Atzo jakin izan genuen Guardian Llodio (lehenago Villosa izandako konpainia) enpresaren amaiera sinatu zutela langileen gehiengoak amore emanda eta azken kalte ordain eskaintza onartuta. Trukean, hori bai, salaketa judizialari uko egin diote.
Multinazionalarentzat bukaera bikaina izan da, modu harroputzean jokatu baitu uneoro eta inork ez dio aurre egin. Ez Eusko Jaurlaritzak (zeinek labea itzaltzen utzi zion, sindikatuek behin eta berriro salatu dutenez) ezta kaleratuko dituen langile askok ere. Eta hori ez da kasualitatea izan.
Enpresak duela hamarkada bat baino gehiago prestatu zuen tranpa eta apurka-apurka joan da ixten soka beharginen lepoaren inguruan.
Guardianeko langileen porrot jarrerak hiru azalpen ditu:
- Glavistaren itxieraren eredu penagarri eta agonikoa; langileek ez dute lortu FOGASAtik kobratzea zor zaiena eta Guardianeko langile asko horren beldur ziren. Nahiago izan dute dirua hartu eta enpresa pikutara bidali, konpainiaren mesederako.
- Enpresaren gaitasuna langileen arteko desadostasunak esplotatzeko. Izan ere, ez zen kasualitatea izan atzo batzuek behartzea bozketa. Zuzendaritzaren esku hartze zuzena egon da atzean.
- Guardian birrintzeko bidean neurri ugari hartu zituen multinazionalak. 2012ko grebaren ondoren, ahalegina egin zuen ahalik eta langile diskolo gehien (hau da, greban aktiboen ibilitakoak edota otzanak ez zirenak) multzo berean jartzen; gerora Glavista izango zen horretan. Guardianen, jakina, langile kontzienteak ere geratu ziren. Baina, urteen poderioz, klase kontzientzia gutxien erakutsi zutenek talde handia osatu zuten bertan, atzo ikusi zen moduan eta askok iragarri zuten bezala. Gidoi hori ezagutzen zuten langile askok, eta baita enpresak ere.
Guardianen operazioaren kronologia bat
Esan bezala, urtarrilean hasitako itxiera prozesua argi zegoen langile askorentzat, hamaika urrats eman baititu konpainiak norabide horretan duela hamar urte baino gehiagotik hona, helburu bakarrarekin: ekoizpena beste leku merkeago batera eramatea.
Hortaz, sindikatuek behin eta berriro errepikatu dute ez zegoela lantegia ixteko arrazoi objektiborik, aspaldi markatutako ibilbide bat baizik.
Politika hori 2000. urtean hasi zen laminatu lauaren ekoizpen lerroa Tuterara eraman zutenean, non soldatak baxuagoak diren.
2013an labe inprimatzea ixteari ekin zioten eta jarraian Guardian Express Auto izan zen desagerrarazi zuten enpresa. Ondoren, beira epelaren (eguzki plakak egiteko baliatzen dena) lerroa ere baztertu zuten eta 2015ean Velglas produzitzeko azpiegitura deuseztatu zuten.
Konpainiak desagerrarazi zuen azken azpiegitura zilarreztatzearena izan zen, 2018an. Produktu horiek sortzea, berriro ere, Tuterako lantegiaren esku geratu zen.
Glavista, azken kolpea prestatzen
Eta 2020an heldu zen alarma guztiak piztu zituen operazioa. Guardianek Parter Capitali saldu zizkion autoen haizetakoak produzitzeko makinak eta langileen etorkizuna.
Gerora, agerian geratu da Parter Capitalen lana Laudion (munduko beste tokietan bezala) enpresa hondoratzea zela. Suntsiketa hori programatuta zegoen eta Guardianek legalki langileekiko ardurak izateari utzi zionean egikaritu zuten.
Gainera, itxiera erabat traumatikoa izan da. Oso prozesu luzea izateaz gain, langileek ez dute lortu zor zaien dirutza kobratzea.
Sindikatuen eta beharginen susmoa da salmenta modu bat izan dela Guardinentzat kaleratzeak merketzeko, ez baitie kalte ordainei aurre egin behar izan. Horrez gain, 400 langile kale gorrian utzi ordez, euren indarrak banatzea lortu du.
Gainera, elementu susmagarriak ditu operazio horrek. Adibidez, zergatik erosi zuen Parter Capitalek lantegiko azpiegitura osoa eta "langileak", baina ez lursailak? Etorkizunak argituko du.
Glavistako inbertsoreei ezezkoa
Alarma jada gorria bazen, are gehiago piztu zen Guardianek ezezkoa eman zienean Glavista erosi nahi zuten inbertsoreei. Izan ere, horiek eskatzen zutena zentzukoa zen: lantegia bera ere bereganatzea, Guardianen menpe ez egoteko.
Ezezko horrekin, Guardianek bi helburu bete zituen: kaleratutako 200 langile horiek zeuden moduan geratzea eta gero handitu ahal zen beste industria proiektu lehiakide bat blokeatzea.
Industria proiektuak blokeatu lehiakideak baztertzeko
Glavistako beharginek hamaika aldiz adierazi zuten enplegu sarraski horren hurrengo kolpea Guardian izango zela, baino inork gutxik egin zien kasu. Horrela, urtarrilean multinazionalak iragarri zuenean lantegia itxiko zuela, askorentzat ez zen ezustea izan.
Edonola ere, azpimarratzekoa da nola txikitu diren Guardianeko 171 enpleguak eta nola egin zuten Glavistan. Hasteko, Glavistaren itxiera beste enpresa baten bitartez egin zen. Parter Capitalek adierazi zuenean ez zuela metatutako zorrei erantzuteko gaitasunik, zordunen lehiaketara jo zuen.
Hala ere, lehiaketa hori tranpatia zen: konpainia erosiz gero, etorkizuna ez zegoen bermatuta, lursailak ez baitziren eskuratzen eta egun batetik bestera kalean geratzeko arriskua zegoen. Horregatik exijitzen zuten inbertsoreek lursailen jabetza izatea Glavista erosteko baldintza moduan.
Guardianek berak hil du Guardian Llodio
Guardianen itxieran, ordea, Koch Industrieseko konpainiak zuzenean hartu du bere esku lantegiaren etorkizuna birrintzea. Lehenik eta behin, salbatu ahal zen float labea berriro funtzionatuko ez duela ziurtatu du, materiala barruan utzita. Behin hori eginda ireki da azpiegitura saltzera (edo hori dio, gutxienez).
Izan ere, orain lantegiak ez dauka balio handirik, float labea berriro pizteko dirutza behar baita (arrakalak soilik konpontzearekin alderatzen bada) eta horrela ez dio Tuterako fabrikari lehiarik egingo.
Berez, Glavistaren bidea hartu izan balu Guardianek (hirugarren bati saltzea honek hondora zezan) aukera egongo litzateke zordunen lehiaketaren bitartez errentagarria den enpresa hori lanean jarraitzea, baina hori ez da Koch Industriesen helburua ezta estiloa ere.
Guardianek urte luzez prestatu du kolpe hau eta atzo egin zuen xake mate. Azken hamarkadan jarritako alfilak, dorreak eta erregina joan dira mugitzen eta atzo peoien txanda heldu zen. Askok ez zuten zalantzarik izan eta etsaiaren erregea salbatzeko prest agertu ziren; kalte ordaina hartu eta lantegiaren itxieraren judizializazioa bertan behera utzita.
Hori zen sindikatuek borrokatu nahi zuten bataila, zeinean erakutsi nahi zuten Laudioko lantegiaren itxiera ez zela labean agertutako arrakala batzuengatik izan, aldez aurretik diseinatutako plan bat baizik, arrazoi ekonomiko objektiboekin eta bideragarritasun ekonomikoarekin zerikusi txikia zuena.
