Tratu txarrak jasan dituen emakume ahaldundua da nire ama, edo hobeto esanda, ahalduntze prozesuan dagoena. Estatistikoki ehuneko batak bakarrik egiten omen dio aurre halako panoramari, eta ehun horietako bat da bera. Hamaika psikologotatik pasatu da, eta denek aho batez esaten zuten jasaten ari zena eskuliburuetako tratu txarra zela. Bere ingurukook ordea ez dugu sekula begi ondoko ubeldurik ikusi. Ez dugu itxuraz emakume kikildurik sumatu. Are esango nuke kontrakoa izan dela erakutsi duena, nahiz eta bere barrua mila zatitan txikituta eduki.

Esan dut makina bat psikologoren eskuetan egon dela, eta noski, beste horrenbeste izan dira abokatuak ere. Horiekin, ordea, ez du asmatu. Ia hogei urte daramatza bizitza izorratu zion senar harengandik legalki dibortziaturik baina banandu gabe. Negoziazioak izan ziren hasieran, salaketak eta epaiketak etorri ziren ondoren, eta postretarako sententzia injustuetan injustuena. Berriz ere, eskuliburuetako birbiktimizazioa.

Lehendik ere fede gutxi zeukan amak justizia sisteman, eta mina berdina izanik ere, dezepziorik ez zuen sentitu. Horregatik sinistu izan du amak beti aktibismoan, eta hori izan da betidanik bere modua injustiziak salatzeko. Gaur arte. Gizarteak ere bizkarra eman dion arte, alegia. Esango nuke nire ama feminista jaio zela, eta paradoxikoa bada ere, psikopata maltratadore baten sareetan harrapatuta gelditu zen. Bihotzez feminista izaten jarraitzen du, feminismoaren banderaren atzean egoteari utzi dio, ordea, gehien behar izan duen momentuan bide bazterrean botata utzi dutelako. Bere borrero nagusiaren gehiegikeriei "Ezetz!" esate aldera eskualdeko prentsara idatzi zuen, izenik eman gabe, irain eta isekatatik libre, baina errespetuz salatuz. Aitzakia sorta ederren artean kamuflatuta "Sentitzen dugu, baina ezin dizugu argitaratu" batekin konformatu behar izan zuen. Udaletxeko ateak ere jo zituen, mesedez eskatuz tipo honen izena aferaren batean agertzen zen aldiro semaforo gorria pizteko eta argi ibiltzeko, atzean tratu txarra zegoela eta biktima zuzena bera zela gogoraraziz. Departamentu guztietara bidali zuen abisua, Gizarte zerbitzuetara, Udaltzaingora, Errenta eta zerga bilketara, Hirigintzara, Obra eta zerbitzuetara, baita Elkarbizitza eta Berdintasunera ere, kasua azaltzeko, arreta berezia eman ziezaioten. Berriro ere, teknikari eta politikarien erantzuna: 0.

Hau ez da matxismo estrukturalaren ondoriozko birbiktimizazioa. Hau hipokresiaz betetako gizarte baten erantzuna izan da. Lupaz mikromatxismoak ikusten ikasi behar dugula esaten digute, luparik gabe ikusten denaren aurrean itsuarena egiten dutenek. Bide luzea dugu aurretik oraindik. 

Ahalduntzen ari den emakume baten aurrean jarrera pasiboa hartzea hobetsi dute. Ez dakit zer dagoen horren atzean: beldurra, axolarik eza, inertzia matxista? Feminismoa ez behintzat. Hitzak merke eta ekintzak garesti. Askotan pentsatu izan dut nire amak bere buruaz beste egin izan balu edo eraila agertu izan balitz, gizarteak bestelako erantzuna emango lukeela. Pankarta baten atzean, hitz batzuen atzean babestutako erantzuna. Baina hitzak haizeak eramaten ditu.