Benito Lertxundi: « Gustatzen zaizkidan kantei grabatu ondoren, gorrotoa hartzen diet»

2021eko uztailaren 23an

Benito Lertxundiren "Gaueko ele isilen baladak" diskoaz
«Gaueko ele isilen baladak», bere disko berria, otsailerako kalean
Benito Lertxundi: « Gustatzen zaizkidan kantei grabatu ondoren, gorrotoa hartzen diet»
ARGIA.– Benito, noizko hire disko hori kalean?
BENITO LERTXUNDI.– Beno, elurteek ere piska bat atzeratu ditek Parisa korteá egitera joan ezinean ibili bait nauk, baina nik uste diat otsailaren erdialderako izango dela kalean, gutxigorabehera noski.
A.–Hire asmotan lehenago kaleratzea zegoean beharbada...
B.L.– Bai, nire asmoa iaz ateratzea huen, maiatzerako, baina ezin izan zian «Elkar»ek bere estudioak bukatzeko zituelako. Piskanaka atzeratzen joan duk eta gaur arte.
A.– Orain eskatuko diagu hire disko berri hau presentatzeko, zer dakarren azaltzeko.
B.L.– Nik aurreneko asmoa nian diskoan bederatzi bat kanta sartzea, eta halaxe nizkian prestatuak. Baina nahiz eta kanta luzeak zirela konturatu ez nian kronometratua zenbat iraungo ote zuen. Azkenerako uste baino gehiago luzatu zeizkidak eta batzu utzi behar izan dizkiat. Badakik, diskoak bere maximoa dauka, 22 minutu aldeko, eta pasatu egin ninduan. Azkenerako kantak asko luzatu zaizkidak, bat hamalau minututakoa atera zeidak, beste bi zortzi minututatik gorakoak. Azkenerako bost kantarekin gelditu duk diskoa, alde luzeena ziek bi kantarekin, eta bestea hirurekin.
A.– Material hori soberan edukita ez al huen tentaziorik izan bikoitza egiteko?
B.L.– Bai, material guzti hori sobratua eta eskutan nuela zalantza sartu zitzaidaan: beste batetarako utziko diagu, edo bikoitza aterako diagu... Eta hor asuntoa huen neu piska bat mentalizatua nintzela batekoa egiteko eta azkenean horretan geratu duk, bakarra aterako diagu eta beharbada sobratu den materialarekin irailean berriz estudioan sartu eta urtebete buruan beste disko bat aterako diagu.
A.– Disko bikoitzetaz eta bakarrekoetaz ari haizela, oraingo honekin azken bi diskoetan saiatutako disko bikoitzen bidea apurtzen duk, ezta?
B.L.– Badakik zer gertatzen zitzaidan? Azken bi esperientzia hauetan diskoa bikoitza izanda biak bapatean egitea, grabaketa eta prozesu guzti hori oso luzea egin zeidak, oso astuna, batez ere nahasketen garaian. Kasik esan litekek kriterioak galdu egiten dituala, kanta bat behin eta berriz grabatuta eta hori disko bikoitz batetarako astunegia egiten duk, azkenerako ez dakik ondo dagoen, gaizki dagoen edo zer arraio. Horregatik, oraingoan bakarrekoa egitea piska bat hori superatu nahian egindakoa izan duk.
A.– Eta zein konposaketa mota aukeratu dituk hire disko honetarako?
B.L.– Batez ere, disko honetarako baladak neuzkan preparatuak, eta balada horiezaz gain asmoa nian ere errenazimendu garaiko kanta batzu sartzeko, banian praparatua trilogia bat garai horretako kantekin baina lehen esan dudan bezala ezin izan ditut denak sartu. Azkenerako bost balada gelditu dituk, bat tradizionala duk eta beste laurak nireak.
A.– Heure buruan somatu al duk aldaketa haundirik aurreko diskotik hona?
B.L.– Nik uste diat beti joera konstanteak beti hor egoten direla, nik ez diat sinisten bapateko aldaketetan, bakoitzak bere joerak dizkik eta joera horiek beti agertzen dituk. Bakarrik iruditzen zeidak (behintzat horretaz konszientea nauk) niretzat hau dela nire diskorik landuena. Armonia aldetik eta atmosfera aldetik hau duk nire disko lortuena. Bestaldetik hau duk estudiora aurretik prestatuena eraman dudan diskoa. Beharbada aurrekoetan armoniak eta, askoz ere inprobisatuagoak izan dituk, armoniak estudioan bertan landuz, etabar. Eta noski, ni horretaz konturatzen ninduan, diskoa gero entzun eta nik behintzat nabaritzen nian zenbait gauza hobe irten ziratekeela, inprobisazio gehiegi alegia. Oraingo honetan uste diat guzti hori askoz lotuago doala, aurretik askoz landuago zegoelako. Kanta guztietan, bat ezik. Kanta luzeenean gertatu zeidak ez nuela gehiegi prestatu, hasierako maketatik aurrerako guztia estudioan prestatu nuen eta nik behintzat bilatzen diot beharbada zerbait faltako ote zaion kanta horri (beharbada beste kantak askoz landuagoak doazelako). Kantaren erdiraino ondo dago baina mementu batetatik aurrera beste zerbait gehiago beharko ote zuen errezeloan gelditu nauk kanta horrekin. Izan zitekek ere kanta oso luzea delako eta kanta hain luzea denean beste zerbait espero duk. Baina hori kanta bakarrean, beste guztiak dexente landuagoak zeudek, oso landuak esango nikek nik.
A.–Diskoaren izenari begiratuta, badirudi kanten gaia gaurekin lotua joango dela.
B.L.– Bai, diskoa gauaren inguruan ziek, gauaren oihalez inguraturiko zerbait dela esan genezake. Tematika aldetik bi kanta behintzat argi eta garbi zieztik gauaren gaiarekin lotuta. Diskoaren izena ere hortxe zegok: «Gaueko ele isilen baladak». Gauarekiko nire gogoeta batzu dituk batzutan: gero ere "Gaua eta ni" izeneko kanta zegok, niri izugarri gustatzen zaidan Khalil Gibran-en olerkia batetan oinarrituta.
A.–Kanten hitzak norenak dituk?
B.L.– Bi nireak dituk, beste bat Uriarte izeneko nire lagun batena, erromantze bat ere badago tartean eta boskarren bat Grihan-ena.
A.– Grabaketarako musikoen aldetik laguntza berezirik jaso al duk disko honetarako?
B.L.– Bazeukat lagun bat italiarra, pianojolea dena, eta aspalditik gogoa neukanez disko honetarako aukera izan diat hona ekartzeko eta berak lagundu zidak pianoarekin. Horrezaz aparte; beste bi musiko Euskadiko Orkestarenak ere nirekin izan dizkiat bata tronboia eta bestea bilontzeloa joaz. Izan ere, normalean kuarteto bat sartu diat, batzutan kintetoa delarik. Azkenik, baxua Phocasek berak jo dik eta mementu batetan ere bateria sartu diat. Amorenak jo duelarik. Bateria, halere, oso modu suabean sartu diat, eskonbila hutsez berez kantak hala eskatzen zuelako, jazz tonuaz.
A.– Nola izaten duk higan kanta bat sortzeko prozesua?
B.L.–Oso zaila egiten zeidak esplikatzea nolakoa den prozesu hori, harreman kontu bat bait da, lan kontu bat. Hori bai, nik esango nikek nire kasuan behintzat lehenengo letra batetatik abiatuz musika egiten duala, hori lehen pausu ebidentea, baina hortik aurrera nire eritzirako kantak berak eskatzen dik zer sartu behar duan eta zer ez, niri hor gustatzen zeidak ez behartzea. Tentagarria izaten bait da askotan. hedatuak dauden joera batzu direla medio, gauza batzu sartzea baina beharbada ez haiz konturatzen kantak ez duela hori nahi, kantak badik bere nortasuna eta berak esijitzen dik zer sartu eta zer ez. Hor bazegok lenguaje bat, hartueman bat, azken finean hartueman bat izaten bait da kanta eta hire artean, hor bazegok elkarrizketa bat. Askotan hi saiatzen haiz gauza bat sartzen eta berak uko egiten dik, ez zekiat zergatik baina kantak eskatzen dik mementu bakoitzean zer sartu eta zer ez. Dena dela, oso zaila duk hori hitzetan esplikatzea, baina horren arauera erabakitzen dituk armonia motak, koro batzu aldian behin sartzea, zein tinbre erabili, haizea, kuerda...
A.– Hiretzat, kantari profesional bezala zer da inportanteagoa, diskoa ala zuzeneko emanaldiak?
B.L.– Inportanteena beti kantaldiak dituk, zuzeneko kantaldiak. Arrazoia argi dago: askoz biziagoak dituk, hartuemana gertutik sentitzen duk. Bizitza klase guztietan inportanteena beti hartuemana duk, eta kantariarentzat publikoarekiko hartuemana duk inportanteena. Diskoa ere egin egin behar duk, jendeari ere etxera eramatea gustatzen zaiolako, eta gero ere bi hizkuntza desberdin dituk, diskoa eta kantaldia. Baina niri, bi hizkuntza horien artean bata, diskoarena, ez zeidak batere gustatzen. Esate baterako, diskoak egiteko prozesua ez zeidak batere gustatzen, guztiz anormala delako, disko bat grabatzea guztiz prozesu artifziala duk, neurotikoa. Zuzenean ari bahaiz, publikoa, kanta eta hire arteko hartuemana hor zegok, baina estudioan berriz zinizilik hago, ez haiz behin ere konturatzen hartueman horretaz eta azkenean gainera nazka hartzen diek kantuei. Nik behintzat gustatzen zaizkidan kantei, grabatu ondoren, gorrotoa hartzen zioet.
A.– Hurrengo lanetarako zerbait geratu al zaik oraingoan gustora egin hukeena?
B.L.–Alde batetatik, lehen esan dizkiadan hiru kantekin hurrengo diskoan alde bat errenazimenduari buruz egin nahi nuke, hor bazeudek letra herrikoia eta musika neronek moldatua kanta horiek eta hori nahiko garbi zeukat. Baina horrezaz gain, egin nahi nikek ere beste alde bat herri kantuekin, beti hor zintzilik eduki ditudan kanta tradizionalekin. Izan ere bazeukat gogoa aspalditik halako disko amable bat egiteko, oso kolorista, herrikoia.
J.L. I.U.
32-33

GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika modePertsonakAbeslariakLERTXUNDI1
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
PertsonaiazLERTXUNDI1

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Moja faxisten istorio harrigarria

Gorka Bereziartua

"Torturak ama eta alabarengan sorturiko zauria arintzen lagundu du dokumentalak"

Mikel Garcia Idiakez

Lau, hiru, bi, bat… Gora Olatukoop! Ekonomia eraldatzailearen festa Donostian

Urko Apaolaza Avila

Netanyahu eta Hamasen buruzagitza atxilotzeko eskatu du Hagako Auzitegiko fiskalak

Lander Arbelaitz Mitxelena

'Lurrez estali', laborarien errealitatea oholtzara eramango duen Axut! kolektiboaren obra berria

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hamabi lagun ikertzen ari dira, Castejonen CAF-Trenasaren kontra egindako protesta bat dela-eta

Gedar

Azkenak

2024-05-21 | ARGIA

Kanakyren alde, elkarretaratzea egingo dute Baionan

Kanakyko manifestariei elkartasuna adierazteko, EH Baik eta LAB sindikatuak deituta, elkarretaratzea egingo dute 19:00ean Baionako suprefetura aitzinean.

2024-05-21 | Axier Lopez

Kolonialismoaren ABDa

2024-05-21 | Alaine Aranburu Etxegoien | Oarso Bidasoko Hitza

Hondarribiko Udalak aitortza egin die Asturiagako hondartzan hildako bi biktimei

Biktimen familiei barkamena eskatu diete ere azken 50 urte hauetan "behar besteko" babesa ez emateagatik. Poeta biktima gisa aitortu duten bezala, Moriko ere hala izatea eskatu du udalak, eta "epe laburrean".

2024-05-21 | Gedar

Hamabi lagun ikertzen ari dira, Castejonen CAF-Trenasaren kontra egindako protesta bat dela-eta

Asteartean deklaratu beharko dute Tuteran, ikertu gisa. Palestinan eraikitzen ari den tranbia-sarearen bidez, CAF "entitate sionistaren kolonizazioan parte hartzen" ari dela ohartarazi dute.

2024-05-21 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Surf parkerik ez dute eraikiko Donostiako Antondegin, udal gobernuak atzera egin du

Donostiako Udalak El Diario Vascori filtratu dionez, ez dute olatu artifizialen surf parkerik eraikiko Martutene eta Txomiñenea auzoen artean dagoen Antondegi mendian. Albisteak sorpresa eta poza eragin du mugimendu ekologistan, izan ere, orain arte EAJ eta PSE-EE sendo... [+]

Eguneraketa berriak daude