2023-24ko matrikulazio prozesuan aldaketak egin ditu Jaurlaritzak, familia bakoitzari dagokion eragin-eremuari, ikastetxearen eskaintza doitzeari, ikastetxe bakoitzak ikasle zaurgarrientzako plaza kopuru bat erreserbatzeari eta eskolaratzeko irizpideetan hurbileko ikastetxea lehenesteari lotuta, besteak beste. 2 urteko haurren matrikulazio prozesuari baino ez diote eragin aldaketek, baina zalaparta sortu zuen aurre-matrikulazioak, familiek aukeratutako ikastetxea ez beste ikastetxe bat esleitu zitzaiela salatu baitzuten. Datuak eman ditu orain sailburuak, Eusko Legebiltzarrean.

Zenbat ikasle joango dira aukeratu ez duten zentrora?

2 urteko gelan, 11.969 matrikulazio eskaera izan dira, eta horietatik 11.252k (%94,1) gurasoek egindako lehenengo aukeran lortu dute plaza. 462 kasutan, familiek aukeratu duten beste ikastetxe bat esleitu zaie eta 255 eskaritan (%2,1), eskatu ez den plaza bat eman zaie.

Zenbat publikora, zenbat itunpekora?

6.384 familiak ikastetxe publiko bat eskatu du lehen aukera gisa eta 5.585 familiak, itunpekoa. Irizpide berriei jarraiki matrikulazio aginduan egindako aldaketekin, izena eman dutenek baino 82 ikasle gehiago jasoko ditu azkenean eskola publikoak.

Zenbat ikasle zaurgarri daude?

Aurten, galdetegi bat bidali du etxeetara Jaurlaritzak, eta galdetegi horretako erantzunen arabera zehaztu du ikasle bat zaurgarri den ala ez. Medikuaren diagnostikoa dutenak ere hartu ditu kontuan. Irizpide horiek jarraituta, 2 urteko geletan matrikulatutako 1.874 ume zaurgarri gisa identifikatu ditu, alegia %15,4.

Eta zenbat ikasle zaurgarri hartuko ditu ikastetxe bakoitzak?

Ikastetxe bakoitzak bere eragin-eremuan dagoen zaurgarritasun indizeari erantzutea da helburua. Alegia, bere eremuan ikasle zaurgarrien proportzioa %5ekoa bada, eremu horretako ikastetxe bakoitzaren plazen %5 ikasle zaurgarrientzat izatea. Jokin Bildarratzen hitzetan, 160 ikastetxetan ez da esku-hartzerik egin behar izan, eskaintzari dagokionez; beste 261 zentro (ikastetxeen %50,8) beren eragin-eremuari dagokion zaurgarritasun indizera hurbildu dira; eta 17 ikastetxek ez dute dagokien zaurgarritasun-indizea betetzen.

“Lehen pausoa da”, nabarmendu du Bildarratzek.

Salbuespenak: zein ikasleri bermatu zaie lehen aukera?

Diagnostiko medikua duten eta hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleek nahi duten ikastetxea hautatu ahal izan dute. Ikastetxe berean anai-arrebak dituzten 2 urteko haurren kasuan ere, hasieran plazarik lortu ez arren, ikastetxe horretan plaza bermatzea erabaki da azkenean.

Zer erantzun die kritikei?

Aurre-matrikulazio epean, aukeratutako ikastetxea egokitu ez zitzaiela salatu zuen hainbat familiak. Ikastolen Elkartea bera gogor mintzatu zen: adierazi zuen ikastolaren batean matrikulatu diren ikasleak ez dituztela beste zentroetara bideratuko.

Jokin Bildarratzek “epe luzerako begirada” eta “gizarte osoaren erantzukidetasuna” eskatu ditu: “Diru publikoarekin finantzatutako ikastetxe guztiek elkarrekin lan egin behar dute gizarte kohesionatu baten eta ikasle guztiek aukera berdinak izango dituen sistema baten alde”. Garbi utzi nahi izan du, Hezkuntza Saila dela matrikulatzen duena, “eta hor hasten eta bukatzen da dena”.