Patronalak hazkunde ekonomiko leun bat aurreikusi du

  • Ekonomia aztertzen duten txosten ugari bezala, baikortasunaren eta ezkortasunaren arteko gris horretan kokatzen da euskal patronalaren analisia, bere kezkak eta erronkak aurkeztuz.

Ilustrazioa: Natasha Lelenco
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

2019ko abenduaren amaieran, Confebask Euskal Autonomia Erkidegoko patronalak aurreikuspen ekonomikoen txostena aurkeztu zuen, 2019. urteari errepasoa egiten ziona. Ekonomia aztertzen duten txosten ugari bezala, baikortasunaren eta ezkortasunaren arteko gris horretan kokatzen da patronalaren analisia; azken finean, ekonomia aurreikuspenen inguruan inor ez da bustitzera ausartzen. Hala ere, Euskal Autonomia Erkidegoaren inguruan baikortasun txiki bat sumatzen da.

Euskadi beti hobeto

2019. urteko nazioarteko ekonomiaren inguruan egindako analisiak guztiok ezagutzen ditugun elementuak azpimarratzen ditu: Brexita, AEBen eta Txinaren arteko merkataritza gerra, garapen bidean dauden zenbait herrialderen ekonomia arazoak... Azpimarragarriena da mundu mailako hazkunde tasa geldotu egin dela, eta, gainera, hazkunde hori ez da aurreikuspenek zioten mailara heldu. Eragin negatibo hori gehien nabaritu duen sektorea manufakturena da; zerbitzuena, aldiz, indartsu mantentzen da. AEBen hazkundea (%2,3), Eurogunearena (%1,1), Erresuma Batuarena (%1,3) edo Japoniarena (%0,9) baino handiagoa izan da; suspertzen ari diren herrialdeetan hazkundea handiagoa izan da (%3,8), baina aurreikusita zegoenetik urrun geratu da. Oro har, munduko merkataritza handitu egin da, baina, merkataritza gerra dela eta, maila apalago batean.

“Lan prekaritateari buruzko aipamenik ez da egiten, noski. Ez da aipatzen enpresarien irabaziak gero eta handiagoak izan arren soldaten eros ahalmena geroz eta murritzagoa dela”

Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan, hazkundea %2,2koa izan da; 2018an %3koa izan zen. Espainiar Erresumakoa eta Eurogunekoa baino handiagoa izan da, eta, patronalaren hitzetan, hazkunde motelago horren atzean kontsumo pribatuaren eta inbertsioaren desazelerazioa aurki ditzakegu. Kanpo sektorearen ekarpena ezdeusa izan da, Alemaniaren egoera ekonomikoa dela eta. Eskariaren aldetik, barne eskaria moletago ibili da, kontsumo pribatuak beheranzko joera izan du eta lan merkatua ere apal ibili da. Sektore publikoak egindako kontsumoak egoera zertxobait hobetzen lagundu du. Industria sektorearen hazkundea asko murriztu da, Confebasken iritziz, merkataritza gerra eta autogintza sektorearen eboluzioa dela eta. Eraikuntza, aldiz, sektore indartsuena izan da, eta zerbitzuetan turismoa eta merkataritza azpimarra daitezke. Industriari dagokionez, gehien hazi diren sektoreak produktu farmazeutikoak eta energia elektrikoa izan dira; beste sektoreen hazkundea oso eskasa edo negatiboa izan da.

Enplegu aldetik, patronala harro ageri da, haien ustez langabezia tasa %9,5ean kokatu baitzen, 2009. urteko langabe kopurua baino maila txikiago batean. Lan kontratu mugagabeen kopurua handitu egin zen 2019an, behin-behineko kontratuen proportzioa murriztuz. Soldata hazkundearen eboluzioak goranzko norabidea hartu du, baina era oso apal batean: indarrean zeuden lan-hitzarmenetan, batez beste %2,01 hazi ziren; 2019an sinatu ziren lan-hitzarmenetan, aldiz, %2,31. Hala ere, krisi aurreko garaiko hazkundeetatik oso urrun daude, %4tik gorako hazkundeak baitziren.

Lan gatazken inguruan, Enplegu Erregulazio Espedienteen kopurua murriztu egin da 2019an. Grebei so egiten badiegu, laugarren urtez jarraian hazi dira; %21,4 greba gehiago egin ziren 2019ko lehen seihilabetekoan; parte hartzaile kopurua %16,9 hazi zen eta lan ez egindako orduak 73.168 izatetik 205.660 izatera pasatu ziren.

“Hiru kezka dituzte enpresariek: salmenten errentagarritasunaren murrizketa, langile gaituak aurkitzeko zailtasuna eta langileen kostuen hazkundea”

Lan prekaritateari buruzko aipamenik ez da egiten, noski. Ez da aipatzen enpresarien irabaziak gero eta handiagoak izan arren soldaten eros ahalmena geroz eta murritzagoa dela: agerian geratzen da txostenean agertzen den soldata hazkundea ez dela erreala, krisia hasi zenetik hona soldata errealak murriztu egin baitira. Confebaskentzat, 2019 urte oparoa izan da, nahiz eta grebak eta lan gatazkak jasan behar izan dituzten. Txostenean ez da poztasun ageriegi bat nabaritzen, baina bai negozioa ondo doala. Langileentzat, aldiz, egoera ez da batere ona, nahiz eta langabeziaren tasa baxuekin apaindu.

Aurreikuspena: joera mantentzea

EAEko ekonomiaren hazkundea pixka bat motelduko da 2020an, baina Espainiar Erresumaren eta Europako ekonomia aurreratuen gainetik kokatuko da Barne Produktu Gordinaren hazkundearen eboluzioa. Confebasken aurreikuspena %1,9koa da, aurreko urtekoa baino hiru dezima murritzagoa.

EAEko ekonomia hazkundearen oinarria, berriro ere, barne eskaria izango da, eta industriaren egoera ez da batere ona izango. Sektore honek mundu mailako gorabeherak pairatuko ditu; hala ere, badirudi autogintzak eta petrolio birfindegien azpisektoreen joerak hobera egingo dutela. Zerbitzu sektorea gutxiago haziko da, turismoa dela eta. Hoberen jardungo duen sektorea eraikuntza da, nahiz eta ez den hain indartsu agertuko.

Bestalde, txostenak enpresariak kezkatzen dituen hiru gaiak azpimarratzen ditu. Azken urtean salmenten errentagarritasuna murriztuz joan da. Bestetik, langile gaituak aurkitzeko zailtasuna ere kezka handia da; azkenik, langileen kostuak hazi egingo dira.

Enpleguaren aldetik, Confebaskek hazkundea iragarri du, krisi aurreko maila gaindituz. Langabezia tasa %9ra jaitsiko da, 2008tik izandako baxuena.

Laburbilduz, “Euskadin beti hobeto” izan daiteke aurreikuspenen goiburua. Egoera antzekoa izatea aurreikusten du txostenak, industriaren egoera iluna mantenduz eta eraikuntzaren indarra (ahulagoa) azpimarratuz.

“Industria 4.0, lehiakortasuna, egonkortasun politiko eta instituzionala, langileen kopurua eta prestakuntza, lan harreman kolaboratiboak eta enpresarien aintzatespena dira patronalaren erronkak”
Erronkak

Patronalak EAEko ekonomiak dituen hainbat erronka ere planteatzen ditu: industria 4.0, lehiakortasuna sustatzea, egonkortasun politikoa, instituzionala eta antzekoak bultzatzea... Lan harremanen inguruan, zenbait erronka azpimarragarriak dira. Batetik, enpresek langile kopurua eta horiek behar duten prestakuntza maila bermatu nahi dituzte. Bestetik, lan harreman kolaboratiboa bultzatu nahi du patronalak, enpresen lehiakortasuna eta bideragarritasuna asetzeko asmoz. Aipatzen duten beste erronka bat da enpresarien eta enpresaren aintzatespen sozialean aurrera egitea, euren hitzetan, aberastasunaren, enpleguaren eta gizarte-ongizatearen sortzaileak direlako.

Beste hainbat gomendio eta erronkaren artean, beti errepikatzen da hazkunde ekonomiko moderatuaren eta ziurgabetasun handiko merkatuen egungo fasera egokitzea. Elkarrizketa sozialari ere aipamena egiten diote, enpresariek eta langileek, patronalak eta sindikatuek interes berdinak izango balituzte bezala. Horrela, negoziazio kolektiboa lehiakortasunean laguntzeko tresna modura planteatzen dute.

Txosten eskasa

Txostenak eta planteatzen dituen erronkek, berez, hamaika gabezia dituzte. Ez dira inondik ere ikusten klima aldaketa eta datorren kolapso ekologikoa, industria eta enpresak era gogor batean kolpatuko dituztenak. Ez da epe luzeko ikuspegia lantzen; epe laburrean kokatzen da analisia. Genero ikuspuntua ere ez da inondik aurkitzen. 2018an eta 2019an gauza asko gertatu dira horren inguruan, bi greba feminista tartean, baina badirudi soldata arrakala ez dela existitzen.

Erronken aldetik, patronalaren proposamena da Adegik planteatu zuen Lan Harremanen Eredu Berriari jarraipena ematea, baina hortik kanpo, ez da ezer berririk proposatzen: langileak eta erakunde sindikalak enpresen helburuen mende jartzen dira.

Laburbilduz, urteko analisiaren eta aurreikuspenen inguruan egiten diren txostenen artean, Confebaskek abenduaren amaieran argitaratu zuen hau oso eskasa da, aurkezten duen analisia ahula baita.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Ekonomia
Trapagarango Amazon zigortu dute, langileen osasunerako eskubidea urratzeagatik

Hainbat irregulartasun egitea egotzi dio Eusko Jaurlaritzaren Lan Ikuskaritzak: batetik, istripuei buruzko dokumentuak ezin direla bateratu, eta bestetik, istripuaren izaera lanekoa den ala ez erabakitzea ez dagokiola Amazoni.


Gasteizko lorezainak negoziazioetara bueltatu dira 100 greba egun eta gero, Jaurlaritza erdian

Gasteizko lorezainen eta udalak azpikontratatutako enpresaren arteko negoziazioak uztailaren 7an hasiko dira Eusko Jaurlaritzaren bitartekaritzarekin. 


2025-07-07 | Estitxu Eizagirre
Lurraldeko ogi ekologikoaren balio nutrizionalak aztertu dituzte HoBBea proiektuaren baitan

HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]


BSH eta Billabesetako langileek babesa adierazi diote elkarri Iruñeko kaleetan

BSHko langileek mobilizazioa egin dute larunbatean Iruñean, eta Billabesetako langileen babesa jaso dute. Billabesetako langileek manifestazioa burutu dute egun berean. BSHko langileeak enpresaren Bruselako egoitzan bilduko dira astelehenean, Europako Batzordeko Enplegu... [+]


Bost haur dituen familia bat etxegabetu dute Bilboko San Frantzisko auzoan

AZET Etxebizitza Sindikatuak salatu du Poliziak 8:00etatik hartu duela etxegabetu duten etxeko ataria. Auzokide ugari gerturatu badira ere etxegabetzea gelditzen saiatzera, Polizia etxebizitzara sartu da eta balkoira kateatu diren bi auzokideak askatu ditu. 9:30ak aldera heldu... [+]


2025-07-07 | Garazi Zabaleta
Larrinbarri
Ahabi ekologikoak Anbotopetik

Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]


Amnistia Internazionalak exijitu dio CAFi Jerusalemgo tranbiaren proiektua bertan behera uzteko

NBEren txosten batek azaldu du Beasaingo enpresak lagundu egiten duela Israelgo legez kanpoko kolonien hedapenean. Amnistia Internazionalek deialdia egin die gobernuei “urgentziaz” esku hartu dezaten txostenaren ondorioekiko.


Lurramak “Bihar ere laborari” lelopean ospatuko du 20. urteurrena

Laborantza herrikoia eta jasangarria bultzatzen duen azokak 20. urteurrena beteko du. Azaroaren 7tik 9ra antolatu duten erakusketa eta merkatuan parte hartzera dei egin du.


Amurrioko Correoseko langileek mobilizazio gehiago egingo dituzte, zuzendaritzak ez baitu kontrataziorik egin gainkarga konpontzeko

Hiru eguneko greba egin zuten ekainean eta enpresak ez ditu bete adierazitako konpromisoak. Horien artean zegoen udako oporren hutsuneak betetzea, CCOO sindikatuak azaldu duenez.


Portugaleten ardiak lorezain

Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]


Billabesetako langileek manifestazioa egingo dute Sanferminen hasieraren bezperan, gutxieneko zerbitzuak “gehiegizkoak” direla salatzeko

Sanferminak ate joka, Iruñeko eta Iruñerriko garraio publikoko autobus gidariek greba mugagabeari ekin diote asteazkenean. Lanuzteak jaietan izango duen eraginaren aurrean, Iruñerriko Mankomunitateak gutxieneko zerbitzuak ezarri ditu: Sanferminak hasi... [+]


2025-07-03 | Leire Artola Arin
Marbellako zerbitzari baten egunerokoa: prekaritatea, gehiegikeria eta turismoaren mendekotasuna

Udako opor hauetan ez dira gutxi izango Andaluziako eguzki eta ur epel bila doazen euskal herritarrak. Kontrako bidea egin zuen Ana Geranios (San Pedro Alcántara, Andaluzia, Espainia, 1988) kazetari eta idazleak martxo amaieran, Euskal Herrira etorri baitzen Costa del... [+]


2025-07-03 | ARGIA
Gasteizko Tuvisa garraio konpainiak gaixo dagoen langile bat autobusak gidatzera derrigortu eta ondorioz istripua izan duela salatu du ESK-k

Sindikatuaren arabera Gasteizko garraio publikoko konpainiak bazekien langileak osasun arazoak zituela, eta "presioaren ondorioz" ekainaren 23an istripu larria izan zuen.


NATO eta ‘daddy’

Hagan ekainaren 25ean NATOk egindako goi-bileran, gastu militarra herrialde bakoitzaren BPGaren %5 izateko konpromisoa hartu dute Aliantza Atlantikoko Itunaren Erakundeko kide diren estatuek. Horretarako hamar urteko epea izango dute, 2035 arte. Erabaki horrekin, 2014an... [+]


Eguneraketa berriak daude