Ñ letra erabiltzea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak
Gaurdanik “ñ” letra erabiltzea legezkoa izanen da Frantziako Errepublikan, Parisko Legebiltzarrak ostegunean onartu du duela bi urte luze debekatu zuena. Hau da, izen arruntetan, nahiz frantses herritarren izen-abizenetan “ñ” hizkia legez erabiltzea.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Quimper hirian jalgi zen auzia. 2017ko maiatzaren 11n sortutako haur baten gurasoek aitona Fañch-en izen bera eman nahi zioten semeari, bretoieraz eman ere.
Aitak, Jean-Christophe Bernard-ek, Fañch izena nahi zuen semearen nortasun agirian, baina frantses justiziak haren nahia zapuztu zuen “frantziar alfabetoaren parte ez zelako”. Epaileek “ñ “baimentzeak “Errepublikako zuzenbide estatua, herrialdearen batasuna eta berdintasuna jatorri bereizketarik gabe mantentzea” arriskuan jar zezakeela hauteman zuten nonbait.
Alta, bada, 2018ko azaroan, Rennesko Apelazio Auzitegiak lehenbiziko epaia aldatu zuen eta familiaren arrazoiak onartu zituen, “ñ” frantses zenbait hiztegitan dagoela argudiatuz. Fiskaltzak ez zuen amore eman, bistan da, Auzitegi Gorenera jo zuen, eta Rennes epaileen epaia baliogabetzat jo zuen forma kontuengatik. Auziaren funtsetan ez zen sartu haatik
Bernard famili bretoiak auzitegietan borrokatzeko kemenari eutsi zion harrezkero, baita Fañch izena onartu izatea lortu ere. Hartara, beren eskubidea Frantziako Estatuko herritar guztien eskubidea bilakatu da.
Frantziako Estatuak, tradizio zentralistari men eginez, izenetan eta izen-abizenetan onartzen ez zuen letra onartu “behar” izan du. Frantziako hiritarren aldeko aitorpen historikoa da, Bernard familiari, baita bretoi politikari eta aktibisten ekimenei esker.
Asanbleako Nazionaleko presidenteak, Richard Ferrand britainiarrak, Nicole Belloubet Justizia ministroak bere eskualdeko parlamentari guztiek egindako eskaera bateratuari onartu izana txalotu du.
Ezbairik gabe, “ñ”-aren aldeko borrokaren emaitza Bretainiako bretoiera eta haren nortasun linguistikoaren defentsan luzez eramandako ekintza politikoa da. Ipar Euskal Herritik ikusita, borrokaldi baten eredua. Gurean, Zuriñe, Iñaki, Beñat edo Añetak beren nortasuna beren moldera azaltzeko eskubidea dute engoitik.
Baina bat, kasuon baña: noiz onartuko ditu Frantziako Errepublika jakobinoak alfabetoaren hizki guztiak? Hots, euskara Euskal Herriko hizkuntza ofiziala izatea, baita hala izanagatik, euskaraz eskoletan erakusteko frantses hizkuntzak dituen eskubide berberak –ekonomikoak barne– izatea?
Administrazioa euskalduntzeko legeria aldatu beharra dagoela azpirramatzen du LAB sindikatuak eta hori lortzeko "herritarren aktibazioa" ezinbestekotzat hartu du. Hainbat ekimen eta mobilizazio egingo dituzte udazkenean.
Lapurdiko eskola batetik saiatu dira datorren ikasturterako Ganbara Hostel Bilbaon aterpea lotzen, baina Behatokian salatu dutenez, idatzizko komunikazioan euskaraz aritzeagatik zera esan diete azkenean: “Espainolez mintzatzen ez ginenez, ez gintuztela beren hotelean... [+]
Oraingoz hamabi gazte-taldek eman dute izena. Taldeen arteko bikoteak osatuko dituzte, eta haien arteko harreman informalak euskaratik eta euskaraz garatuko dituzte. Helburua da kontzientzia linguistikoa berpiztea. Euskal Herrian Euskarazek eta Gazte Euskaltzaleon Sareak abian... [+]
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak argudiatu du kontraesanean daudela jardunaldien helburua, hau da, gaztelania bultzatzea, eta euskararen normalizazioa eta biziberritzea. Observatorio Global del Español erakunde antolatzaileari gutunez eman dio erabakiaren berri, eta 2024an... [+]
Donostiako Udaleko langileen batzordea osatzen duten bost sindikatuek (ELA, LAB, CCOO, Erne eta ESAN), akordioa egin dute, Euskaraldia dela-eta langileen parte hartze aktiboa sustatzeko eta euskaraz bizi eta lan egiteko aukerak bermatzeko. LABeko ordezkari Joseba Alvarezek... [+]
Nafarroako Unibertsitate Publikoko Euskara Taldeak inkesta bat egin du ikasleen artean. Halaber, euskara plana ikasturte honetan amaitzen dela ikusirik proposamen berriak egin dizkiote unibertsitateko zuzendaritzari. NUPen euskaraz ikastea "ezinezkoa" dela ere salatu... [+]
Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]
EHEk deituta, Baionan manifestazioa egin dute apirilaren 6an. Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia eskatu dute, eta Euskararen Errepublika aldarrikatu. Hilaren 11n EHEko bi kide epaituko dituzte Baionako auzitegian desobedientzia ekintza bat egin izanagatik.
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]
ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]
"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.