Leitzako festetako sukaldea, baserritar agroekologikoen eskutik
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien jantokitik. Gotzone Sestorain elkarteko kideak nabarmendu duenez, helburu bikoitza dauka Habelarteren festetako sukaldeak: elkartearen finantziazioa, batetik, eta beste elikadura eredu baten erakusleiho izatea, bestetik.
Pandemia aurretik, urteak zeramatzan Bilgune Feministak festetako sukaldea antolatzen Leitzan. “Bazeuden txandetako taldeak sortuta, dinamika bat martxan, jantokiak ere bazuen arrakasta…”, dio Sestorainek. Pandemiaren ondoren, ez zegoen Gaztetxeko sukaldearen ardura hartu nahi zuen talderik, eta Habelarte sortu berria zegoela aprobetxatuta, hutsune hori betetzea erabaki zuten bertako kideek. “Aukera ederra zen gure lana, ekoizten duguna, erakusteko eta elkarteari oihartzuna emateko, eta gure filosofiarekin bat eginez eskaintza osatzeko: tokiko produktuak, modu jasangarrian eginak…”, gehitu du elkarteko kideak.
Iazko festetako eskaintzan, aurreko urteetan sukaldean izandako menuari jarraipena eman zioten Habelartekoek. “Saiatu ginen ahalik eta produktu gehien bertakoak izan zitezen, eta bertan ez geneuzkan produktuak eskuratzeko, jasangarritasun irizpideak zituzten ekoizleengana jo genuen”, dio ekoizleak. Pizzak, ogitartekoak eta hanburgesak eskaini zituzten iaz. Baina pizzak iaz emandako arazo batzuk medio, aurtengoan errazioekin ordezkatzea erabaki dute. Egun bakoitzean errazio berezi bat izan dute eskaintzan, bertako abeltzainen abereena.
Eskaintza inguruko ekoizpenera moldatu dute
“Zer dugu batez ere Mendialdean? Galdera horri erantzunez osatu dugu aurtengo eskaintza”, azaldu du Sestorainek. Eta, zer dago, bada, Mendialdean? Abeltzaintza da nagusi inguru horretan, eta horregatik erabaki zuten aurtengoan eguneko errazioak sartzea. Lehen egunean, txerri saiheskia izan zuten; bigarrenean, antxume errea; hirugarrenean, axuria; laugarrenean, txerrikumea; eta azken egunean, oilasko errea. “Haragi guztia Habelarteko ekoizleena izan da, txerrikumea izan ezik, Elizondoko abeltzain txiki bati hartu diogu hori”.
Guztira, Mendialdeko hamar bat ekoizlek hartu du parte sukaldeko egitasmoan, haien produktuak eskainiz, eta mila otordutik gora eman dituzte. Jantokian ekoizle horien guztien datuak jarri dituzte panel handi batzuetan, herritarrek ezagutu ditzaten. “Azkenean, kultura bat sortzeko asmoa du jantokiak, herritarrak tripatik konkistatzeko modu bat da hau”. Ekoizleentzat haien produktuen salmenta koxkorra da, eta bultzada ematen die. “Eta, noski, antolaketaren ardura Habelarterena da baina proiektua herritarren eta beste eragileetako jendearen laguntzarekin ateratzen da aurrera. Guztira 60 lagunetik gora aritu dira txandetan”, amaitu du Sestorainek.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]