jontorner@argia.eus Garai honetan Euskal Herriko basoak perretxiko zaleez josi ohi dira. Horietako batzuk benetako adituak dira. Ongi prestatuak joaten dira mendira eta onddo onenak non dauden edo non egon daitezkeen badakite. Hala ere, eurak non ibiltzen diren ez diote inori esango. Sekretu profesionala. Helburua, ahalik eta perretxiko gehien bildu eta horiek saldu edo etxekoei nahiz adiskideei afari ederrak prestatzea da. Beste askok, ordea, goiza basoan pasa eta afaritxo bat egiteko aitzakiarekin etxera bueltatzea nahikoa dute. Bost axola bilduriko perretxikoekin lehen platera ere justu-justu osa badaiteke. Egongo da mahaian ahora zer eraman gehiago. Afariarena, azken finean, aitzakia baita. Hori bai, perretxiko txukun xamarrak bilduz gero satisfazioa handiagoa da. Gaurko Sarekadan batez ere bigarren multzo honetan sartzen zaretenontzat baliagarria den informazio apur bat jaso dugu. Horrez gain, perretxikoei buruzko hainbat web gune bildu ditugu. Adi ahora eramaten duzuenarekin! Perretxiko jangarriak pozoitsu edo toxikoetatik bereizteko arau zehatzik ez dago. Komeni da, beraz, perretxikoak biltzera joan aurretik bakoitzaren ezaugarriei buruz zerbait jakitea, dela liburuetan kontsultatuz, dela aditu baten gomendioak jarraituz. Hasieran, dena den, mendira gaiaz dezente dakien norbaitekin joatea gomendagarria da, hala ikasten baita gehien. Hala ere, bada kontuan hartu beharreko urrezko arau bat: perretxiko mota baten aurrean zalantzarik izanez gero, egokiena ez kontsumitzea da. Duda txikienaren aurrean, perretxikoa baztertu eta listo. Gainera, esan beharra dago perretxiko arriskutsuenetariko batzuk bolba (lurpeko zati mintzatsua), eraztuna eta lamina zuriak dituztela. Ezaugarri horiek dituen onddorik bilduz gero, egokiena ez jatea da. Ongi prestaturik joatea komeni da Perretxiko bila joatea mendi espedizio batekin aldera ezin daitekeen arren, ongi prestaturik joatea komeni da. Mendiko botak eta arropa erosoaz gain etxetik irtetean beste zenbait gauza hartzeaz ez gara ahaztu behar. Garrantzitsuenak zumezko otarrea eta labana dira. Saskiari dagokionez, egokiena hainbat konpartimentu izatea da, onddo batzuk besteengandik banatzeko. Halakorik ez badu, familia bereko perretxikoak paper artean bil daitezke. Bilduriko onddoak honda ez daitezen, hosto, goroldio edo belarretan biltzea ere ona da. Perretxikoak ez plastikozko poltsatan jaso, hartzitu egiten baitira. Labanak, bestalde, perretxikoa lurretik oso-osorik ateratzen lagunduko digu. Lurpean ez da zatirik geratu behar eta perretxikoak azpialdean lur apur bat edukitzea hobe da. Non aurkituko ditugu? Perretxiko espezie gehienak basoetan topatuko ditugu, bai erreka ertzetako makaldi, lertxundi eta zumardietan, bai arte eta gaztainondoak dauden lekuetan eta baita pagadi eta hariztietan ere. Dena den, artelatz basoetan, koniferadunetan eta bide eta zelai bazterretakoetan ere aurkituko ditugu. Garai egokiena, bestalde, udazkena da, batez ere eurite handien ondorengo egun horiek. Perretxiko bila maiz aritzen ez zaretenok jarrai itzazue aipatu gomendioak. Baina hori bai, kontuan izan alboan esperientzia apur bat duen laguna izatea dela egokiena. Tira, ea zortea duzuen eta afari txukun bat prestatzeko adina perretxiko biltzen duzuen. Onddoak aurkitzeko orduan nahiz sukaldean abilak ez zaretenok, badakizue, senide edota adiskideengan izan beharko duzue konfiantza. Askok egiten dugu hori. Informazio gehiago: Jean Jacques Wuilbaut mikologo eta argazkilari belgikarraren gune pertsonala Britainia Handiko Elkarte Mikologikoa 'La web dels bolets' gune kataluniarra Kataluniako Elkarte Mikologikoa Perretxiko jangarriak eta pozoitsuak (gazteleraz) Errezetak: Urduñako perretxikoak labean Karlos Argiñano Guía Miguelín Rincon Astur Perretxikoak eta kultura herrikoia Mushroom Council Beste Sarekada batzuk: Ardoen sarea Garagardo fresko bat, mesedez!