GIZON ZURIAREN MALKO BELTZA


2021eko uztailaren 19an
Uneotan Filipinasen dira Igor Olaeta kazetaria eta Lurta Nikolas kamera. Soinua ere bien artean grabatzen dute. Oraingoan ordea, ohiko kamera eta ekoizlea den Joserra Plaza etxean geratu da hurrengo dokumentalak editatzen. Eusko Jaurlaritzako Kanpo Harremanetarako Sailaren babesaz, Afrika eta Asiako hainbat herrialdetan izandako bizipenen berri ematen digu saioak. Tanzania, Malawi, Mozambique, Benin, Boli Kosta, Kamerun, Kanputxea, India, Bangladesh, Camboya eta Filipinetan grabaturiko hamahiru dokumental zein baino zein inarrosleagoak. Hiru urtetan zehar jo eta su ari den lantaldea ondorengo hauek osatzen dute: Oskar Epelde, Joxean Goñi, Igor Olaeta, Lurta Nikolas, Joserra Plaza, Fermin Ayo eta Mañu Elizondo. Noranahi dihoazela, txertoez aparte paludismoaren aurkako pilula hartzen dute. Boli Kostan, kazetari bati, pilulak hartu zituen arren, paludismoak erasio zion. Hotel batera eraman eta lau egun nahikoa larri egin zituen onera egin zuen arte. Kooperanteen aterpe eta hoteletan egiten dute lo, eskura dagoena janez, kontu handiz, ezer kaltegarririk ez hartzeko:

«Markako ura beti, edo urik ez dagoen tokira iristen den edaria, Coca Cola alegia»
diosku hamaika ikusitakoa den Joserra Plazak.

«Nekezena prestaketa egitea da, lana berez normala baita. Arazo handienak Afrikan izaten dira, kooperanteek laguntzen digute paperak eta baimenak lortzen. Kontuak atera burokrazia nolakoa den, irteteko ere baimena eskatzen dizutela, Tanzanian, kasu»
. Ez dira haatik, Amerikan hain arruntak diren soborno kontuekin hasi. Afrikan poliziek eskupekoak eskatzen dizkiete freskagarri bat erosteko.


GIDOIAK BERTAN EGINEZ.

Gidoia taxutzeko, ordenagailu mugikor bat eta tokian tokiko ikerketa dute abiapuntu (nagusiki ingeles eta frantsesez mintzo izan dira).

«Behin istorioa nondik nora dihoan jakinda, demagun osasun zentru bat dagoela, bertan gaudela. Kooperanteaz gain, zentru hori erabiltzen duten gizasemeen bizipenekin harilkatzen dugu erreportajea»
azaltzen digu Plazak.
«Irudi batek mila hitzek baino gehiago adierazten du» esaldiari atxikiz, alderdi bisuala bereziki zaindu dute.

«Hala ere, irudiaren bidez ezin duzu dena antzeman. Ez horixe! Ikusten dena baino askoz gehiago da, ezin dituzu usaiak, zaporeak jaso, film bat egin beharko genuke horretarako. Toki hauek halaber, agresiboak dira, ez hainbeste pertsonei dagokienez, inguruarengatik baizik. Beroa, hezetasuna, eltxoak, eritasunak eta infekzioak saihesten ibili beharra dago-eta»
gehitzen du Joserrak. Jendearekiko harremana errazteko misiolari eta kooperanteen laguntza izan dute, hasieran uzkur samarrak baitira arrotzekin.
Erabat txundituta itzuli da lantaldea, besteak beste, umeen ustiaketa eta mesprezua dela eta. Hiesa eta malaria kasuak gainera, gero eta ugariagoak dira, guztiz hilkorrak.

«Malawiko eritetxe batean geundela, eredugarria den moja batek aipatzen zigun lehen medikuek gaixoei sendatuko zirela esaten zietela. Gaur egun berriz, ezin zaie deus esan urtebeteren buruan hil egiten baitira. Arindu bai, sendatu berriz, ez»
diosku Joserrak. Harrigarria da orobat, Amerikako auzune txiroetan dagoen biolentzia, bizitzak ez du piperrik balio.

«Kolonbian, adibidez, kooperantearen saria eman berri dioten gizonaren auzoan eguerditik aurrera lasai asko tirokatu zaitzakete. Berak ahal duen moduan eusten dio, baztertuekin jo eta ke lanean»
. Venezuela, Mexico DF... izua pasa dute, «oraintxe bertan hemendik alde egin behar duzue» esaldia ezaguna zaie. Kanputxean izan diren kazetariek hegazkin istripu bat ere ukan dute. Makina bat aldiz saiatu dira kamerak-eta ebasten. Plazaren esanetan,

«defentsa mekanismoa garatu dugu, Angolan metrailetekin sartu ziren gure bila. Energia gehiago joaten zaizu prestaketan eta gauzak zaintzen, erreportajea egiten baino. Zu gizon zuria zara, eta haiek berriz, pobreak»

BENETAKO HEROIAK.

Ikasbide garbia atera dute: ez garela arras ezezaguna den mundu hori erakusteko gauza.

«Bangladeshen izan den Joxean Goñik ezin zuen ezta imajinatu ere egin halako bizi baldintzak egon zitezkeenik. Maiz ordea, sentsazionalismoa egiten dugula leporatzen zaigu. Ni ohituago banago ere, negarra baino, amorru bizian jartzen naiz halako mixeria ikusita. Dena den, erabat deigarria dena jendearen alaitasuna da. Nola egin dezakete barre eta dantza? Bada, beste erreferentziarik ez edukitzean bizitzari ez diotelako guk adina eskatzen, ezta laurden bat ere»
dio Plazak. Kooperanteen lana goratu nahi du Joserrak:

«Gehienak euren bizitza uztera doaz bertara. Izaskun Zipitria moja datorkit gogora. Erizaina zen Bonbaiko ospital batean; hogei urte eman zituen leprosoei-eta laguntzen. Bada, hepatitisak jota hil zen, anonimatoan ahaztuta. Nire ustez, erlijiosoak lehen GKErik ez zegoelako daude. Gero, Euskal Herrira oporretan etorri eta astebete pasata zeharo aspertuta daude, noski»
.
Ongi ezagutzen ditu Joserrak bisitatu herrialdeak. Esaterako,

«Mozambiquen, non kazikismoa nagusi den, Afrikako herrialde gehienetan ez bezala gerratearen ondoren prozesu politiko demokratikoa abiarazi dute garaile eta garaituek; emakumeen aldeko erakundeak ere badira. India ostera oso bestelakoa da: arazo franko diren arren, herrialde aberatsa da ideia, kultura, gizarte eta erlijioan
». Indiako iparraldean bestalde, tibetar errefuxiatuekin eta txinatarren aurka aritu ziren mojekin egon dira. Hurrengo ataletan azaleratuko diren gaien artean honako hauek ditugu: Boli Kostan dagoen Bouakeko presoek nozitu behar duten bizimodu ankerra; Maputon, independentziaren ondotik, gerra berriro piztu zenekoa... Kanputxeako infernua ere irudikatuko dute, bertako gerra zibilak komunikabideetan ez baitu ia oihartzunik izan; triskantza, mina eta mutilazioei egin behar die aurre populazioak. Bostgarren denboraldia egongo ote den ikuskizun dagoela, mezu baikor batez amaitzen du Joserrak:

«Kontzientzia sorrarazteko balio badu, sikiera, gure ahalegina ez da antzua izan. Gurea zirikatze lana da, lehen munduko gobernuek hipokresia alde batera utzi eta herrialde hauei benetan lagun diezaieten»

Azkenak
2025-05-07 | Elhuyar
Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez diren espezieen... [+]


Bilobak zaintzeaz nekatuta amaitzen duten amona-aitonak

Hamar amona-aitonatik seik akituta bukatzen du, hainbat egunez bilobak zaindu eta gero, eta amona-aitonen %30ak dio haien bizitza pertsonalean eragiten duela biloben zaintzak. Frantziako Estatuko Hirugarren Adineko Behatokiaren datuak dira, Benjamin Muller kazetariak berriki... [+]


EHZ eta Hatortxu Rock jaialdiek bonu bateratu bat iragarri dute

Bi festibaletara joateko bonuak 150 euro balio ditu eta maiatzaren 6tik 19ra eskuratu daiteke. EHZ jaialdia ekainaren 27tik 29ra ospatuko dute Aberatzen eta azken Hatortxu Rocka Lakuntzan izango da, uztailaren 24tik 27ra.


Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak negoziazio mahaira deitu ditu sindikatuak ostegunerako eta proposamen “berria” iragarri du

Steilas, LAB, ELA eta CCOO sindikatuek deitutako greba astearen atarian dator Hezkuntza Sailaren mugimendua. Ostegunean bilduko dira sindikatuak eta Hezkuntza Saila, bertan ezagutaraziko du sailak proposamen zehatza, baina zenbait eduki aurreratu ditu asteartean Begoña... [+]


Langile bat hil da lan istripuan, Laudion

Langile bat hilik topatu dute astearte goizean Laudioko Bebidas Serrano enpresan. Osalanek adierazi du hipotesi nagusia gizonak bihotzeko bat izan duela dela. Istripu honetan hildakoarekin, 2025ean 19 langile hil dira jada lan istripuetan.


Ertzaintzaren eraso arrazista bat salatu dute Bilboko San Frantzisko kalean

Erasoa ile apaindegi batean egin zuen Poliziak iragan astean, Bilboko Kontseilu Sozialistak salatu duenez. Ile apaindegiko kamera baten irudiak zabaldu dituzte.


Merzek ez du eskuratu kantziler izateko gehiengo osoa Alemaniako Parlamentuan

CDU-CSUren eta SPDren arteko aliantzak 328 aulki baditu ere Bundestagen, 310 diputaturen babesa jaso du Merzek astearteko bozketan, gehiengoa lortzeko behar direnak baino sei gutxiago. Lehen aldia da Alemania errepublika federala denetik ez dela kantzilergai bat lehen bozkaketan... [+]


2025-05-06 | Estitxu Eizagirre
Amasa-Villabonako Udala Premier enpresarekin negoziatzen ari da Amasamendiko herri lurretan bi haize errota jartzeko baldintzak

Ander Goikoetxea Amasa-Villabonako zinegotzia da eta EH Bilduko Legebiltzarkidea. Premier ESPF Ipaz Haizea enpresak Amasamendin ezarri nahi dituen bi haize erroten orain arteko prozesua nola izan den azaldu du.


2025-05-06 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Haitz galdu batzuek baldintzatuko ote dute Asia Ekialdea?

Taiwan eta Japoniaren artean dauden Diaoyu edo Senkaku irlak hizpide izan dira berriro: Txinako kostazaintzako helikopteroek japoniar hegazkin koxkor bat uxatu zuten pasa den larunbatean irlen ingurutik “legez kanpo txinatar aire-espazioan” sartzeagatik. Bost... [+]


2025-05-06 | Antxeta Irratia
Irungo Lakaxita gaztetxeak pintaketa faxistak salatu ditu berriz

Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]


23 eurodiputatuk Europar Batasunari eskatu diote esku hartzeko Askatasunaren Ontzidiaren alde

EBko diplomaziaburuari gutuna bidali diote lau talde parlamentarioko hainbat legebiltzarkidek, tartean EH Bildukoak. Oraindik nazioarteko uretan segitzen du Askasunaren Ontzidiak.


Errumaniako lehen ministroak dimisioa aurkeztu du, eskuin muturraren gorakadaren aurrean

Errumaniako presidentetzarako hauteskundeetan Simion eskuin muturreko hautagaiak lortu duen garaipenaren ondorioak azkar heldu dira. Marcel Ciolacu sozialdemokratak dimisioa eman du, ultraeskuinaren hazkundea geldiaraztea xede zuen gobernu koalizioak "jarraitzeko arrazoirik... [+]


Josebe Iturrioz Naizenen biltzarrean:
“Sarritan ikerketa objektu bezala tratatzen gaituzte trans pertsonak”

Naizenek I. Nazioarteko Biltzarra antolatu du haur eta gazte transexualitateaz hitz egiteko. Egitaraua maiatzak 5 eta 6 artean egin dute eta hitzaldiz josia izan da. Eztabaida eta hausnarketa bateraturako "espazioak sortzeko" ezagutza arlo ugaritan espezializatutako 400... [+]


Eguneraketa berriak daude