Mitxoletak nahi ditugu
Azken egun hauetan, frantses berrietan, polemika sortu duen afera Nicolas Hulot, trantsizio ekologistaren ministro ohiaren dimititzea izan da. Honek, Frantziako Gobernuan enpresa handiek (lobbyek) duten lekua eta boterea salatu nahian joan da.
Fabien Tomassi argentinarra zendu da. Monsanto –laborantza bioteknologikoan berezitua den enpresa mundialaren– kontra borrokatu zen irudi famatua. Honek, urteak pasa ditu egunero hegazkin-pozoi-hedatzaileen ontziak belar-pozoiez betetzen. Ondorioa, eritasun ezberdinen biktima, bere gorputza pixkanaka ahultzen zen, %80a hunkia izan arte sindrome neurologiko toxiko batzuengatik. Bere lana eta eritasunaren arteko lotura eginik, glifozatoaren aurka borrokatu nahi izan du. Maleruski, ez du lortu Monsatoren aurka auzirik egitea.
Bere aldetik, uda honetan, AEBetako Dewayne Lee Johson-ek Monsantoren aurkako auzia irabazi du. RoundUp eta Ranger Pro-a egunero erabili izan ditu bere lorezain lanean; hauetan, glifozatoa deitu minbizia eragiteaz sumatua den produktua present da. Egun, Johson-eri bi hilabete baizik ez zaizkiola gelditzen errana zaio, sendaezina den minbizia duelako.
Kalteez abisatua izanik ere, duela gutti, frantses diputatuek 3 urteren buruan glifozatoa debekatuko duen legearen kontra bozkatu dute (42 kontra, 35 alde; orotara 577 diputatu izanik).
Nolaz egoera honetara arribatu gara?
II. Mundu Gerlatik landa, Europa osoan fite eta masiboki elikadura beharrei erantzun behar izan da. Euskal Herrian, eta Frantzian, laborantza eraginkor bat nahi izanez gero, berrikuntza teknikoak akuilatu dituzte, batez ere kimikoak. 1939an, DDT intsektizida sortu eta, 1945ean, Willaume-ek (produktu berrien lobbystak) Phytoma sortzen du –pestizidak goraipatzeko sortutako egunkaria– Laborantza Ministerioa, INRA (frantses agronomia ikerketa zentroa), FNSEA (laborarien sindikatuen federazioa) eta agronomiako irakasleen sostenguarekin. Denbora laburrez, produktu fitosanitarioek indarra hartzen dute eta plantan emana den sistemak elikadura galde bati erantzutea ahalbidetzen du. Hauekin, produkzioa handitzen da, prezio onean eta langile guttiagorekin. Urtez urte, industrial ikuspegi honek beharrak ase izan ditu.
1962an, duda
Rachel Carson amerikar zientifikoak, 60garren hamarkadan deia, bere inguruan fenomeno anormalak obserbatu izan ditu. Hauetan, txoriek kafirak egiteko zailtasunak dituztela eta arrautza kuskuak errazkiago hausten zirela. Fite, pestizidak eta ingurune naturalen kontaminazioaren arteko erlazioa esplizituki adierazi zuen bere 1962ko Silent Spring (Udaberri Isila) liburuan –hots, txorien kanturik gabeko udaberria.
Pestizida industrien erantzuna azkarra izan zen: “ero”, “histeriko”, “lesbiana” eta beste adjektibo anitz erabili izan zituzten Carson-en kontra; des-informazio estrategia bat plantatuz, eta beren produktu kimikoen propaganda eginez.
Pestiziden testa
Hilabete honetan, Charlie Hebdo frantses astekariko 15 kideek, beren biloetan –gorputzean beraz– 140 pestiziden presentzia xerkatu dute. Pertsona bakoitz, 34 eta 50 pestizida artean atzematen ahal zirela ondorioztatu dute. Jatorri ezberdinetako produktuak: laborantza, marexalek erabilitako erremedioak, edo etxeetan erabiltzen diren “anti-intsektu bonbak”. Hauetan, DDT-aren metabolitoak edo chlordane-aren metabolitoak (bakoitza 1972 eta 1981ean debekatuak, bat Frantzian eta bestea Europar Batasunean; bakoitzaren presentziak beren “bizi iraupena” galdekatzen du). Horrez gain, zenbait nahasle endrokrinologikoen presentzia notatua izan da, batez ere bisphénol-a.
Egun, ikerketa ezberdinetan, minbizia eragiteaz 30 produktu sumatuak dira, 40 hormona nahasle direlarik, parkinson eragile, malformazio sortzaile… ; baina ere, biodibertsitatea kaltetzen dutela, espeziak desagerrarazten, lurra kontaminatzen, eta paisaiak homogeneizatzen dituztela baieztatzen dute.
Produktu toxikoen biltegia bilakatu al gara? Hauen presondegi berria? Beherapenetan diren elikagaiak, garbitze produktuak, egurrezko mueble merkeak, bizia errazten duten produktuak dira denak, baina kutsatzen dute ere.
“Mitxoletak nahi ditugu”
Legeak aldatuko ez direlakoan, Fabrice Nicolino –Charlie Hebdon langilea denak eta Mitxoletak nahi ditugu mugimenduaren lehendakariak –eta beste hamar bat lagunek mugimendu berri bat sortzea deliberatu dute pestiziden debekuaren aldarrikapenez. Jendartearen altxatze pazifikoari deitzen diote, 2 urtez 500 000 izenpedura biltzeko esperoarekin. Hilabetean behin, bakoitza bere eskualdean, pestiziden gaien inguruan ekintza batzuk egin nahi dituzte, jendea biltzeko eta sentsibilizatzeko.
“Birnaturaltze” bat aipatuz, desagertzen ari diren mitxoletak (eta beste hainbat espezie) atxiki nahi direlakoan, zu(e)k ere izenpetu: https://nousvoulonsdescoquelicots.org/.
Prefosta, ez dugu ahanzten gure kontsumitze moldeak indar garrantzitsu bat duela ere.
Martta Irigoien.
"Agroekologia, jendartea eta lurraldea" ikasten ari da.
(Amikuzue. Baxenabarre)
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]