago ere, negarra baino, amorru bizian jartzen naiz halako mixeria ikusita. Dena den, erabat deigarria dena jendearen alaitasuna da. Nola egin dezakete barre eta dantza? Bada, beste erreferentziarik ez edukitzean bizitzari ez diotelako guk adina eskatzen, ezta laurden bat ere»
dio Plazak. Kooperanteen lana goratu nahi du Joserrak:

«Gehienak euren bizitza uztera doaz bertara. Izaskun Zipitria moja datorkit gogora. Erizaina zen Bonbaiko ospital batean; hogei urte eman zituen leprosoei-eta laguntzen. Bada, hepatitisak jota hil zen, anonimatoan ahaztuta. Nire ustez, erlijiosoak lehen GKErik ez zegoelako daude. Gero, Euskal Herrira oporretan etorri eta astebete pasata zeharo aspertuta daude, noski»
.
Ongi ezagutzen ditu Joserrak bisitatu herrialdeak. Esaterako,

«Mozambiquen, non kazikismoa nagusi den, Afrikako herrialde gehienetan ez bezala gerratearen ondoren prozesu politiko demokratikoa abiarazi dute garaile eta garaituek; emakumeen aldeko erakundeak ere badira. India ostera oso bestelakoa da: arazo franko diren arren, herrialde aberatsa da ideia, kultura, gizarte eta erlijioan
». Indiako iparraldean bestalde, tibetar errefuxiatuekin eta txinatarren aurka aritu ziren mojekin egon dira. Hurrengo ataletan azaleratuko diren gaien artean honako hauek ditugu: Boli Kostan dagoen Bouakeko presoek nozitu behar duten bizimodu ankerra; Maputon, independentziaren ondotik, gerra berriro piztu zenekoa... Kanputxeako infernua ere irudikatuko dute, bertako gerra zibilak komunikabideetan ez baitu ia oihartzunik izan; triskantza, mina eta mutilazioei egin behar die aurre populazioak. Bostgarren denboraldia egongo ote den ikuskizun dagoela, mezu baikor batez amaitzen du Joserrak:

«Kontzientzia sorrarazteko balio badu, sikiera, gure ahalegina ez da antzua izan. Gurea zirikatze lana da, lehen munduko gobernuek hipokresia alde batera utzi eta herrialde hauei benetan lagun diezaieten»

Azkenak
“Inoizko euskal zinemarik indartsuena” izango da 73. Zinemaldian

Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.


26 herrialde prest dira Ukrainan esku hartzeko, baina Putinek erantzun die helburutzat joko dituela

Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]


Hizkuntza bat gutxiago munduan: azken caddo hiztuna hil da

Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]


Asimilazioaren kontrako topagune izanen da Izpegi irailaren 19 eta 20an

Izpegiko besten hirugarren edizioa ospatuko dute, Basaizea Baigorriko kultur elkarteak, Baztango Gazte Asanbladak eta Baigorriko zein Erratzuko gazteek elkarlanean prestaturik. Hitzaldiak, bazkaria, ibilaldia, kontzertuak... izanen dute zeregina.


Azpiegitu handiak
Osasunak bat egin du Nafarroako AHTren aldeko Plataformarekin

Osasuna futbol taldeak bat egin du Nafarroako Abiadura Handiaren aldeko plataformarekin, azken honek ostegun honetan jakinarazi duenez. UGT sindikatuak eta Eraikuntzaren Industrializatzearen Aldeko Nafarroako Klusterrak ere bai.


Bilboko etapa Palestinak “irabazi” zuela azpimarratu dute, eta protestan jarraitzera deitu

Palestinarekin Elkartasunak manifestazio nazionala antolatu du urriaren 4rako. Ostiral honetan Euskal Herriko 130 udaletxeren aurrean protestatzera deitu du Gernika-Palestina ekimenak.


2025-09-05 | Sustatu
Itzulbide jarri dute martxan Osakidetzan, euskarazko lan-hizkuntza eraginkorragoa izateko

Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]


Ikasle nafarren %30ak ikasiko du aurten euskarazko D ereduan

Hiru urte bete dituzten 1.404 ikasle berri matrikulatu dituzte D edo B ereduetan, Nafarroan. Adin guztiak kontuan hartuz, 27.334 ikaslek ikasiko dute euskaraz. Matrikulen 67,8% ikastetxe publikoen sarean izan da.


Pantailen gehiegizko erabilera, desinformazioa eta indarkeria praktikak identifikatu ditu adingabeen artean Macsonrisas-ek

Ikasleek pantailekin duten harremana aztertu eta "Heziketa digitala LH eta DBH" izeneko txostenean jaso dituzte ondorioak Macsonrisas-eko kideek.


Kaleratze kolektiboa ezarri nahi dute Maderas de Llodion

Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.  


Herriko dantzan parte hartzen ari ziren emakumeei eraso egin diete Errioxako Cervera herrian

Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]


2025-09-05 | Gedar
Gaztetxea lortu dute Etxaurin

"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".


“Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari”

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Gipuzkoako Aldundiko zaintzaileek ez dute euskara jakin beharrik, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren arabera

Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.


Eguneraketa berriak daude