"Emakumea Askeago Da Gizonak Parte Gehiago Hartzen Badu"
Sao Paulon aurkitu dugu Carmen Junqueira.antropologoa. Emakume inditarrari buruzko ikerketak egiten ditu Brasilgo oihanetan geratzen diren indioen artean. Emakume inditarrak ikertzeaz gain gizarte aurreratuetan bizi diren emakumeekiko konparaketak ere egiten ditu ekarrizketa honetan. Ohitura eta bizimodu ezberdinen alderaketan antzeman daitezkeen berdintasunak, edota bereiztasunak, beti izaten dira bitxigarri.
Orokorki esan dezakegu emakume inditarrak askatasun gehiago duela zenbait gauzatarako guk baino (sexualitatea dela e.a.), baina mugak ere baditu eta batzuk gureak bezalakoak. Haiek ere denbora luzea haurrak zaintzen igarotzen dute, nahiz eta gizonezkoak gure gizartean baino gehiago arduratzen diren, eta orokorki inditar gizartean ere gizona askeagoa da emakumea baino. Honekin ez dut esan nahi familiarik eduki behar ez denik, baizik eta bide berriak urratu behar direla izan ere emakumea askeago izan da gizonak parte gehiago hartzen badu.
Behar bada, hau izan daiteke eskuratu dezakegun lehenengo balorea: gizon-emakumeon ardurak orekatzea.
Inditar elkartean ez da horrela gertatzen, han hurbiltasun eta elkartasun handia bizitzen da. Gure artean ez, nork bere ugartean bizi nahi du eta Estatua arduratu dadila gainerako guztiaz. Nik bizimodua beste modu batera ikusten dut, elkarte txikietan banatuta, nekazal girokoak bezala industriakoak, harreman aberatsagoak biziz gure gizartean baino. Sendi nuklearra, berriz, ugarte horren adierazgarria da.
«Cinta Larga»koen elkartean soina iturri zoriontsu bat da eta ikuspegi horren arabera antolatzen dute bizimodua. Lan egitea ahalegin neketsua da, beraz, behar beharrezkoa bakarrik egin behar da. Lanak ez du ohore ezaugarri hori.
Emakumearen hunkipen multzo horretan, bada, lehenengo gauza, gozamena dastatzea da sufrimendua ezabatzen saiatuz. Badakite "chicha" (edaria) egiten orduak igaroko dituztela, baina nola ondoren jaiaren ospakizuna datorren, zoriontsu biziko dute eginkizun hori.
«Cinta Larga»ko bati nola bizi nahiko lukeen galdetuko bagenio bere erantzuna hauxe izango litzateke: "sakonki, nahiz eta labur izan". Bizitza ez da luzeraren arabera neurtzen, ezaugarri baikorren arabera baino. Gure gizartean, berriz, 100 urte arte luzatu nahi izaten dugu bizia
Emakume inditarra giro horretan asko ahalegintzen da zoriontsu izaten, badu ama izatearen hunkipen sakon hori, ez bakarrik bere seme-alabentzako haur guztientzako baizik.
Polita izateari, apaintasunari ere garrantzi handia ematen diote.
Emakumea da baita ere kulturaren igorle sutsua, sustraien iraunle, gizonak ez dira honetan hainbeste saiatzen, gizarte kapitalista ezagutzeko gogoak galtzen ditu, gizonak urrundu egiten dira eta bada ere zahartzaroan itzuli.
Odolustea uztailaren 10ean hasi zen. Hamar buru hil zaizkigu harrezkero: hazarkume bat, ahari bat eta zortzi ardi. Odol analisiek baieztatu dute mingain urdinaren gaitzaren ondoriozko heriotzak izan direla denak ere.
Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana.
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Bizitza azkar pasatzen dela entzun eta esaten dugu maiz. Hala ere, gizakiok urte dezenteko bizi-itxaropena daukagu. Hainbat urte izan ohi ditugu ongi garatu, bizi eta ugaltzeko. Badira, ordea, hori guztia denbora askoz ere laburragoan egin behar duten gu bezalako ugaztunak:... [+]
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.