"Nazioanalismoari lehen edo bigarren deitura jarri behar zaio defini- tzeko"

1995eko urriaren 29an

Jose Angel Cuerda, Gasteizko alkateari elkarrizketa
"Nazioanalismoari lehen edo bigarren deitura jarri behar zaio defini- tzeko"
Jose Angel Cuerda, Gasteizko alkatea
Araban eta Gasteizen abertzaletasuna gain-behera dator. Jelkide eta Gasteizko alkate gisa, zer deritzozu horri?
Arabako zatirik mediterraniarrean euskaldun sentitzeak ezaugarri ezberdinak ditu Gipuzkoa edo Bizkaiarekin alderatuz gero. Nazionalismoari lehen edo bigarren deitura jarri behar zaio definitu ahal izateko. Nik beti hitz egin izan dut nazionalismo solidarioaz, bere baitan oinarrituta ez dagoen nazionalismoaz, nazionalismo irekiaz, nazionalismo mestizoaz...
Hauteskundeetako datuen arabera, Araban EAJ da eusten dion indar abertzale bakarra, HBk eta EAk behera egin baitute. Etorkizunean beste probintzietan gerta daitekeenaren isla al da?
HBk defenditzen duen nazionalismoak krisi sakonean sartu beharko luke. HBk oso serio planteatu behar du bere etorkizuna, ikuspegi demokratikotik planteatu gainera. Egun aldez aurretiko aukera nagusia ez dago nazionalismo edo ez nazionalismoan, demokrazia edo ez demokrazian baizik. HBk iraunbizi nahi baldin badu, kontzepzio demokratikotik soilik egin dezake.
EA, aldiz, banaketa batetik sortzen diren alderdi guztiak bezala, pertsona zehatzei oso uztartuta dago, krisi sakona jasango du Garaikoetxea lider ez duen une beretik. Ez badu bere etorkizuna eta izaera birplanteatzen, Gasteizen gertatutakoaren antzeko ezusteko ez-atsegina gerta daiteke: EAJrekin hauteskunde-aurretiko hitzarmena lotu nahi ez izateagatik, Udaletxetik desagertu egin da eta kasik 5.000 boto zakarrontzira joan dira.
EAren etorkizuna EAJrekin batera joatea dela uste al duzu?
Ez EAJrekin bat egitea, elkarrekin lan egitea baino. Convergenciak eta Uniok oso ondo erabili duten formularen bidez agian: bi alderdiek euren independentzia mantentzen dute, euren nortasuna... baina batzen dituzten gauzetan elkarrekin egiten dute lan. Hori izan daiteke formula EAk eta EAJk defenditzen duten nazionalismo demokratiko eta solidario hori ez ahultzeko, euskalduna bezain legitimoak diren espainiar nazionalismoen bultzadaren aurrean.
Zer iruditzen zaizu zure alderdikide ohia den Jose Maria Gorordoren estrategia Bilbo EAEko hiriburu izatea eskatzen?
Ez dakit estrategia hori medio zer lortu nahi duen. Zentzugabekeria litzateke edozein euskal alderdi politikok Gorordoren proposamena onartzea, eta Gorordok berak badaki hori. Are gehiago Gasteizen inbertsio mailan bai Eusko Jaurlaritzarako bai Lehendakaritzarako bai Eusko Legebiltzarrerako milaka milioi pezeta lortu direnean.
Maiatzaren 28ko hauteskundeen arabera, UAk beherantz egin du. Porrotaren hasiera al da, ala berriro gora egiteko moduan izango da?
UAk hasi duen gain-behera itzulbiderik gabekoa da. Epe laburrean, iraunbiziko bada, PPren ondoan egin beharko du; bakarrik desagertu egingo da, are gehiago Pablo Mosquera politikoki desagertzen denean.
UAren presentzia indartsua dela eta, EAJk zein beste alderdiek autokritika egin beharko luketela esan izan duzu. Egin al du EAJk horrelakorik?
Egin du, baina partzialki eta azaletik baino ez. Eta gauza bat partzialki egiten denean ez da ongi egiten. UAk garrantzirik ez duela eta egun bateko lorea izanik desagertu egingo dela pentsatu da. Baina azterketa hori egin behar da. Agian UA aitzakia izango da, baina garrantzitsuena da ikustea zer gertatu den milaka gasteiztarrek eta arabarrek UAri botoa emateko.
EAJ kasik eredu konfederal batetik eredu zentralista batera pasatzearen errua aipatu zigun Alberto Ansolak. Bat al zatoz iritzi honekin?
Herri honetan jainkozko hitzak dauzkagu: independentzia, subiranotasuna, autodeterminazioa, konfederazioa, zentralismoa, federalismoa... Pertsona batek hitz horietako bat nola ulertzen duen esaten didanean, orduan esango diot berarekin bat egiten dudan ala ez.
EAEk oraindik ez du lortu behar bezalako instituzio alorreko garapena. Udal autonomia finantzieroan, udal konpetentzietan, deszentralizazio printzipioan, gerturatze printzipioan... asko aurreratu behar da. Hitz egin dezagun proiektu zehatzez, printzipio handi horiek indarrean nola jarri ikusteko. Euskal Intsituzio Legearen aldekoa naiz, eta hau oraindik ez da egin.
EAJren politikaren ardatza autodeterminazio eskubideak izan behar du?
Autodeterminazioa oinarrizko eskubidea da, maila kolektibo zein indibidualean. Maila indibidualean eskubide guztia daukat nire autodeterminaziorako, hots, nire nortasunaren garapen librerako. Herriek ere eskubide hori daukate, eta hori ukatzea izugarrizko burugabekeria da.
Baina gakoa zera da: autodeterminazio eskubidea gauzatzeko modu ezberdinak daudela. Alderdi politiko bakoitzak gai izan behar du alternatiba propioa osatzeko autodeterminazio eskubidearen gauzaketan, lehen zatian geratzea planteamendu beldurtia baita.
Eta zein da Jose Angel Cuerdaren alternatiba?
Dauzkagun bost estamentuetatik hiru funtsezkoak dira: udala, erregioa eta Europako Batasuna. Beste biek garrantzia txikiagoa dute, eta denborarekin are txikiagoa. Une honetan estatuak Europako Batasunaren zuraje funtzioa bete behar du, eta apurka desagertze bidean da. Ondorioz, duela 500 urte egin behar zena orain egin nahi izatea anakronismoa iruditzen zait, garaiz kanpo egotea.
Euskadiren etorkizuna, Euskadiren autodeterminazioa, Europako Batasunean dago, eta nik Europako Batasuna Erregioen Europa bezala desio dut. Denborarekin gaurko 15 estatuak 50, 100 edo 150 erregio izango dira.
Euskal Herri independentea aberatsagoa litzatekeela herritarrak konbentzitzen saiatzen ari da HB...
Agian Euskal Herri independentea, bere Estatuarekin, aberatsagoa litzateke, nik modu ezberdinean ulertzen dudan Euskal Herri horrekin alderatuta. Froga ezin daitezkeen bi aukera dira. HBren planteamendua erakargarria baldin bada, eta nahikoa argudio eta datu baldin badituzte herritarren gehiengoa konbentzitzeko, zoragarri. Hobeto biziko bagara, inor ez da izango horri uko egiteko bezain traketsa. Baina HBk planteamendu hori sistema demokratikotik atera gabe defenditu eta azaltzeko, argudioak emanez, ausardia politikoa izan behar du.
Zuen koalizio-kideei dagokienez, PSE-EEko zein sektoretatik zaude gertuago, ETA eta HBrekin elkarrizketa bultzatzen duten gipuzkoarretik edo Buesa bezalako sinesgorrenengandik?
HBrekin eta ETArekin hitz egin eta negoziatu egin behar da, indarkeriarekin amaitzeko modu bakarra hori baita. HBko, ETAko, Jarraiko eta inguru horretako jendea irteerarik gabeko kaleari irteera bilatu nahian dabilela pentsatu nahi dut. Euren ikuspegitik irteera duina nahi dute, umiliaziorik gabekoa. Hitz egin behar da, indarkeria ez baita bukatzen Poliziarekin, ezta umiliazioarekin ere.
Bide horretan amnistia berria egin beharko da, behin-betiko amnistia, nahiz eta batzuentzat gogorra izango den. Ekintza politiko bezala egin behar da amnistia. Indulto pertsonala justizia-ekintza den bezala eta indulto orokorra grazia-ekintza, amnistia ekintza edo neurri politikoa da, grazia eta justiziarekin zerikusirik ez duena. Guztiok onartutako amnistia horrekin amaierako puntua jarri behar da, jende horrek berriro armarik ez duela hartuko seguru izatean.
Gasteizko Ertzaintzaren hedaketan izandako gertaerek zenbait zauri ireki zituzten. Konponduta al dago?
Gertaera bakan hori HB eta bere inguruko jendeak eragindakoa izan zen. Ertzaintzaren erreakzioa neurriz kanpokoa izan zen eta horrek erosoa ez zen egoera eragin zuen guztiontzat. Ertzaintzaren edozein gehiegikeria salatu egin behar da, baina aldi berean indar berarekin salatu behar ditugu horrelako eskuhartzeak eragiten dituztenak. Arrazoirik ez badago ondoriorik ere ez baita izango.
Jakina, batzuek hori guztia alderantziz ulertzen dute: beraientzat biolentzia izatearen arrazoia Ertzaintzaren izate bera da. Sorgin-gurpil horiek bien aldetiko elkarrizketarako izpirituz konpontzen dira. Zaila da hitz egitea norbaitek mahai gainean metraileta duela, baina bakea lortu egin behar da. Elkarrizketon bidez metraileta behin-betiko lurperatuko dela espero behar da
Bilboko gotzainaren izendapenaren inguruan gauza asko esan dira. Zuri zein itxura eman dizu Asurmendi Gasteizko gotzain berriak?
Erlijio bateko borondatezko kide bezala, nire elizaren barruan, buruzagi izpirituala zein nahi dudan eta nola aukeratu behar den esanez iritzia eman dezaket. Baina alderdi politiko batetik nik ez daukat zertan iritzia eman erlijio katolikoak, budistek, mahometanoek edota judutarrek aukeratzen dituzten buruzagi izpiritualei buruz, edo beroriek aukeratzeko moduari buruz. Erabat gaitzesgarria da nik, alkate eta EAJko kide naizen aldetik, erlijio batek bere buruzagi izpiritularen hautaketari buruzko iritzia ematea.
Ez zatoz bat, orduan, Xabier Arzalluzekin?
Hori nire ikuspuntua da. Norbaitek beste ikuspuntu bat baldin badauka, bera ez dator bat nirekin.
MIKEL JAUREGI
PELLO ZUBIRIA
Jose Angel Cuerda, Gasteizko alkatea
«Nazionalismoari lehen edo bigarren deitura jarri behar zaio definitzeko»
Ez da marka makala Jose Angel Cuerda egiten ari dena. Bosgarren legealdia du Gasteizko alkatetzan, nahiz eta azken udal hauteskundeen aurretik ez zela aurkeztuko behin eta berriro errepikatu. 61 urteko gasteiztarrari buruz, bere `etsai' politikoek ere zerbait berezia duela aitortzen dute. Ez du alderdi politikoen diziplina atsegin, eta akaso horretan datza bere xarma.
JAUREGI, Mikel/ZUBIRIA, Pello

8,9-10,11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakUdalak
PertsonaiazCUERDA1
EgileezJAUREGI5Politika
EgileezUBIRIA2Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Efemeridea: Jarrairen V. Kongresua bortizki eragotzi zuen Espainiako Poliziak, agindu judizialik gabe

ARGIA

Zubietako erraustegi inguruetan kutsaduraren "igoera kezkagarria" aurkitu eta martxara deitu dute

ARGIA

"Amorrua, hira eta mendeku nahia emakume baten motorrak ere izan daitezke"

Reyes Ilintxeta

Zorroza Gestión de Residuos enpresak onartu egin du Bassirou Dioneren gorpua mugitu zutela, lan heriotza ezkutatzeko

Aimar Gutierrez Bidarte | Aiaraldea

Azterketak euskaraz pasatzearen aldeko mobilizazio eguna antolatu dute Euskal Herri osorako

Jenofa Berhokoirigoin

Efemeridea: Ulrike Meinhof hilik agertu zen Alemanian, RAF-eko kide ezaguna

ARGIA

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude