IPARRALDERAKO ESKEMAREN GARAPENA BIDARTEAN DAGO

  • 1996an hasi zen hainbat eremuen garapena. Bi urte ondotik, hauxe dugu lehen balorazioa. Battita Boloki idazkariaren iritzian, koalitatiboa baino balorazio koantitatiboa da.

1999ko otsailaren 21ean
Zazpi atal ari dira lantzen Garapen Eskema barruan, eta beraietan 93 proiektu biltzen dira. Erdiak hasiak eta beste erdiak lantzear edo esperoan daude. Landuenetatik abiaturik, atal bakoitza zertan den ikusiko dugu jarraian.


AZPIEGITURAK.

Bidasoako zubien gainetik 15.640 ibilgailu iragan dira egunero; 5.600 garraio astunak izaki. Iaz garraioa % 14 emendatu zen. Ipar Euskal Herria pasaia lekua da eta errepideak azkartu aldera bi proiektu lantzen ari dira egun. Baionatik Hendaiaren artean garraio zerbitzu bat muntatzeko estudioa, batetik. Garraio kolektiboa sustatu nahi da Baiona eta Donostia arteko zirkulazio ardatzan. Bestetik, Iruñea eta Bordele lotuko lukeen errepidearen estudioa dago. Nafarroako Gobernua eta Departamenduko Kontseilu Orokorraren esku dagoen proiektu honetan Garapen Kontseiluak ere eskusartze zuzena du. Era berean, RN10 eta RN 117 nahiz A63 eta A64 arteko lotuneak hobetzen ari dira. Baita Maule, Donapaleu eta Donibane Garazi lotzen dituen errepidea eta kostapartera doazenak ere. Baionako itsasportua eta AHT (Abiadura Handiko Trena) edo TGV delakoa estudioan daude oraindik.


BIZILEKUA ETA INGURUMENA.

Aurreko atalarekin batera bi hauek osoki proiektatuak daude. Bizilekua eta eguneroko bizitzari dagokionean, munta handia dauka Garapen Eskemak izendatu duen Erdiguneak. Kostapartea eta Barnealdearen artean kokatzen da. Hazparne, Kanbo, Senpere eta Uztaritze hartzen dituen erdigune honetan zerbitzu politika berezi bat lantzen ari da. BAM (Baiona-Angelu-Miarritze) delakoak betetzen dituen funtzioak bertan finkatu nahi dira. Era berean, barnealdeko herri haundiak, Baionara etorri gabe autosufiziente izatea lortu nahi da. Ingurumena atalean, ura eta hondakinak izan dira aztergai. Uste dugunaren kontra, Ipar Euskal Herriko urak ez dira uste bezain txukunak. Ibaietako urak ez doaz hain sano eta kalitateko ura itsasoratzeko politika berri bat lantzen ari da. Itsasora nahiz Aturri ibaira doazen urek ez dute Europako arau berriak exigitzen duen kalitatea. Kalitateko ura erdiesteko proiektuak 800 milioi liberako aurrekontua du (20.000 milioi pezeta), honela banaturik: BAM distrituan 400 milioi, Donibane Lohitzunen 150 milioi eta 250 milioi gainontzekoan.


EKONOMIA GARAPENA.

Laugarren atal hau, erdibidean dago; hainbat sektoretan garaturik. Nekazaritza eta arrantza ditugu ahulenak. Gizarte zibileko ekile guztiak mahaian eseritzea zaila izan zenez, proposamen gutti agertu zen. Egun, bi talde ari dira txosten berriak lantzen. Industria alorra doa hobekien, bi proiektuetan joan ere. Batek, enpresa eta eskola arteko harremana sustatzen du. Enpresa sorrerako hiru zentru zabaldu dira jada; barnealdean hain justu: Maulen Odace, bertako Lizeo Teknikoarekin elkarlanean; alor mekanikoari atxikia. Donapaleun, Indar izeneko zentroa Laborantza eta Interface zentroekin ari da. Hazparneko Lizeko Teknikoarekin Aldatu zentroa ari da. Hauek guztiak Bidarteko Izarbel teknologia zentroarekin lotuak dira. Bestalde, enpresak bermatzeko «Diru fondo» ekimena dago. Lanbide Ganbararen eskutik, bankuek mailegu eskuragarriak ematen dituzte. Turismo alorrean, kostapartea eta barnealdearen arteko eskaintza osagarriak egin ahal izateko, turismo-agentzia berriak egokitu dira Maule, Donibane Garazi eta Baigorrin. Turismoaren sustapena lurralde osoan batera burutzeko xedea dago. Osasuna alorrean 400 milioi liberako inbertsioak egin dira Baionako ospitalea indartzeko. Donostiako ospitaleekiko harremanak erraztuko dituen behaketa saila eratu da. Aldi berean, Baionako eta barnealdeko beste ospitaleen arteko hitzarmenak gauzatu dira, larrialdi nahiz haurdunaldi kasuak hobekiago artatzeko. Azkenik, funtzio logistikoa egituratzeko egitaraua abian dago.


FORMAKUNTZA.

Jarraian datozen hiru eremuak oso dira garrantzitsuak, eta guttien garatu direnak. Formakuntza edota goi-mailako ikasketei dagokien atalean Baionako unibertsitatea dago. Paueko unibertsitatearen adarra da, baina programa berri bat landu nahi da aitzinatzean. Programa laurtekoa izan ohi da, eta 1999-2000 ikasturteari begira norabide berriak ezarri dira euskal unibertsitate autonomoago bat ukan aldera. BAM (Baiona-Angelu-Miarritze) distrituak laguntzen du ekimena. Proiektuak unibertsitatea eta lizeoak lotuko ditu, baita lantegiak ere. Alor zientifiko eta teknikoari atxikia da bereziki, eta 70 milioi liberako inbertsioa du honetarako. Gizarte sektore hainbatek eskatzen duen unibertsitate propio izatetik urrun dago, baina duela bost urte erdiets zitekeena baino askozaz gehiago da Garapen Kontseiluko kideen aburuz.


KULTUR ANTOLAKETA.

Kultur eremua izan da gaizkien tratatua Iparraldean. Instituzioetan aurrekontu oso apalak erabili dira kultur sustapenerako. Uneon, hiru dira kultur politika berezia hedatzeko azkartu nahi diren guneak. Euskal Kultur Erakundearen (EKE) bitartez kulturgune eta areto berriak eratzen ari dira Donapaleu, Hazparne, Maule, Uztaritze eta Bastidan. Bestalde, Izurako Haize Berri elkartearekin batera, San Jagobaren bide inguruan kultur proiektu bat lantzen ari da. Irisarrin, euskal ondarearen heziketarako zentroa eta Luhoson Euskal Herriaren historia hobekiago ezagutarazteko zentroa. Azken hiru hauek, turismoa sustatzeko ekimenen barruan. Urrunago ikusten da Baionako Museoaren irekitzea, eta honek Iparraldeko euskal kultur etxeen koordinaketan har lezakeen funtzioa.


HIZKUNTZ ANTOLAKETA.

Iparraldean ez da euskaraz hain gutxi mintzatu sekulan, eta aldi berean hainbesteko gogoa izan ikasteko. Estatu frantsesaren hizkuntz politika ezak oso zailtzen du arlo honen garapena. Hiru dira Garapen Kontseiluak abiarazi dituen ekimenak; hiruak gauzatzetik urrun dira hala ere. Irakaskuntzan ari diren Seaska, Ikas-Bi eta Haziak proiektu komun bat lantzen ari dira, eta berau Hezkuntza Nazionalaren onespenaren aiduru dago. Hedabideen alorrean hainbeste gertatzen da, Euskal Irratiak eta Radio France Pays Basque elkarteek beren proiektuak ahalbidetzeko planaren bermea espero baitute. Hizkuntz Kontseiluaren osaketa eratze bidean dago. EKEk hartu du zeregina, eta kultur elkarte nahiz gizarte eragileekin eztabaidan dihardu. Artean, euskara helduen irakaskuntzan, bere presentzia bizitza publikoan eta administrazioan ziurtatu gabe dago. Garapen Kontseiluko kideen esanetan, tankerako proiektua egitea gauza berria da Estatu frantsesean. Estatu, erregio, departamendu, distritu, udal nahiz eragile pribatuekin batera aritzeak lurralde eskemaren aplikazioa geldotzen omen du


Azkenak
2025-06-04 | Uriola.eus
Manteroekin eta Ainararekin elkartasuna adierazi dute Bilboko Epaitegiaren aurrean

Ainararen aurkako epaiketa dela eta, Bilboko Epaitegiarekin aurrean elkartu dira Manteroekin bat! plataforma eta bertaratutakoak poliziaren gehiegikerien eta egiturazko arrazakeriaren aurrean, elkartasunez antolatuko direla aldarrikatzeko.


2025-06-04
“Traumak eta deserrotuta egoteak saharar guztion bizitzak zeharkatzen ditu”

Munduko gatazka ugariak kontatzera ohituta, oraingoan bere gatazka propioari jarri dizkio berbak Ebbaba Hameidak (Tindufeko errefuxiatu guneak, 1992) bere lehen eleberrian: Flores de papel (Paperezko loreak) (Peninsula, 2025). Hiru belaunalditako emakume banaren istorioak... [+]


Iruñeko Alde Zaharreko etxegabetzea geldiaraztea lortu dute

San Lorenzo kalean 57 urteko emakume bat –Ana Belen– etxegabetzeko agindua zegoen asteazken goizerako. Hori eragozteko, etxearen atarian 07:30etik aurrera bilkura deituta zuen Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak. Azkenean ez da etxegabetzea gauzatu.


Hana Zjakic. Inguruari adi
“Ez nintzateke ase sentituko, lau urteren ostean, hemengo kulturaz eta hizkuntzaz ezertxo ere ez baneki”

Iaz ezagutu nuen Hana Zjakic, Bollotomaseko bertso-saioaren aurretik mahai-buelta berean suertatuta. Ingelesez egin behar niola aipatu zidaten. Eta ni, orduan, kezkatu egin nintzen, ea saioan bertan inor arituko ote zitzaion xuxurlari. Lasai egoteko esan zidan berak, lehenago... [+]


Albert Le Layek ez zuen trukean ezer eskatu

Canfranc (Huesca, Espainia), 1940ko ekaina. Charles De Gaulle jenerala buru zuen Londresko Frantzia Askearen gobernuak erabaki baten berri eman zion Albert Le Lay Canfranceko nazioarteko tren geltokiko Frantziako aduanako arduradunari: bere postuan geratu behar zuen. Ez zirudien... [+]


Talentu bila

Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]


2025-06-04 | ARGIA
Osasun arreta euskaraz bermatzeko zortzi eskaera egin dituzte EHEk eta Aintzatek

Osasungintzako 501 langilek bat egin dute zortzi eskaera zehatz dituen manifestuarekin. Helburua, osasun arreta euskaraz eskaini, eman eta bermatzea, “edonon eta edonoiz, maila guztietan eta ahoz zein idatzizko harremanetan”.


2025-06-04 | Itxaro Borda
Begi zabal itxiak

“Hauxe titulu bitxia” erranen du aspaldian leitzen nauen ARGIAko irakurleak. Jakingo du halaber Stanley Kubrick zinegilearen azken filmaren zale amorratua naizela. Horrek hura esplika dezake. Funtsean, begiak zabal itxita begiratzen diogu munduari, bereziki Gazako... [+]


2025-06-04 | Gorka Menendez
Armatzea eta autodefentsa

Badirudi Europar Batasuna eskalada beliko betean sartu dela. Munduaren ordena geopolitikoa kolokan dabil eta Europak bertan zuen pribilegiozko lekua galtzeko arriskua ikusi du. Autonomia estrategikoaren lemapean, beste neurri askoren artean, industria armamentistikoa... [+]


2025-06-04 | Cira Crespo
Greba orokorra

Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan... [+]


Teknologia
KoipetsuAA

Aspaldi egin nuen lantegi batean, kapitalismoaren izaera alderatu zuten itsasoan koipe jario batekin, zabaltzen doan orbana, bidean hondakina eta miseria sortzen duena eta garbitzeko zaila dena.

Egun, AAren koipea nonahi dugu,beharbada ezagunenak honakoak direlarik:... [+]


2025-06-04 | Axier Lopez
Elon Musken adimen artifiziala Telegramen sartuko dute

Elon Musken xAI enpresak garatutako Grok adimen artifizialeko txatbota Telegramen txertatuko dute. 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du Pável Dúrovek zuzendutako enpresak. Orain arte, Grok X sarean edo Musken bestelako... [+]


Eguneraketa berriak daude