«Haurrekin Habilela Beti Sartzen Zaizkik Hire Literaturan»


2021eko uztailaren 23an
J. M. Olaizola, "Txiliku" idazle eta irakasleari elkarrizketa
J. M. Olaizola "Txiliku"
«Haurrekin Habilela Beti Sartzen Zaizkik Hire Literaturan»
Zarauzko ikastolako maisu bat dugu Txiliku. Irakaskuntzáz gain idazten ere aspaldian trebatutakoa. Haurrekin dabil ikastolan eta haurrentzat idatzi du bereziki. «Zozoa eta biok» argitaratua du «Elkar»eko Sor Sailean. Itzul Sailean ere argitaratua zuen beste bat. Oraingoan «Kaltxaberde, Tturku eta Gotzon» izenekoa dugu liburu berria.
ARGIA.– Lehen ere argitaratua huen liburu bat Sor Sailean, ze alde zegok ipuin haien eta honen artean?
TXILIKU.– Hura gehiago huen laugarren mailakoentzat. Hau, bost-sei... malla horietako.
A.–Nola bereizten da maila horietarako literatura?
T. Askotan gertatzen duk laugarren mailakoek igual seigarren mailakoen liburuak behar dituztela... Zaila duk tipifikatzea nola izan daitezkeen baina gutxi gora behera izaten dizkitek beren gustoak eta.
Aparte egin izandu dizkiat holako neurketa batzuk. Irakurri ondoren test erraz bat jarri umeei eta galdetu. bueno, ze iruditu zaizue liburu hau atsegina ala aspergarria. erraza ala zalla. egokia ala desegokia. zaharragoentzako ala gaztetxoagoentzako... Fitxa txiki bat egin ikusteko maila bakoitzean ze liburu mota gustatzen den gehien.
A.– Sorpresak ere aterako dituk horrelako neurketa batetik.,.
T. «Nikolas Txiki»rekin esaterako, hiru liburu dituk. «Nikolas Txiki oporretan» eta horrela, pentsa zitekeen liburu horiek seigarren zazpigarren mailakoentzat egokiagoak zirela, baina boskarrengoek joan zen urtean oso gustora hartu zituzten.
A.– Ze ipuin mota dituzte gogozkoen malla bakoltzean?
T.– Hor bazegok momentu bat fantasiazko, misteriozko ipuin klasikotatik ipuin errealistago batzutara pasatzen direnekoa. Hor izaten duk, batzuk lehenxeago. besteak beranduxeago... boskarren seigarren maila horietan izaten duk aldaketa. Orduan hasten dituk Enid Blyton-en «Los cinco», «Los siete» eta horrelakoak irakurtzen.
A.–Oraindik ere funtzionatzen ditek liburu horiek?
T.–Nik uste diat baietz. Lehen garai batean irakurtzen ziren Salgari eta Verne gutxixeago apreziatzen dituk agian, baina lehen aipatu dugun joera dagoela ikusten da. aldatze bat.
A.–Ipuiak idazterakoan hire ikastolako haurrak izango dituk gogoan...
T.– Askotan. egiterakoan ezin dituk burutik kendu ba justu egiten ari haiz han aurrean dauzkaan haientzako. Hor hain zuzen bazegok ipuin bat, gai-era, justu, izenak ere gelako ikasleak dituk. Ba hori. egiterakoan askotan egiten nian egin ahala edo nolabait kontatzen joan edo kontatu eta gero idatzi... orduan bertako izenak.
A.– Liburua hiru ipuinez osatua zegok...
T.–Aurrenengoa duk Kaltxaberde, bestea Tturku eta bestea Gotzon. Bat ez duk ipuia. Duk hamar hamabi urteko talde bat nola dabilen narrazio bat gehiago, gero horri lotua zegok beste ipuin bat.
Aurrenengoa duk ipuin fantastiko bat, klasiko klasikoa. besterik gabe. Bigarrenean bazegok errealitatetik salto bat... hiruretan zegok fantasia puntu bat.
A.– Gaur egun ba al dago Enid Blyton eta horiek gainditzeko adina material euskaraz?
T.– Nik uste diat oraindik asko dagoela egiteko. Ez zekiat itzulpenak izan behar duten edo egindakoak edo... zaila duk. Baina bueno. aspaldi honetan diferentzia handia egin dik. Lehen ez zitxion ia batere eta gaur egun bazeudek, Itzul Saila dela, Sor Salla dela. Tximista Saila... bazegok material bat.
A.– Hi bezala ba al zeudek maisuak idaztera ere dedikatzen direnak?
T. Bai bazeudek. Sor Sailean dauden gehienak irakaskuntzan ibilitakoak dituk. Orain dabiltzanak edo lehen ibilitakoak.
A.– Haurrekin ez dabilen jendea ez duk gehiegi arduratzen haurretaz...
T.–Nik uste diat haurrekin ez dabilenak. noski. literatura egiterakoan ere ez duk... bueno nik uste diat ez dela egin behar, hau haurrentzako literatura da eta hau ez. Neretzat aurrena duk literatura egitea. eta gero haurrentzat balio baldin badu bale. Baina egia duk hamar urteko haurrekin ibilita egiterakoan badaukak horientzat egiteko zera bat.
Egia esan orain arte beti nahiko markatuta izan diat didaktikotasun hori. Itzulpen bat egin nuenean zortzigarren mailakoentzat gai batzuk erabiltzeko asmoa neukan... eta ez zekiat beldur nank irakaskuntzar. ibiliz gero beti arrazoi hori hor egongo dela nolabait... ez daukak horrelako askatasun bat da... egiten diat literatura gustatzen zaidalako eta hor konpon! Baina, egiten duk eta pentsatzen duk aprobetxatzea gauza bat sartzeko.
I.U.

"Niretzat aurrena literatura egitea duk, eta gero haurrentzat balio baldin badu bale».
33

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakOLAIZOLA2
PertsonaiazOLAIZOLA2

Azkenak
Itzali sistema, piztu alternatibak

Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.


2025-05-21 | ARGIA
Migratzaileak beste herrialdeetara deportatzeko baldintzak malgutu nahi ditu Bruselak

Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.


Baionako gizon bat epaitzen ari da Paueko Auzitegia, zortzi adin txikiko bortxatzea leporatuta

Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]


Foruzaingoak familia bat etxegabetu du Antsoainen, eta hori galaraztera joan direnen aurka oldartu da

10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]


Gorka Ovejero, AHTren kontrako plataforma: “Zundaketen lana sabotajeen bidez oztopatzen ari omen dira, baina salaketarik ez da egin”

Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]


Erresuma Batuak bertan behera utzi ditu Israelekin zuen akordio komertzial berrirako negoziazioak

Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.


Enkarterrin zentral eoliko bat egiteko proiektua atzera bota du Jaurlaritzak, ingurumen kalte larriak eragingo lituzkeelako

Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


Miren Amurizaren ‘Pleibak’, 111 Akademiako irabazle

Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Jule Goikoetxea: “Euskal Herrian ere Trumpek eta Mileik gorroto duten guztia da woke”

Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Zapalduen hitza zokoratzeko asmakizuna

Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


Nazioaren pendulua, han eta hemen

Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]


2025-05-21 | Nekane Txapartegi
Borrokak lotu nahian

Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...

Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]


2025-05-21 | Castillo Suárez
Bihotzeko pitzadurak

Oliver Laxe-k esan zidan behin enpatiari eustea dela zuzenena bizitza honetan. Zauritutako jendeak hunkitzen duela, eta jakin-min handia sorrarazten diola; eta hori dela, hain zuzen ere, gehien gustatzen zaion gauzetako bat: bere buruari galdetzea zergatik hunkitu duen horri... [+]


Eguneraketa berriak daude