Maria Mies soziologoa hil da, ekofeminismoaren aitzindaria
Maiatzaren 15ean hil da Maria Mies (1931-2023) soziologo alemana 92 urterekin, azken hamarkadotan ekofeminismoak eduki duen erreferentzia teoriko nagusietakoa. Silvia Federici eta beste batzuekin batera, Miesek landu zuen feminismo antikapitalistaren ildo teorikoa, nagusiki emakumeek egiten duten erreprodukzio sozialerako doako lanari izaera produktibo bat aitortuz.
Baserritarren alaba, hamabi haurreko familia batean zazpigarrena, lortu zuen ikasketak egin eta lehen mailako irakasle hastea. 1960ko hamarkadan Indiara joan zen Goethe Institutuak han zeukan zentro batean lan egitera, eta –hurbiletik ezagutu zuen Jorge Riechmannek kontatu duenez– handik itzuli zen politizatuta. Han ezagutu zuen Saral Sarkar, ezkonduta berarekin Alemaniara eraman zuena; Sarkar ere ezkerreko ekologismoan aritu da geroztik eta bere ideiak bilduta dauzka Saral Sarkar's writings blogean.
Alemanian berriro, Miesek doktoregoko tesia idatzi zuen Indian emakume ikasiek, klase ertainekoek, beren rol femeninoetan bizi dituzten gatazkez. Hortik aurrera, beste hainbat liburu idatzi zuen feminismoaz, garapen politikez eta ekologiaz. “Miesek bere burua ikertzaile aktibistatzat zeukan”, Riechmannek dioenez. 1976an, jada Koloniako unibertsitatean soziologia irakasle ari zela, ikasle talde batekin batera sortu zuen emakumeentzako Alemaniako lehenengoetako babes-etxe autonomoa.
Maria Miesek 1993an hartu zuen erretreta, baina beti jarraitu du mugimendu feminista, altermundialista eta ekologisten artean militantziazko lanean. Globalizazio neoliberalarekin oso kritiko eta horrek berekin zekartzan gerrekin kezkatuta, ATTAC erakundea sortzeko lanetan ere parte hartu zuen. 2008an sustatu zuen “Bortizkeria informatikoaren kontrako Koloniako Deia”, ‘bideojoko hiltzaileak” debekatzea eskatzeko.
Miesek 2010ean plazaratu zuen bere autobiografia: “The Village and the World: My Life, Our Times”. Bestalde, hark mundua ekofeminismoaren begietatik nola ikusten zuen jabetzeko irakurleari balio diezaiokete gaztelaniazko eta frantsesezko bi testuk. Gaztelaniaz dago Jorge Riechmannek 1992an egin eta Mientras Tanto aldizkarian plazaratutako “Liberacion del consumo o politización de la vida cotidiana” (Kontsumoa askatu edo eguneroko bizimodua politizatu). Bestetik, frantsesez Maria Miesek Veronika Bennholdt-Thomsenekin batera 1997an plazaratutako “La Subsistance. Une perspective écoféministe” (Bizirautea. Ikuspegi feminista bat) liburuari 2022ko ediziorako idatzitako hitzaurrea, ‘Et vous n’avez encore rien vu…’ aldizkariak plazaratua.
Honela diote bi egileok sarrera berriaren pasarte batean: "Belaunaldi bat sortu da testu honen lehen argitaraldiaren eta gaurkoaren artean. Zenbat gauza aldatzen diren mende laurden batean! Eta hala ere, bada gauza bat aldatu ez dena: hazkunde ekonomikoa lortzeko irrika obsesionatua, nazio bakoitzean bezala kontinenteetan. Mundu osoan areagotu baizik ez da egin merkatuaren ekonomia globalizatuak biziaren kontra daraman gerra, bere uberan gizakien bizimoduak irauliz. Gure analisi ekofeminista, ondorioz, sekula baino premiazkoagoa bilakatu da. Ikuspegi horretatik espero eta sinesten genuen zerbait lortu genezakeela ekosistemak suntsitu eta gizakion arteko loturak hondatzen dituen merkatuaren mundialiazio inperialista eta patriarkalaren kontra. Gaur egun, ia mundu guztia dago ados esateko gure zibilizazioa errotik berpentsatu beharra daukagula, hil ala biziko beharra dela. 'Bizirautea' liburuarekin eskaintzen diogu gure alea eztabaida horri".
Danimarkaren menpe segitzen duen Groenlandiako biztanleriaren %88 da inuita, eta beraien hizkuntzan eta kulturan aitzina egite hutsa dute eguneroko desafio. Zuriek kolonizatu zituzten eta gaur egun egoerak bere horretan segitzen du: zurien begietatik bideratuta dagoen... [+]
Urriaren 31tik azaroaren 2ra Baterajotzea izango da Zaldibarren, Euskal Herriko Gazte Feministek antolatuta. Egitaraua aurkeztu dute, eta izen ematea ireki.
Jatorra, alaia eta positiboa da Sara Mirones (Bilbo, 1997). Pandemian mastozitosia izeneko gaixotasun arraro bat diagnostikatu zioten. Ordutik, Maratón de Lunares kanpaina abiatu du gaixotasuna ikusarazteko, gizartea kontzientziatzeko eta ikerketarako dirua biltzeko... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori,... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
Vicentek 76 urte ditu eta azken mende laurdena Kanaria uharteetan darama, Maspalomas herrian, 50 urteko bizialdian ezkutatu duen izatea haizatzen: homosexuala da. Ezbehar baten eraginez, Donostiara itzularaziko dute, eta zahar etxe batean sartuko. Atzera ere, armairuko ateak... [+]
Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».
Jaizkibel konpainia berdinzaleak ekintza berezia egin du Hondarribiko alardearen egun honetan. Gutuna eman diote alkateari, mahai gainean bestelako planteamendu batzuk jar ditzala eskatuz.
Euskal Herriko LGTBI komunitateko hamar pertsonak armairutik nola atera ziren kontatzen dute, baita euren orientazio sexualak eta genero identitateak euren bizitzan zer-nolako eragina izan zuten ere.
Ondokoak dira protagonistak: Beñat Olea komikigilea, Aitzole Araneta... [+]
Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]
Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]
Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.