Patronalak hazkunde ekonomiko leun bat aurreikusi du

  • Ekonomia aztertzen duten txosten ugari bezala, baikortasunaren eta ezkortasunaren arteko gris horretan kokatzen da euskal patronalaren analisia, bere kezkak eta erronkak aurkeztuz.

Ilustrazioa: Natasha Lelenco
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

2019ko abenduaren amaieran, Confebask Euskal Autonomia Erkidegoko patronalak aurreikuspen ekonomikoen txostena aurkeztu zuen, 2019. urteari errepasoa egiten ziona. Ekonomia aztertzen duten txosten ugari bezala, baikortasunaren eta ezkortasunaren arteko gris horretan kokatzen da patronalaren analisia; azken finean, ekonomia aurreikuspenen inguruan inor ez da bustitzera ausartzen. Hala ere, Euskal Autonomia Erkidegoaren inguruan baikortasun txiki bat sumatzen da.

Euskadi beti hobeto

2019. urteko nazioarteko ekonomiaren inguruan egindako analisiak guztiok ezagutzen ditugun elementuak azpimarratzen ditu: Brexita, AEBen eta Txinaren arteko merkataritza gerra, garapen bidean dauden zenbait herrialderen ekonomia arazoak... Azpimarragarriena da mundu mailako hazkunde tasa geldotu egin dela, eta, gainera, hazkunde hori ez da aurreikuspenek zioten mailara heldu. Eragin negatibo hori gehien nabaritu duen sektorea manufakturena da; zerbitzuena, aldiz, indartsu mantentzen da. AEBen hazkundea (%2,3), Eurogunearena (%1,1), Erresuma Batuarena (%1,3) edo Japoniarena (%0,9) baino handiagoa izan da; suspertzen ari diren herrialdeetan hazkundea handiagoa izan da (%3,8), baina aurreikusita zegoenetik urrun geratu da. Oro har, munduko merkataritza handitu egin da, baina, merkataritza gerra dela eta, maila apalago batean.

“Lan prekaritateari buruzko aipamenik ez da egiten, noski. Ez da aipatzen enpresarien irabaziak gero eta handiagoak izan arren soldaten eros ahalmena geroz eta murritzagoa dela”

Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan, hazkundea %2,2koa izan da; 2018an %3koa izan zen. Espainiar Erresumakoa eta Eurogunekoa baino handiagoa izan da, eta, patronalaren hitzetan, hazkunde motelago horren atzean kontsumo pribatuaren eta inbertsioaren desazelerazioa aurki ditzakegu. Kanpo sektorearen ekarpena ezdeusa izan da, Alemaniaren egoera ekonomikoa dela eta. Eskariaren aldetik, barne eskaria moletago ibili da, kontsumo pribatuak beheranzko joera izan du eta lan merkatua ere apal ibili da. Sektore publikoak egindako kontsumoak egoera zertxobait hobetzen lagundu du. Industria sektorearen hazkundea asko murriztu da, Confebasken iritziz, merkataritza gerra eta autogintza sektorearen eboluzioa dela eta. Eraikuntza, aldiz, sektore indartsuena izan da, eta zerbitzuetan turismoa eta merkataritza azpimarra daitezke. Industriari dagokionez, gehien hazi diren sektoreak produktu farmazeutikoak eta energia elektrikoa izan dira; beste sektoreen hazkundea oso eskasa edo negatiboa izan da.

Enplegu aldetik, patronala harro ageri da, haien ustez langabezia tasa %9,5ean kokatu baitzen, 2009. urteko langabe kopurua baino maila txikiago batean. Lan kontratu mugagabeen kopurua handitu egin zen 2019an, behin-behineko kontratuen proportzioa murriztuz. Soldata hazkundearen eboluzioak goranzko norabidea hartu du, baina era oso apal batean: indarrean zeuden lan-hitzarmenetan, batez beste %2,01 hazi ziren; 2019an sinatu ziren lan-hitzarmenetan, aldiz, %2,31. Hala ere, krisi aurreko garaiko hazkundeetatik oso urrun daude, %4tik gorako hazkundeak baitziren.

Lan gatazken inguruan, Enplegu Erregulazio Espedienteen kopurua murriztu egin da 2019an. Grebei so egiten badiegu, laugarren urtez jarraian hazi dira; %21,4 greba gehiago egin ziren 2019ko lehen seihilabetekoan; parte hartzaile kopurua %16,9 hazi zen eta lan ez egindako orduak 73.168 izatetik 205.660 izatera pasatu ziren.

“Hiru kezka dituzte enpresariek: salmenten errentagarritasunaren murrizketa, langile gaituak aurkitzeko zailtasuna eta langileen kostuen hazkundea”

Lan prekaritateari buruzko aipamenik ez da egiten, noski. Ez da aipatzen enpresarien irabaziak gero eta handiagoak izan arren soldaten eros ahalmena geroz eta murritzagoa dela: agerian geratzen da txostenean agertzen den soldata hazkundea ez dela erreala, krisia hasi zenetik hona soldata errealak murriztu egin baitira. Confebaskentzat, 2019 urte oparoa izan da, nahiz eta grebak eta lan gatazkak jasan behar izan dituzten. Txostenean ez da poztasun ageriegi bat nabaritzen, baina bai negozioa ondo doala. Langileentzat, aldiz, egoera ez da batere ona, nahiz eta langabeziaren tasa baxuekin apaindu.

Aurreikuspena: joera mantentzea

EAEko ekonomiaren hazkundea pixka bat motelduko da 2020an, baina Espainiar Erresumaren eta Europako ekonomia aurreratuen gainetik kokatuko da Barne Produktu Gordinaren hazkundearen eboluzioa. Confebasken aurreikuspena %1,9koa da, aurreko urtekoa baino hiru dezima murritzagoa.

EAEko ekonomia hazkundearen oinarria, berriro ere, barne eskaria izango da, eta industriaren egoera ez da batere ona izango. Sektore honek mundu mailako gorabeherak pairatuko ditu; hala ere, badirudi autogintzak eta petrolio birfindegien azpisektoreen joerak hobera egingo dutela. Zerbitzu sektorea gutxiago haziko da, turismoa dela eta. Hoberen jardungo duen sektorea eraikuntza da, nahiz eta ez den hain indartsu agertuko.

Bestalde, txostenak enpresariak kezkatzen dituen hiru gaiak azpimarratzen ditu. Azken urtean salmenten errentagarritasuna murriztuz joan da. Bestetik, langile gaituak aurkitzeko zailtasuna ere kezka handia da; azkenik, langileen kostuak hazi egingo dira.

Enpleguaren aldetik, Confebaskek hazkundea iragarri du, krisi aurreko maila gaindituz. Langabezia tasa %9ra jaitsiko da, 2008tik izandako baxuena.

Laburbilduz, “Euskadin beti hobeto” izan daiteke aurreikuspenen goiburua. Egoera antzekoa izatea aurreikusten du txostenak, industriaren egoera iluna mantenduz eta eraikuntzaren indarra (ahulagoa) azpimarratuz.

“Industria 4.0, lehiakortasuna, egonkortasun politiko eta instituzionala, langileen kopurua eta prestakuntza, lan harreman kolaboratiboak eta enpresarien aintzatespena dira patronalaren erronkak”
Erronkak

Patronalak EAEko ekonomiak dituen hainbat erronka ere planteatzen ditu: industria 4.0, lehiakortasuna sustatzea, egonkortasun politikoa, instituzionala eta antzekoak bultzatzea... Lan harremanen inguruan, zenbait erronka azpimarragarriak dira. Batetik, enpresek langile kopurua eta horiek behar duten prestakuntza maila bermatu nahi dituzte. Bestetik, lan harreman kolaboratiboa bultzatu nahi du patronalak, enpresen lehiakortasuna eta bideragarritasuna asetzeko asmoz. Aipatzen duten beste erronka bat da enpresarien eta enpresaren aintzatespen sozialean aurrera egitea, euren hitzetan, aberastasunaren, enpleguaren eta gizarte-ongizatearen sortzaileak direlako.

Beste hainbat gomendio eta erronkaren artean, beti errepikatzen da hazkunde ekonomiko moderatuaren eta ziurgabetasun handiko merkatuen egungo fasera egokitzea. Elkarrizketa sozialari ere aipamena egiten diote, enpresariek eta langileek, patronalak eta sindikatuek interes berdinak izango balituzte bezala. Horrela, negoziazio kolektiboa lehiakortasunean laguntzeko tresna modura planteatzen dute.

Txosten eskasa

Txostenak eta planteatzen dituen erronkek, berez, hamaika gabezia dituzte. Ez dira inondik ere ikusten klima aldaketa eta datorren kolapso ekologikoa, industria eta enpresak era gogor batean kolpatuko dituztenak. Ez da epe luzeko ikuspegia lantzen; epe laburrean kokatzen da analisia. Genero ikuspuntua ere ez da inondik aurkitzen. 2018an eta 2019an gauza asko gertatu dira horren inguruan, bi greba feminista tartean, baina badirudi soldata arrakala ez dela existitzen.

Erronken aldetik, patronalaren proposamena da Adegik planteatu zuen Lan Harremanen Eredu Berriari jarraipena ematea, baina hortik kanpo, ez da ezer berririk proposatzen: langileak eta erakunde sindikalak enpresen helburuen mende jartzen dira.

Laburbilduz, urteko analisiaren eta aurreikuspenen inguruan egiten diren txostenen artean, Confebaskek abenduaren amaieran argitaratu zuen hau oso eskasa da, aurkezten duen analisia ahula baita.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Ekonomia
Desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo dituzte Donostian

BiziLagunEkin plataformak desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak iragarri ditu, Donostian, elkar ezagutzea, esperientziak partekatzea eta gogoeta kolektiboa egitea helburu. Egitarauaren xehetasunak datozen asteetan jakinaraziko dituzte.


Ez onartu hiriaren salerosketa, ez irentsi itxurakeriaren amua

Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]


Abantoko alkate jeltzalea herria zeharkatuko lukeen argindar linea proiektuaren aurka agertu da

"Kalte nabarmena" eragingo luke proiektuak, alkatearen esanetan. Abantoko EAJ, ""eragin txikiagoko" alternatiben alde kokatu da, "nahiz eta aukera horien kostu ekonomikoa handiagoa izan".


Gasteizko lorezainek greban jarraituko dute sindikatuek Jaurlaritzaren proposamenari uko egin eta gero

ELA, LAB eta ESKk Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu Sailaren proposamena errefusatu dute, nahikoa ez dela arrazoituta. 100 egun baino gehiago daramate lorezainek greban.


Hiru eguneko greba abiatu dute berriz Gipuzkoako erresidentzietako langileek, manifestazio jendetsu batekin

Lurraldeko erresidentzietan eta eguneko zentroetan 5.000 langile daude, eta horietako %40k borondatezkoak ez diren kontratu partzialak dituzte. Aldundiari dagokion ardura hartzeko eskatu dio ELA sindikatuak.


Bulkadetatik, ezinbestean

Bi gai mahai gainean, ezinbestean.Batetik, CAF eta Palestina. Bestetik, PSOEren bueltako ustelkeria sarea. Nondik hasi eta non bukatu ere ez dakit, bulkadez betetako artikulua izango dela jakinda. 

Nazio Batuen Erakundeak 40 enpresa salatu ditu, CAF tartean, eta Gazako... [+]


2025-07-09 | ARGIA
Etxebizitza erosteko Jaurlaritzaren abala azken buruan “diru publikoa banketxeei” ematea dela kritikatu dute LABek eta EH Bilduk

18 eta 39 urte arteko herritarrei lehen etxebizitza erosten laguntzeko Eusko Jaurlaritzak berak finantzaturiko abala iragarri berri duen honetan, soluzioa ez dela hori kritikatu dute bai LABek, bai EH Bilduk. Dagoeneko dauden eraikinak aprobetxatu eta prezioak jaitsi ordez,... [+]


Europako ongizate estatua gainbeheran?

Europako ongizate estatuak munduan zehar izugarrizko miresmena izan du herritar xeheen artean, ez hainbeste enpresari eta agintarien gehiengoan. Izan ere, miresmen hori areagotu egiten zitzaigun iparraldeko herrialdeetatik pasatzen baginen, izan lan bat egin behar bazenuen edo... [+]


Euskararen oldarraldiaren kontrako hainbat mobilizazio eta ekimen egingo ditu LABek urrian

Administrazioa euskalduntzeko legeria aldatu beharra dagoela azpirramatzen du LAB sindikatuak eta hori lortzeko "herritarren aktibazioa" ezinbestekotzat hartu du. Hainbat ekimen eta mobilizazio egingo dituzte udazkenean.


Tubos Reunidos enpresa zigortu dute, greba eskubidea ez errespetatzeagatik

Urrian hasi zuen Langraiz Okako lantegiak aldi baterako lan erregulazio espedientea, eta sei hilabetez luzatu zen. ELAk jakitera eman duenez, "74 langileren negoziazio kolektiborako eskubidearen urraketa" aitortu du epaileak, eta baliogabeturik geratzen da espedientea... [+]


Trapagarango Amazon zigortu dute, langileen osasunerako eskubidea urratzeagatik

Hainbat irregulartasun egitea egotzi dio Eusko Jaurlaritzaren Lan Ikuskaritzak: batetik, istripuei buruzko dokumentuak ezin direla bateratu, eta bestetik, istripuaren izaera lanekoa den ala ez erabakitzea ez dagokiola Amazoni.


Gasteizko lorezainak negoziazioetara bueltatu dira 100 greba egun eta gero, Jaurlaritza erdian

Gasteizko lorezainen eta udalak azpikontratatutako enpresaren arteko negoziazioak uztailaren 7an hasiko dira Eusko Jaurlaritzaren bitartekaritzarekin. 


2025-07-07 | Estitxu Eizagirre
Lurraldeko ogi ekologikoaren balio nutrizionalak aztertu dituzte HoBBea proiektuaren baitan

HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]


Eguneraketa berriak daude