Lotu zure txakurrak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Euskal Herriko Mugimendu Feministak aurtengo Martxoak 8ko mobilizazioak "faxismoaren, erreakzionarismoaren eta zapalkuntzaren aurkako aliantzak" ehuntzean ardaztu ditu.
Kepa Kortak Naiz-en idatzitako “Musikariaren jakituria” artikuluan faxismoa definitzeko Cambridgeko hiztegiaren irizpidea irakur genezakeen: “Oso lider boteretsuan, bizitza sozial eta ekonomikoaren estatu kontrolean, eta aberri eta arraza muturreko harrotasunean oinarritutako sistema politikoa, desadostasun politikoaren adierazpenik onartzen ez duena”.
Definizio horretako oinarrizko elementuak, boterea eta horren bitartezko kontrola, batetik, eta autokritika falta (harrotasunak eta desadostasunik ez onartzeak suposatzen dutena), bestetik, izango lirateke nire ustez. Baina erreferente(ar)en (liderra/k) kontzeptua ere ahaztu gabe.
Ez dute eragiteko ahalmen bera norbanako umilek ala beste pertsonen ekintzak baldintzatu ditzaketen erreferente eta elkarteek. Horregatik da garrantzitsua sinesmenak, usteak, iritziak, esamesak eta teoriak ere zalantzan jartzea
Denok dauzkagu aintzat hartuak izatea edota defendatu nahi ditugun bizimodu, iritzi eta pentsaerak, nekez etorriko direnak bat %100ean besteenekin, norbanakoak baikara, edota, are, Ideia eta Egia absolutu filosofikoekin. Bestalde, denok daukagu botere kuotaren bat, gure pentsamendu horiek adierazteko dugun gaitasunaren edota besteengan eragiteko dugun baliabideen araberakoa. Hori puntu garrantzitsua da, edukitze hutsean baino, boterearen erabileran baitago gakoa; eta erabilera hori, dauzkagun baliabide (pribilegio) horien menpe dago, bai, baina batez ere norbanako bakoitzaren borondatearen menpe, edo beste era batera esanda, kontzientzia eta erabaki indibidualen menpe.
Itziar Zigak trebetasunez dio (“Una plaza con sombra es 'woke'” Naiz-eko artikuluan): “Zapaldutako kolektibo baten partaide izateak ez du esan nahi politikoki zapalkuntza ororen aurka egiten duzunik”, eta gehituko nuke, edo zerorrek ere ez duzunik zapaltzaile rol hori hartzen.
Ez dute eragiteko ahalmen bera norbanako umilek ala beste pertsonen ekintzak baldintzatu ditzaketen erreferente eta elkarteek. Horregatik da garrantzitsua indibidualki zein kolektiboki ontzat ematen ditugun sinesmenak, usteak, iritziak, esamesak eta teoriak ere zalantzan jartzea, nahiz eta boto-emaile, sare sozialetako jarraitzaile edota arrazoia zein babesa itsu-itsuan (edo Justizia inpartzial egiten duen benda altxatuz) emango digun lagunarte, sendi zein txalo-jotzaile talde oparo bat izan inguruan. Besteen babesa izateak ez du egiaren jabetza bermatzen. Izan ere, guk dioguna egia absolutua balitz bezala defendatzen badugu konfiantzazko guneetan zein gure irizpidea beste inorenaren gaindi kokatzeko, geu arituko gara zapaltzaile bezala jokatzen, autokritikarik egin gabe bestea boterearen bitartez kontrolatu nahian.
Ramon Zalloren Naiz-eko artikuluan ere (“Plataformas tecnológicas y neofascismo”) adierazten da badagoela desinformazioranzko eta gorakada neofaxistarako joera, bidegabekeria sentimenduetan eta konfiantzaren galeran oinarritua (bere testuan, instituzioekiko irakurtzen dena, baina nire ustez alteritate osora zabal daitekeena eta, hori dela eta, edozein norbanako zein kolektibori gerta dakiokeena), balio humanistak eta erantzukizun zibikoak hartzea alde batera utzi eta konponbidetzat saihesbideak hautatzera eraman gaitzakeena, etsaitzat hartu eta izendatzen diren talde edo pertsonengan tentsioa, mina eta erreakzioak eraginez (baita horrelakoak nahita bilatuz ere), amaigabeko borroka dinamika batetan.
Horrela, komunikazioa eta bestea ulertu nahi izatea alde batera uzten dira, konfiantza eraikitzea ezinezko eginez sozializazio maila guztietan. Nork azter dezala bere kontzientzia.
Uste dut gogoeta honek berdin balio diezaiokeela eskuin zein ezkerreko politikariari edo Interneteko influencerrari, hedabide handi bateko arduradunari zein kalean pintaketak egiten dituenari, jabetzen ez denari zein jakintsuari (musikari izan ala ez), manosferako partaideari zein mugimendu feministakoari; gizonari, emakumeari zein genero bitarretik kanpokoari; finean, gutako bakoitzari. Faxismoa* eta oldarraldi erreakzionarioa edonon aurki baitaitezke.
Begiratu barrura, eta lotu zure txakurrak.
Iraitz Amor Pla
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]
Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.
Ez zait... [+]