Panpa-belarraren mehatxua
Badira hilabete batzuk Urola Bizirik natur taldeko kideok bailarako hainbat gunetan panpa-belarra zabaltzen ari dela konturatu garela. Jakingo duzuenez, espezie hau –cortaderia selloana– Hegoamerikakoa da, Argentinako Panpakoa hain zuzen ere; hortik datorkio izena. Landarea Espezie Exotiko eta Inbaditzaileen Katalogoan sartuta dago. Horrek esan nahi du gure ekosistemarentzat kaltegarria dela. Adibidez, belardien kalitatea gutxitzen du, eta hori arazo larria izan daiteke baserritarrentzat. Katalogoan sartuta dauden beste espezie guztiekin gertatzen den bezala, debekatuta dago landare hori saltzea edo landatzea.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Bestalde, Trantsizio Ekologikorako Ministerioaren plumeroa kudeatzeko, kontrolatzeko eta desagerrarazteko estrategia nazionalaren arabera, "arnas alergiaren kasuak areagotu egin dira" plumeroa loratzen den garaian, eta landare horrek eragin dezake hori; izan ere, data horietan, beste gramineoak polen gutxien duten unean izaten dira.
Gizakia izan da hedapenaren erruduna, lorazaintzan eta azpieguretako obratan eraikitako biribilguneak eta abar dotoretzeko erabili izan duelako, sor zitzakeen ondorioetan pentsatu gabe. Horregatik aurkitzen da hainbeste errepide ondoetan edo herrilanak egin diren guneetan. Hala ere, oso moldakorra denez, askotariko inguruneetan eta klimetan haz daiteke. Gainera, oso emankorra da, hazi asko ekoizten baititu.
Kantauri isurialdean eta beste eskualde batzuetan ere, landare hori arazo larri bihurtu da: Asturias, Kantabria, Bizkaia... Bertako erakundeek programa bereziak eratu behar izan dituzte landarearen inbasioari aurre egiteko, eta dirutza handia gastatzen ari dira.
Guzti horrengatik, eta arazoa zabaldu eta handitu aurretik, Urola Bizirik natur taldea inguruko panpa-belarrak kokatzeko mapa bat eratzen ari da, bailarako udalei horren berri emateko eta hartu beharreko neurriak era zehatz eta zuzen batean hartzen laguntzeko.
Landarearekin amaitzea ez da erraza, bere ezaugarri batzuk kontuan hartu behar direlako:
- Hosto gogorrak ditu eta ebaki egin dezakete.
- Mozten bada ere, berriro ernaberritzen da.
- Sua erabiltzea saihestu behar da, ez baita horrekin suntsitzen. Aitzitik, inguruko landaretza naturala ezabatzen du, eta, beraz, panpa-belarra are hobeto garatzen da, lehiarik gabe geratzen delako.
- Udan loratzen da, uztailetik urrira, eta landareak 100.000 ale sortu ditzake sasoi batean. Beraz, landarea handitu aurretik, loratu eta haziak sortzen hasi aurretik alegia, ezabatzea da egokiena. Eta landarea handia bada, hazi horiek biltzen dituzten mokorrak edo plumeroak moztu aurretik plastikozko poltsa batean sartu behar dira, haziak zabal ez daitezen.
- Horiekin amaitzeko teknika egokiena errotik ateratzea da, sustraiak gelditzen ez direla ziurtatuz. Produktu kimikoak ere erabili ohi dira, baina inoiz ez ura egon daitekeen tokietan, oso produktu kaltegarriak baitira uretan bizi diren espezieetarako.
- Beste teknika bat da sastraka moztu ondoren belarren aurkako sarez edo bestelako material opako edo beltz batez estaltzea. Horrela, argirik gabe eta gehiegi berotuta, ez da ale berririk ernaltzen.
Beraz, landare horien suntsipena errazteko asmoz, herri inguruan ikusten dituzuen panpa-belarren berri ematea eskertuko genuke, horretarako gure sare sozialak (Facebook eta Instagram) edo posta elektronikoa (urolabizirik@gmail.com) erabiliz, landareen kokapena zehaztuz eta, ahal bada, argazki bat bidaliz.
Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana.
Bizitza azkar pasatzen dela entzun eta esaten dugu maiz. Hala ere, gizakiok urte dezenteko bizi-itxaropena daukagu. Hainbat urte izan ohi ditugu ongi garatu, bizi eta ugaltzeko. Badira, ordea, hori guztia denbora askoz ere laburragoan egin behar duten gu bezalako ugaztunak:... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]