Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2024ko irailaren 22an

29 URTEZ TXILIBITOA ZINTZILIK

2021eko uztailaren 23an

Futboleko Lehen Mailako arbitroa den Ildefonso Urizar Azpitarteri elkarrizketa.

Urizar Azpitarte, Lehen Mailako arbitro bizkaitarra
29 URTEZ TXILIBITOA ZINTZILIK
Futbola beti izan da pil-pileko gaia eta, nola ez, gauza bera bere ingurua. Berez, arbitroak ez dira alde batetara geratzen. Alde batetara geratu ezezik berebiziko garrantzia izan dute, aspaldian denon ahotan daudelarik: Clementek hau diola, Iruretak bestea, Villarek arezoak dituela Plazarekin e.a. Berauon ekintzak lupaz aztertu eta ikertuak diren arren ezer gutxi azaltzen da egunkarietan iganderoko ihardunari aurre egiteko beharrezko dituzten baldintzetaz.
Bizkaian bada bat, izenez Ildefonso eta alor horretan Urizar Azpitarte deiturikoa, nazioarte mailako arbitroa, jakin badakiena honetaz zerbait. Lehen mailan 14. urtea, eta arbitraritzan 29.a ematen ari den arbitro honek gauzak erabat argi dauzka eta horrela azaltzen da.
ARGIA.–Lanbide gogorra zuena, ezta?
URIZAR AZPITARTE.–Ez luke zertan izan behar, baina, egitan hala gertatzen da. Eta? Behin gustoa hartu diozunean ez dago uzterik, ekin egin behar diozu akabatzeko egunera arte.
A.– Entzuna dugu arbitro asko aurretiaz furtbolean arituak direla...
U.A.–Bai, hala da. Ni, Jubentus taldean aritu nintzen jokalari Zugazaga, Otxoa eta gehiagorekin, hemendik Athletic jubenila sortu zenean ez nuela zer eginik ikusi nuen. Honela, behin, oporrak ematen nitueneko herrian partidu bat arbitra nezala lortu zuten. Harrez gero arbitro ikastaroa egin nuen. Egia esan, hasieran ez nuen ilusio handirik, garai hartan 17 urte besterik ez nuen, baina gustoa hartu nion eta mailaz maila, apurka apurka, nagoen tokiraino heldu naiz. Jada 14 urte daramatzat lehen mailan eta duela zortzitik nazioarte mailako arbitroa nauzu.
A.–Mailaz maila igon. Nolako urrateak eman behar dira horretarako? Ze erizpide erabiltzen da horretarako?
U.A.–Federakunde bakoitzak bere begiraleak ditu eta hauek ematen dituzten puntuen arabera zerrendak osatzen dira, lehenengo biak igo egiten dira eta azken biak jeitsi. Hau horrela da herrialde guztietan, maila nazionalean begiraleak estatu osokoak direlarik. Egun, lehen eta bigarren mailan 60 arbitrotako talde berezi bat egin da, nazioartekoa izateko lehen I5en artean sailkatua egon behar dela. Sailkapeneko azken seirak mailaz jeisten dira eta 47 urtetik gorakoak erretiratu beharrean daude.
A.–Nola egiten da partidu bakoitzeko arbitroaren izendapena?
U.A.–Hiru pertsonek egiten dute: lehena arbitrook izendatua, bigarrena arbitroen batzorde burua eta azkenik Federakundeak izendatutako bat, kasu honetan Sanchez Arminio. Hirurok bildurik beren ustearen arabera erabakitzen dituzte arbitrorik egokienak. Arau zehatzik ez dagoen arren partiduaren garrantzia izaten da kontutan eta honetaz gain inork ez dezake bere lurraldeko partidurik arbitra. Nik ezin dut Athletic-a arbitratu.
A.–Aspaldion kritika ugari azaltzen ari dira arbitroen egokitasunez eta partzialitateaz...
U.A–Begira, hamaika bide frogatu izan dira, (zozketa hutsa, zerrenda parekatuak, hurbiltasun geografikoa) eta bakar bat ere ez da ondo atera. Nik uste orain dugun hau dela egokiena. Dena den, orain dugun eraketan, 60 arbitroena, marrazain nagusia zure maila berekoa da eta ez dago ohituta zeregin horretara. Lehen marrazain biak norberak aukeratzen zituenean errezago moldatzen ginen partidu guztietara eramaten baigenuen bikote bera. Egokitasunaren atzean partzialitatearen kontua dago. Ez dirudi pertsona garenik. Ezin dugu inolako erru eta hutsik izan. Gu ere okertu egiten gara. Gainera erasoan saiatzen denak beti izango du bere aldeko falta gehiago izateko aukera. Eta jendeak ez dakien arren guk ere zigorrak izaten ditugu txarto egiten dugunean; jakina, zigorrok ez dira egunkarietan azaltzen.
A.–Villar-ek ere badu arazoren bat zuekin, ezta?
U.A.–Villar-ek, lehendakari atera zenean, kontutan izan zuen arbitroen botoak erabakikorrak izan zirela eta aurretiaz egiten genuen bezala gure esku utzi zuen batzorde burua aukeratzea. Gertatzen dena ideia berriekin sartu zela, gauza asko aldatu nahian eta zenbait indarrekin egin duela topo. Nahiz eta gauzak egiten ari den batzuen animoak lasaitu beharrean dago.
A.–Gil oraintxe bertan ari da arbitroen profesionaltasunaz egitasmoren bat mamitzen...
U.A.–Gil-ek proiektu asko egin ditzake eta guk aztertuko ditugu, gainera ez legoke txarto, baina hasteko, gutxienez, 10 urtetako lan kontratua egin beharko litzaiguke eta gero ondo ordaindu, zeren diru gutxiren truk eta gaizki zabiltzanean kanporatua izateko daukazun lana uzteak ez du merezi, areago jakinda nola dagoen lan merkatua.
A.–Denboraldiko zenbat partidu zuzentzen dituzu bataz beste?
A.U.–Ligako 12 edo 13ren bat, laupabost Kopako eta Europan agintzen dizkidatenak, guztira 25en bat. Gainera lehen mailako partidurik ez daukadanean Bizkaiko Federakundeak jubenilak arbitratzeko agin diezadake eta egiten du. Berriak direnak gehiago ibili behar izaten dute, kasik igandero.
A.–Beti esan izan da zenbait futbolarik kilometroak eta kilometroak ibiltzen dituztela zelaian, baina zuek ere zerbait ibili beharko, ezta?
U.A.– Bai, nik ere prestatu beharra daukat. Horretarako footing egiteaz gain inoiz Athletic-arekin ere entrenatzen naiz. Athletic-ean oso ondo portatu dira nirekin eta dauzkaten zerbitzu guztiak erabilgarri dauzkat.
A.–Egun saskibalioa, futbol amerikarra... oso garatuta daude zehaztasun eta kontrol mailan. Futboleko arauak ez al dira garatuko? Ez duzu uste zaharkituta daudenik?
U.A.–Kirol horietako arauak erabat berriak dira, ostera, futbolekoak oso zaharrak izanik bere garaian izugarri moldatu zituzten ia ia gaur dauden bezala geratuz. Egia da zenbait arau aldatu nahian dabiltzala, eta egia da baita beste zenbait arau berri sartu direla. Gertatzen dena da jendeak ez dituela ezagutzen. Eta gero badira behin betirako erabaki beharreko kontu batzu, eta batez ere jokoz kanpokoarena, horrela guztiontzat arazo gutxiago izango baita. Jokabide erizpideak ere bateratu beharko genituzke, zehatzago izanez eta gure eritzipean kontu gutxiago utziz.
A.–Zer deritzozu irabazleari 3 puntu emateari?
U.A.–Inglaterran ezarrita dago, eta dirudienez izan du eraginik erasoko jokoa bultzatzeko orduan. Ikusi egin beharko hemen nola aterako litzatekeen.
A.–Arbitro baten ordez bi baleude zer? Gainera posible litzateke 2. hau bideo batekin egotea....
U.A.–Esperientzia modura interesgarria eta polita izan liteke. Hala ere badu arazorik jokoa etengabe mozten egon beharko bait genuke arbitroa robot bihurtuz. Marrazainek badituzte betebehar zehatzak zenbaitzutan erabakia beraiena delarik, besteetan kontsultiboak izanik.
A.–Denbora erreala saski baloian bezala...
U.A.–Denbora murriztuz ondo legoke, baina ziur aurka azalduko liratekeen lehenak jokalariak zirela, askoz nekezago suertatuko bait zen. Futbolean pikareska izugarria dago.
A.– Bortizkeria nabarmena dago futbolaren inguruan, bai jokalarien artean zein ikusleen artean...
U.A.–Ez da pozgarria, baina hala da. Jokalariei dagokiena murrizteko bide bi egon daitezke: bata, zigor gogorragoak ezartzea Europan bezala, hemen ia ezer gertatzen ez zaien bitartean Europan kaleratu bakoitzari 5 partidutako zigorra ezartzen baitiote, eta bestea, harremana eta dialogoa bultzatzea jokalari eta arbitroen artean, baina ez zelaian soilik, erakundearekin ere bai. Ikuslegoari dagokionez berriz, nik uste askok eta askok ez dituztela arauak ezagutzen, horrela, sarreran arauen agiritxo bat emango balie arazo gutxiago gertatuko litzateke eta beraiek ere gustorago ikusiko lukete jokoa. Egia esan, hemen arbitroa jokalariak bezain garrantzitsua da, ostera, Europan epaile soil bat besterik ez da. Europan babestuago gaude hemen baino eta ospe ona daukagu gainera.
SABINO MADARIAGA
"Gu ere zigortuak izaten gara, baina honetaz ez da ezer argitaratzen"
Lehen Mailako arbitro beteranoetarikoa da UrizarAzpitarte bizkaitarra.
20-22

GaiezKirolaFutbolaBesteak
PertsonaiazURIZAR2
EgileezMADARIAGA8Kirola

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Mus jarraituan

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Herri baten sorrera, eskalaz eskala

Josu Narbarte Hernandez

“Migratzaileak autoan hartu eta Polizia egon zitekeen errepideak saihestuta eramaten nituen”

Mikel Garcia Idiakez

Makrofestibalak: ezin neurria hartu eukaliptoari

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Inoiz ikusi gabeko atentatuak Libanon. Nola eta zergatik?

Axier Lopez

Zerk egiten duen pertsona

Eneko Atxa Landa

Azkenak

2024-09-22 | Eneko Atxa Landa

Donostiako Zinemaldia. 2.eguna

Ondo kiribilduta

2024-09-22 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Sail Ofiziala. 2.eguna

Mus jarraituan

Bai, aste honetan Chill Mafiak agur esan du eta zer eta musean jokatzen. Mus Corrido kantuan, metaforak hegan. Hordago batzuk bai bota dituela taldeak iraundako hiru urteotan. Jaso gabeko enbidorik geratuko zen bidean, jakina, baina momentuz, nahiko; jaso... [+]

2024-09-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Sail Ofiziala. 1.eguna

Arin-arina, pontifize izateko lehia

2024-09-21 | Eneko Atxa Landa

Donostiako Zinemaldia. 1.eguna

Zerk egiten duen pertsona

Urduritasunaren alarmak mugikorrekoak baino ordubete lehenago jota hasi da niretzat Donostiako 72. Zinemaldia, edo halabeharrak edo oparitu didan rol honetan. Goiz gosaldu eta akreditazioaren bila joan ostean, Victoria Eugenia antzokira hurbildu naiz 9:00etarako saiora, Emilia... [+]

2024-09-20 | Josu Iraeta

(1978-2024)

2024-09-20 | Xabier Letona Biteri

Bonba-jostailuen oroimena oraindik bizirik da Libanon

Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]

2024-09-20 | Sustatu

Euskarabildua topaketa urriaren 17an: “Artifiziala ez den teknologia”

Aurtengo Euskarabildua topaketa teknologikoa (iAmetzak antolatzen duena urtero) urriaren 17an izango da Donostian, San Telmo Museoan. "Artifiziala ez den teknologia" jarri diote goiburu gisa, adimen artifizialaren oldarraldi garai honetan "inoiz baino... [+]

2024-09-20 | Victoria Musci

Tufo

MULTIMEDIA - dokumentala

2024-09-20 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Sail Ofiziala. Irekierako filma

Apar gutxiko desioa

2024-09-20 | Gedar

Aurten ere, udako erailketa matxisten %15 egin dute poliziek edo polizia ohiek Espainiako Estatuan

Uda honetan, gutxienez hemeretzi erailketa matxista izan dira, eta horietatik gutxienez hiru kasutan, poliziak edo polizia ohiak dira hiltzaileak. Donostian, gainera, erailketa saiakera bat ere izan da ertzain baten partetik: bere bikotekidea hiltzen saiatu zen abuztuan.

2024-09-20 | George Beebe

Ez dago irismen luzeko misil nahikorik Mendebaldean Ukrainako egoera aldatzeko

(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).

George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.

2024-09-20 | Jenofa Berhokoirigoin

Edmundo González Venezuelako “presidente legitimo” gisa aitortu du Europako Parlamentuak

Europako Alderdi Popularrak ultrakontserbadoreekin eta eskuin muturrarekin landuriko ebazpenak aldeko 309 boto, kontrako 201 eta hamabi abstentzio jaso ditu. Ekaineko Europako hauteskundeez geroztik, lehen aldia da eskuina eta eskuin muturra baturik agertzen direla Estrasburgon.

2024-09-20 | Xabier Letona Biteri

Mozal Legearen erreforma eskatu du Nafarroako Legebiltzarrak

Foru Legebiltzarraren arabera, “oinarrizko eskubideak eta askatasunak murrizten dituen legea da, eta zigor-atal neurrigabea du, demokrazia aurreratu bati ez dagokiona”.

2024-09-20 | Euskal Irratiak

Maider Mourgiart eta Paul Laborde

“Pastoralari esker Xarnegu eskualdeko herritarrak elkar lotu gira”

Azken aukera asteburu honetan 'Inexa de Gaxen' pastorala ikusteko.

2024-09-20 | Etzi.pm | Gorka Julio

Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean

Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]

Eguneraketa berriak daude