Beltza: « Nekez idatz daiteke euskaraz gorputz trinkoa duen nobela »


1984ko urriaren 21ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Emilio Lopez Adan, "Beltza" idazleari elkarrizketa
«Zazpigarren Alaba» Ipuin Liburua Argitara Eman Du
Beltza: « Nekez idatz daiteke euskaraz gorputz trinkoa duen nobela »
ARGIAko ohizko kolaboratzaile dugu «Beltza» izenez ezagunagoa den Emilio Lopez Adan. Politika munduan ezaguna, sorpresatxoa eman zigun mendi-liburua argitaratu zuenean. Arabar honek oraingoan beste sorpresa bat, Txertoa argitaldariaren bidez kaleratu duen "Zazpigarren Alaba" ipuin liburua, Arabako hamar ipuin eta istorio dakartzana.
ARGIA.–Hau duzu zure lehen liburua euskaraz eta literatur arloan atera duzuna...
BELTZA.–Beste bat atera nuen mendiei buruz...
A.–Bai, baina bereziki literaturaz ari naiz.
B–Menditako liburua ez dakit ongi literatura zen ala ez... Baina, literatura hutsa esan nahi baduzu, bai, lehena da.
A.–Mendiei buruzko liburu hori literatura da zuretzat?
B.–Literaturak oso kutsatua dago.
A.–Orain atera duzun «Zazpigarren Alaba» honetan badago mendiekiko kutsadura bat, ezta?
B.–Noski, dena elkartzen da norberaren nortasunean eta bizimoldean. Niretzat garrantzi haundia du, menditan ibiltzen naiz usu, eta txiki-txikitatik ere oso garrantzitsua izan da niretzat, ez bakarrik itxura aldetik. baita esanahi aldetik ere, mendiak eta naturak duen esanahi orokorragatik...
A.–Hori mendiari dagokionez, literaturari dagokionez zer?
B.–Betidanik ere irakurle porrokatua izan naiz. Nobelak gustatzen zaizkit gehien, horrelako nobela haundiak, frantzesez esaten den «roman» famatu hori?, ba horrelakoxeak. Ezingo nuke horietako bat azpimarratu, asko dira eta.
A. - «Ipuin eta historio arabarrak» bigarren izenburutzat daraman liburu honen sorrera zerk bultzatu du?
B.–Nik badut nire herriarekiko erakarpen sentimendu berezia, eta horrelako zerbait idazteko gogoa nuen. Beste alde batetik, pentsatzen nuen atsegintarriak eta sentimentalak izan behar zirela, beharbada adoleszente nintzelarik nobela sentimentalak asko gustatzen zitzaizkidalako, eta geroztik horrela gelditu naizelako. Eta seguraski, ez dakit ziur analizatu beharko nukeelako, Bitoriari buruz, Arabari buruz idazterakoan batez ere nire haurtzaro guztia bizi-ikusi dudalako, eta adoleszentziako sentimentalismo hori ageri da garai haietako bizimoduak kutsaturik, seguraski, e?
A.–Zure oroitzak ekerri dituzu ipuin honetara?
B.–Bai eta ez. Han agertzen diren leku guztiak nik ezagutu ditut, eta han agertzen diren pertsonai asko ere ezagutu ditut nahiz haragiz nahiz liburuen bidez. Orduan, nik ezagututako ganzak dira nolabait, baina gero moldakuntzak ez dira batere niri gertatutako istorioak.
A.–Istorio horietan garai ezberdinak ikuitzen dira, aukeraketa bereziren bat egin duzu?
B.–Ez, hau da, irakurketa baten ondorioz nik sentitutako zirrara batek eraginda sortu dira...
A.–Asmo edo desio bereziren bat baduzu liburu honekin?
B.–Bai, nik espero dut Arabako euskaldunek irakurriko dutela, konturatu bait naiz liburna irakurtzean arlo geografikoak pisu garrantzitsua duela, eta ingurunea ezagutzen dutenek hobeki dastatuko dutela liburua.
A.–Araban bertan euskeraren egoera ez da oso ona...
B.–Ez, ez da oso ona. Eta nik espero dut arabarrentzat beste motibazio bat izango dela liburu hau. Araban behintzat euskarak etorkizunik izango badu, izango da ez dakitenek ikasiko dutelako.
A.–Argitara eman duzun liburu hau zer da jarraituko duzun bide baten lehen urratsa? Asmorik ba al duzu?
B.–Ez dakit. Dudarik gabe, ene ustez, euskarak gaur egun duen mailan oso nekez idatz daiteke gorputz trinkoa duen nobela bat; eta beharbada honelako ipuinak idaztea ariketa ona da. Nik ez ditut ariketa gisa egin, baina idazterakoan konturatu naiz zein zaila den horrelako nobela bat idaztea.
A.–Bestela, hori izango litzateke zare asmoa?
B.–Ona banintz eta hizkuntza menderatuko banu...
A.–Aurretik «Euskadi 1984» liburua argitaratu zenuen, euskaraz eta erdaraz...
B.–Diglosikoa, erabat diglosikoa...
A.–Bide hori jadanik utzi duzu?
B.–Orain dela hiru lau urte erabaki nuen gehiago erdaraz ez idazte, ez eta publikoki hitzegitea.
M.A.
37

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakLOPEZ2
PertsonaiazLOPEZ2

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude