Leitzako festetako sukaldea, baserritar agroekologikoen eskutik
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien jantokitik. Gotzone Sestorain elkarteko kideak nabarmendu duenez, helburu bikoitza dauka Habelarteren festetako sukaldeak: elkartearen finantziazioa, batetik, eta beste elikadura eredu baten erakusleiho izatea, bestetik.
Pandemia aurretik, urteak zeramatzan Bilgune Feministak festetako sukaldea antolatzen Leitzan. “Bazeuden txandetako taldeak sortuta, dinamika bat martxan, jantokiak ere bazuen arrakasta…”, dio Sestorainek. Pandemiaren ondoren, ez zegoen Gaztetxeko sukaldearen ardura hartu nahi zuen talderik, eta Habelarte sortu berria zegoela aprobetxatuta, hutsune hori betetzea erabaki zuten bertako kideek. “Aukera ederra zen gure lana, ekoizten duguna, erakusteko eta elkarteari oihartzuna emateko, eta gure filosofiarekin bat eginez eskaintza osatzeko: tokiko produktuak, modu jasangarrian eginak…”, gehitu du elkarteko kideak.
Iazko festetako eskaintzan, aurreko urteetan sukaldean izandako menuari jarraipena eman zioten Habelartekoek. “Saiatu ginen ahalik eta produktu gehien bertakoak izan zitezen, eta bertan ez geneuzkan produktuak eskuratzeko, jasangarritasun irizpideak zituzten ekoizleengana jo genuen”, dio ekoizleak. Pizzak, ogitartekoak eta hanburgesak eskaini zituzten iaz. Baina pizzak iaz emandako arazo batzuk medio, aurtengoan errazioekin ordezkatzea erabaki dute. Egun bakoitzean errazio berezi bat izan dute eskaintzan, bertako abeltzainen abereena.
Eskaintza inguruko ekoizpenera moldatu dute
“Zer dugu batez ere Mendialdean? Galdera horri erantzunez osatu dugu aurtengo eskaintza”, azaldu du Sestorainek. Eta, zer dago, bada, Mendialdean? Abeltzaintza da nagusi inguru horretan, eta horregatik erabaki zuten aurtengoan eguneko errazioak sartzea. Lehen egunean, txerri saiheskia izan zuten; bigarrenean, antxume errea; hirugarrenean, axuria; laugarrenean, txerrikumea; eta azken egunean, oilasko errea. “Haragi guztia Habelarteko ekoizleena izan da, txerrikumea izan ezik, Elizondoko abeltzain txiki bati hartu diogu hori”.
Guztira, Mendialdeko hamar bat ekoizlek hartu du parte sukaldeko egitasmoan, haien produktuak eskainiz, eta mila otordutik gora eman dituzte. Jantokian ekoizle horien guztien datuak jarri dituzte panel handi batzuetan, herritarrek ezagutu ditzaten. “Azkenean, kultura bat sortzeko asmoa du jantokiak, herritarrak tripatik konkistatzeko modu bat da hau”. Ekoizleentzat haien produktuen salmenta koxkorra da, eta bultzada ematen die. “Eta, noski, antolaketaren ardura Habelarterena da baina proiektua herritarren eta beste eragileetako jendearen laguntzarekin ateratzen da aurrera. Guztira 60 lagunetik gora aritu dira txandetan”, amaitu du Sestorainek.
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]