«`Egunkaria"rekin astakeria egin da, beharrezkoa da betoa berehala jasotzea»


1993ko irailaren 12an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Mario Onaindiari elkarrizketa
«`Egunkaria'rekin astakeria egin da, beharrezkoa da betoa berehala jasotzea»
Mario Onaindia, PSE-EEko lehendakariordea:
Urte batzuk politikagintzatik kanpo igaro ondoren PSE eta EEren elkartzearekin batera itzuli zen politika mundura. PSE-EEko lehendakaritzaordera iritsi zenetik etengabe ibili da guztien ahotan. Oraingoan euskara, euskal kultura eta ezker abertzalearekiko zubiak egitearen alde azaldu da. Honek eztabaida handia sortu du bere alderdian, eta baita alderditik kanpo ere.
ARGIA. Azken aldian euskara eta euskal kulturarekiko hurbiltzea bultzatzen ari zara. Zer dela eta?
MARIO ONAINDIA. Euskal Herrian zenbait gauza jendea elkarren aurka jartzeko erabiltzen direla uste dut. Euskara, adibidez. Euskara, beste hizkuntzak bezala, arma politiko bezala erabili da eta maiz banakuntza sortzeko. Alderantziz egin beharko genuke, demokrazia zaintzeko erabili.
Ajuria Eneko Itunakpolitika bat darama «Egin»i buruz eta politika bera darama «Egunkaria»ri buruz. «Egin» aukeratzen duen euskaldun batek beste hamar aukera ditu eta bat hartzen du. Instituzioek ez diote propaganda instituzionalik ematen. Nik ez dakit hori ona den ala ez, baina hala da. Hau bera egiten da «Egunkaria»rekin, eta nire ustez hori Euskal Herriarentzat kaltegarria da. «Egunkaria»rekin egin dena astakeria da, eta ez dakit zergatik egin den. Beharrezkoa da lehenbailehen «Egunkaria»ri betoa jasotzea. Bestetik, eta ez horren truke, «Egunkaria» berarentzat ere komenigarria litzateke, euskal egunkari bakarra denez, euskaldun guztien egunkaria izateko, zabaltzea. Hau ez litzateke posible beste egunkari edo aldizkarietan; euskarak plus bat ematen digu elkar gehiago errespetatzeko.
Orain asmoa euskal munduan dauden hainbat aldrebeskeria, batez ere elkar ezagutzen ez dugulako ematen direnak, lehenbailehen konpontzea.
A. Zer gertatuko da «Egunkaria»rekin?
M.O. Nik uste dut ez dagoela arrazoirik hori ongi ez ateratzeko. Niretzat ongi ateratzea, betoa jasotzea, publizitate instituzionala jartzea eta hori euskaldunon egunkari bakarra dela onartzea da, beste proiektuak zakarrontzira botata. Nolako «Egunkaria» nahi dugun eztabaidatu eta ez mahai baten inguruan baizik eta «Egunkaria»n bertan. Nik «Egunkaria»ko jendea oso zabalik ikusten dut horrelako gauza bat egiteko eta Joseba Arregi ere bai. Gero bien artean ez da hain erraza elkarrizketa, baina halako gauza bat egin beharko genuke lehenbailehen.
A. Aipatzen duzuna batez ere kulturala da, baina arlo politikoan ere zabaltze honen beharra ikusten al duzu?
M.O. Ni kanpoan egon naiz hainbat urtetan eta agian horregatik gauza batzuk besteek baino errezago sumatzen ditut. Nire ustez, aldaketa batzuk eman dira, agian ez oso sakonak, baina baztertu behar ez direnak. Zenbait akordio eman dira eta horrelako gauzak bultzatu behar dira. Zergatik? Nire iritzian euskaldunok ez dugu elkar ezagutzen, batez ere politika alorrean ari den jendea. Izugarrizko ezezagutza dago HBren munduari buruz eta uste dut berdin gertatzen dela HB-PSE, PSE-EAJ eta baita EA-PSEren artean. Orain, udan, ikusi da arazo asko ez direla euskaldun eta Madrilen artean, baizik eta euskaldunen artekoak soilik. Euskaldunok ez gara gai izan denontzako sistema politiko demokratiko bat gure buruari emateko. Batzuk joko demokratiko bat sortu dugu, baina demokraziak funtziona dezan denontzako funtzionatu behar du.
A. Adiskidetzea legegintzaldi honetan etorriko dela aipatu izan duzu. Nola etorriko da adiskidetze hori?
M.O. Datorren legegintzaldian gertaera politiko bat eman daiteke, Estatutua erabat lortzea, prozedura autonomikoa ixtea. Ikuspegi historiko batetik autonomia hasi zenean euskaldunen arteko batasun bat lortu zen, lehenago Konstituziarekin lortu ez zena. Batasun hori batasun demokratikoa izan zen, baina ez zen euskaldun guztiona izan. Jende askok, eta bere arrazoiak bazituen, autonomi prozesua inoiz ez zela amaituko uste zuen. Baina behin hori ixten bada, eta nire ustez ez da hipotesia -errealitate bat bihurtuko da-, hori ez dadila izan soilik euskaldunen eta Estatuaren arteko gatazka ixteko, baita euskaldunen artekoa konpontzeko ere.
Indarkeria politikoa gizarte batean arazo historiko sakonak daudenean sortzen da, baina hori konpontzea gure eskutan dago, ez Madrilen esku. Madrilek daukan indarra polizi bideak erabiltzea edo euskaldunok dioguna onartzea izango da.
A. Estatutua beneta legegintzaldi honetan amaituko al da, zazpi urte transferentziarik jaso gabe igaro ondoren?
M.O. Parlamentuan onartu da transferentzien irakurketa guztiz zehatz bat. Orain badago oinarri sendo bat adostasuna lortzeko. Komenigarria da PSOEk Madrilen gehiengoa ez izatea, negoziatu behar izatea eta EAJ negoziatzeko prest egotea. Baina autonomiaren izaerak ez du EAJ eta PSOEren arteko akordioa izan behar, euskaldun guztien arteko akordioa izan behar du.
A. Aipatu izan duzu Bakearen Aldeko Koordinakundea eta Senideak-en arteko harremanak ongi ikusten dituzula. Baina hau ongi ikusita ez al zenuke zure alderdiaren barruan ere HB eta bere inguruarekiko hurbiltzea bultzatu behar?
M.O. Bai, ni prest nago edozeinekin elkartzeko. Esaten duzuna logikoa da, oso garrantzitsuak dira harreman hauek, batez ere egoera politikoa aldatzen bada, eta aldatuko da. Aldatu behar dugu autonomia lortuz eta baita konstituzioa aldatuz Senatuaren funtzioa aldatzeko. Nire alderdiaren baitan gauzak ez dira horrela ikusten, baina harreman pertsonalak normaldu eta gero alderdikoak bultzatu behar dira. Harremanak izan behar dira, alderdiek berez duten garrantziagatik. Gu botoa eman diguten euskaldunak ordezkatzen ari gara, eta HB beste batzuk. Guk ordezkatzen ditugunen artean eta HBk ordezkatzen dituenen artean zubiak egin behar dira egoera normaltzeko.
A. Aipatzen dituzun zubiak haustura sortzeko ala historikoki eman den injustizia bat konpontzeko al dira?
M.O. Ez bata ez bestea. Politikan ez dugu Maquiavelo txikiak izan behar. HB Euskal Herrian dagoen errealitate politiko bat da eta indar demokratikoek hori onartu behar dugu. Gure politika ez da errealitate hori ukatzea, gure burua engainatzea pentsatuz indarkeriak irauten duelako dago hori hemen, eta indarkeria desagertzen bada desagertuko da.
A. Indarkeriaren amaierak ere elkarrizketaren bidetik etorri beharko luke?
M.O. Nik elkarrizketaren bidean sinesten dut, baina elkarrizketaren bidea arazo politikoei dagokienez, batez ere alderdi politikoen artekoa izan behar da. Hori bai, alderdi politiko guztiak onartuz. Hemen errealitate bat dago eta onartu behar da. Ahaleginak egin beharko ditugu hemengo errejimen politikoan denok bere lekua izan dezagun. Oraingoz ez dugu lortu eta horregatik dirau indarkeriak. Nire ustetan, indarkeria sukarra bezalakoa da, gizartea gaizki dagoenez indarkeririk badago. Eginbeharra gizartea konpontzea da. Agian poliziaren bidez biolentzia amaitu daiteke, baina gizartea ez litzateke sendatuko eta askoz ere hobea litzateke gizartea konpontzea. Ni oso baikorra naiz. Euskal Herrian, Franco hil eta gero, normalena Yugoslavia ohian gertatzen ari dena jazotzea zatekeen, baina orain arazo etnikoak konpontzen ari gara eta autonomi prozedurak ez du parerik munduko beste inon. Ez gara lortzen ari euskaldunek eta erdaldunek bakea lortzea, baizik eta herritar guztiak euskaldun eta erdaldun izatea. Ez da Belgikan bezala, hemen denak gara flandiarrak eta walloniarrak, batzuk gutxiago besteak gehiago.
A. Azaltzen ari zaren planteamentu guzti hauetan alderdiko sektore bat ordezkatzen al duzu?
M.O. Horrelako planteamenduetan gauza batzuetan alderdi osoa ordezkatzen dut eta beste zenbait gauza pertsonalak dira. Garrantzitsua da hori egiteko prest nagoen ala ez, eta ni prest nago. Gauzak ikusi baino lehen zaila da adostasunik ematea. Jendea ez dago ados hortik ezer positiboa sortuko den zalantzan jartzen duelako. Baina adostasuna ez izateak ez nau kezkatzen.
A. Jonan Fernandezek zurekin egindako bileraren ondoren, zuk planteatzen zenuen arazoaren amaiera eta Elkarri-k planteatzen duen bidea antzekoak direla azaldu zuen. Hala al da?
M.O. Ez dakit zenbateraino. Bi mutur ezberdinetan gaude. Ni berarekin bildunintzen Elkarri-k zer planteatzen duen jakiteko. Berak paper batzuk eman zizkidan eta irakurri nituenean ondorio bat atera nuen: komenigarria dela Euskal Herriarentzat horrelako elkarrizketak aurrera eramatea. Hortik ondorioak atera. Norbaitek HB inguruan elkarrizketaren kultura bultzatu nahi badu, ikusi eta babestu egin behar dugu.
A. Zure alderdikide asko zuk emaniko pausoen aurka azaldu da. Horregatik aipatu izan da lehendakariorde postua bi alderdien batzea azaltzeko besterik ez zitzaizula eman, alderdian inolako indarrik gabe.
M.O. Nik beste era batera ikusten ditut gauzak. Batzea politika berri bat aurrera eramateko egin zen. Politika hau ez litzateke bi alderdiak gure aldetik jarraituta. Gauza berri horretan ni prest nago lan egiteko, eta hor zeregin bat daukat.
A. Zuk planteatzen duzun elkarrizketa behar hori Ajuria Eneko Itunaren planteamentuen aurkakoa da. Akats bat al da isolamenduaren planteamentua?
M.O. Demostratu egin beharko dugu ez dela baliagarria. Ajuria Eneko Ituna guztiz positiboa izan da Euskal Herrian demokrazia zabaldu eta sendotzeko. Isolamendua dela eta HB barruan zenbait jarrera berri azaldu dira eta hori bultzatu eta babestu egin behar da. Horiek zenbait eta garrantzitsuagoak izan, agian Ajuria Eneko Ituna aldatu eginbeharko da; baina ez oraindik. Beste fase batean gaudela ikusten dugunean aldatu beharko da. Gauzak ez dira txuri eta beltz. Gustatuko litzaidake jada egoera horretan egotea.
HBren portaerak gauza batean bakarrik aldatu behar du. HBn indarkeriapolitikoak bakarrik egiten du enbarazo, beste gauzek bere logika dute, HBk bide historiko bat izan baitu.
A. Azken aldian ikusi da alderdi demokratikoek, PSE-EEk ere, bere aldarrikapenak aurrera eraman dituztela festetan. Hau bera leporatu izan zaio ezker abertzaleari. Nola da posible orain alderdi demokratikoek hori egitea?
M.O. Arrazoi duzu. Baina onerako eta txarrerako ikusi beharra dago. Nire ustez, jende askok amesten zuen, neu barne sartuta, indarkeriaren arazoa epe laburrean amaituko zela benetan, modu onean, elkarrizketaren bidez. Ilusio horiek bahiketarekin eta Madrilen egin zen atentatuarekin apurtzean, jendeak gogorrago erantzun du. Ez alderdi politikoek, baizik eta jendeak. Horrek bultzatu izan du egoera horretara.
Aitziber Yarza
8-11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSE
PertsonaiazONAINDIA1
EgileezYARZA1Politika

Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude