Xabier deuna, euskal izkuntzaren zaindari aundia
Gure Naparroak, Aragoe'ko mugan, tontor txiki batean agiri, beti maltatua izan bear degun zatitxo bat, azaltzen digu: Azpilkuetarren gaztelua.
Antxe, bere dorre lirañak zeratuntz altxatuaz, ez du galtzen eta ez du galduko ere duan trebetasona. Antziñako gada-toki porrukatua. Kondairak dionez etzuten errex larreratu Naparroaren arerioak, gaztelu au. Auxe izan baizan Aragoi'ko aurre guztian gure analen zaindoki egoklena.
Urte askerik ez dala, lurralde anetxek ikustatu nituen Baitere guda gora-bera abek jaso ere. Nolatan beste gaztelu mordoxka batzuek, naiz eta onen añakoak ez izan, sakabanatuak zeudela atzerontz Xabier'ko gaztelua inguratzen zutela, andik egiten ziran oarkuntzak artuaz. Keezkoak ote? Alako begitoki (atalaya) bat, Leire zan. Onen kondairari joko diogu boste batean. Leku onen atzeak, oraindik gaur basurde tokiak dira.
Aragoi aldeko laterri-mugan, gudarozteak agertzen ziran bezin laixter, berriak jakiten ziralarik.
Bañan, au utzi dezagun ta guazen ikustera pakearen mengean, gure Xabier nor dan. Josu-lagunak ditugu zaltzalle. Nola ez ba, Xabier bera dakigunez, Josulagunik bikañenetakoa izan baizan.
Ia zer dioten.
Aita Rekondori galdera batzuek bialdu nizkion lengoan. Juaterik ez bai det izan aurten, ta Lotazillaren 3'an Jaiaundia nola dan, ango gerabera batzuek ia ariltzen zizkidan... Bañan eskutitza andik onera irixtean, Aita Rekondo Joana dala esan didate. Ta... nola eranizun ditan Aita Gaztelumendi'k aren ordez? Ikusia dago lekaidetxe eta komentuetan, gaur-gaurkoz, jatortasun ederrean gure euskera maitea, gordetzen dala. Bereak dira eranizan iaioak. Intenzioz beteta juan ba-naiz, ixilduta utzi nau.
Ia, zuek esan.
Xabier Deuna Mixiyuen Zaindari danez, elburu ontara nai degu batez ere zuzendu emengo lana ta zabalkundea. Ortarako, balta ere "Ciudad Misionera" eraikiko da, lekaidetxe berriak jasoaz ta.
Naparroako gaztelu guztiak gei-bera botatzeko agindu zuen, bañon batez ere Xabierkoa orporaño botatzeko, emen sortzen ziralako erregearen aurkako batzar eta erabaki guztiak. Loralllaren ll'an, berrogei gixon onera bidali zituan eta amasei egunean, jardan zuten lan ortan. Baño, Jauna'k ala nai ta, gazteluaren goiko alderdia bakarra bota zuten, beeRo bizitzak osorik utzirik. Baitere gaztelu aurreko oroillen (fosea) arri-esia bota zuten, arri guztia ondora botiaz. Gero lurra gaiñean ipiñiaz ala utzi zuten.
Eta orain dala bost urte arte ortxe egon dira lurpean. Aita Rekondo'k au jakiñik, ez da geratu berriro jaso arte ainbeste eunkadan zatituta egon zana.
Z. ARGIAK agurtzen zaltu lerro anetatik.
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Auzo elkarteak, herri mugimenduak eta ekologistak batu ziren asteazkeneko kontzentrazioan. Lantegien jardueraren amaiera itxaroten ari dira duela hamar urte.
Nafarroako landa gune asko daude despopulazio arrisku larrian eta horietako bat da Urraul Goiti Pirinioaurreko bailara. Hango Adoain herrian biztanle bakarra bizi da iraunkorki eta 93 urte ditu. Han da ere Perotx oinetxe zaharra eta berau birgaitzeko herri ekimena abiarazi dute.
Asteartean pasa zuten Tunisia eta Libiaren arteko muga, ondotik Egiptora sartu eta bertatik Gazara heltzeko asmoz. Berez, Libiako autoritateen babesa jasota du ekimenak, eta jarrera horri segika bidea berriz irekitzea galdetu diete poliziei antolatzaileek.
Israelek Iranen aurka orain arte egindako aire eraso gogorrena egin du ostiral goizaldean, Leon operazioa-rekin. Erasoan, Israelgo Armadako 200 bat gerra hegazkinek hartu dute parte eta kalte handiak eragin dituzte Iraneko nuklear programa garatzeko eta misil balistikoak... [+]
Erasoa Bilboko kale horretako ile apaindegi batean egin zuten maiatzean. Erasoa grabatua izan zen eta auzokideek salatu zuten.
Gazarako Martxara bidean, Kairoko aireportuan atxilotu zituzten euskal herritarren artean dago Agus Gorbea, eta momentuz deportatu duten bakarra izan da. Euskal Herrira bidean dagoela erantzun ditu ARGIAren galderak.
Palestinako herria pairatzen ari den genozidioa salatzeko bi eguneko baraualdia egingo du Argituz elkarteak Donostian asteburu honetan, larunbatean eta igandean. Garibai kaleko 19. zenbakian egingo dute elkartasun ekintza.
Espainiako Estatuak eta Palestinak bultzatuta, 146 herrialdek alde bozkatu dute, 12k kontra eta 19 abstenitu dira. Ebazpenak Gazako sarraskia eta Israelen hedapena Zisjordanian salatu ditu eta nazioarteko ebazpen judizialak betetzea eskatu.
1984an, Lemoizko zentral nuklearrak bere ateak betirako itxi zituen, konpondu gabeko urteetako gatazka eta zauriak atzean utzita; zentralaren azpiegitura ia berdin mantendu da, eta gertatutakoa, isilpean iraun du. Orain, tokikoek hainbat proiektu proposatu dituzte Basorda kalako... [+]
Euskararen Defentsarako Sareak elkarretaratzea egin du Nafarroako Parlamentuaren aurrean ostegunean, aldarrikatzeko lanpostu publikoetan hizkuntzak baloratzen badira, euskara baloratzen ez den lanposturik ez litzatekeela egon behar. Eta beraz, Nafarroako Gobernuak egindako... [+]
Egiptoko Gobernuak Israelen presioei men egin eta ehunka pertsona atxilotu ditu, Gazara egitekoa den martxa gelditu nahian. Hala ere, milaka lagunek martxari hasiera emateko prest jarraitzen dute, Israelen blokeoa apurtu eta genozidioa gelditzeko presioa egin asmoz. Melisa... [+]
Animalia-etikaz mintzatuko dira EHUko ikastaroetako batean. Leire Morras Aranoak, ikastaroaren zuzendariak, hezkuntzan antiespezismoa lantzeko dauden hutsuneak eta aukerak nabarmendu ditu.