Salvador Puig Antich anarkistaren heriotza: bertsio ofiziala gezurtatu dute
Erregimen frankistak hildako azken presoetako bat izan zen Salvador Puig Antich anarkista kataluniarra eta oraindik argitu gabe daude haren exekuzioaren inguruko hari-mutur asko. Jordi Panyella kazetariak Salvador Puig Antich, cas obert liburua plazaratu berri du, bertsio ofiziala ezeztatuz.
Francisco Anguas Barragán subinspektorea hiltzeagatik epaitu eta heriotza zigorrera kondenatu zuen Tribunal militar batek Puig Antich 1974an. Garrote vil izeneko teknika erabiltzen akabatu zuten, alegia, aulki batean eseri, burdinez egindako lepokoa jarri eta asfixiatu.
Panyellak orduko gertakariak lehen pertsonan bizi izan zituztenengana jo du liburua dokumentatzeko. Besteak beste, artatu zuten erizainak elkarrizketatu ditu, Puig Antichen militantzia kide Xavier Garriga eta kasuaren inguruko frogak ezkutatu zituen instrukzio epaile Enric Palau.
Auziaren gakoa Palauk ematen du: “Poliziek hil zuten Barragán subinspektorea, ez Antichek”. “Praxi txarreko akats poliziala” izan zen hilketa, eta gero Puig Antichi leporatu zioten. Huraxe garatutako teoria.
Gero ezkutatu nahi izan zutela salatu du: “Poliziak esaten zuen zer sartu behar nuen sumarioan, zein dokumentu hartu eta zeintzuk gorde epaitegiko armairuan”.
Ahoa josita, 20 orriko deklarazioa
Indar polizialekin izandako liskarraren ondorioz, tiro batez masailezurrean zauritua izan zen ekintzailea, eta Bartzelonako Hospital Clinic-era eraman zuten, 1973ko irailaren 28tik urriaren 2ra. Ahora josi zioten, zauria itxi zedin. Eta horrela egon zen ohean lau egunez.
Erizainek kontatu dute orain poliziak aldez aurretik egindako 20 orriko txostenarekin azaldu zirela. “Ezinezkoa” iruditzen zaie zegoen egoeran egonda Puig Antichek deklarazio horiek egin izana.
Orain, Carlos Slepoy familiaren abokatuak liburuan argitaratutako informazio aintzat hartu, eta Argentinako justiziaren aurrean aurkeztutako kereilan gaineratuko du.
“Mendeku nahia”
Herri mugimenduko taldeek aktibistaren erailketa kritikatu izan dute, eta Frankismoak Carrero Blancoren heriotzaren ostean zeukan “mendeku nahiari” atxiki diote gertatutakoa.
Puig Antich, oroimenean
2007an Koldo Izagirrek poema batzuk eskaini zizkion eta Erramun Landaren grabatu batzuekin batera erakusketan jarri. Bideoa hemen ikus daiteke.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Espainiako sei pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.