“Landa eremuko feministak eta ekologistak gara, ardatz horiek gurutzatzen diren tokia da guretzat agroekofeminismoa”
Aramaioko talde feministak bultzatuta, agroekofeminismoaren inguruko topaketa egin zuten Arabako herrian martxoaren 4an. Euskal Herriko hainbat txokotatik 35 bat emakume batu ziren ekimenera, “lurra eta bizitza suntsitzen dituen sistemari alternatiba” lelopean. Proiektu txikitzaileez eta horiek landa eremuan eta emakumeen bizietan duten eraginaz hausnartzen aritu ziren, baita eredu suntsitzaile horren aurrean feminismotik, ekologismotik eta landa eremutik sor daitezkeen alternatibez ere.
“Martxoaren 8aren bueltan zer antolatu pentsatzen, herrian pil-pilean dagoen zentral eoliko proiektuen gaia etorri zitzaigun burura, eta hori ikuspegi feministatik lantzeko beharra sumatu genuen”, adierazi du Irati Mujika Larreta taldekideak. Talde feministako partaide gehienak ekologistak dira, eta nekazaritzatik bizi ez arren, landa eremuko herritar gisa, nekazal eta "agro" mundu hori hurbileko sentitzen dute. “Ikuspegia zabaltzea da gure asmoa: landa eremuan bizi gara, feministak gara, ekologistak. Bada, ardatz horiek guztiak gurutzatzen diren toki bezala ulertzen dugu agroekofeminismoa”, dio.
Euskal Herrian barna makroproiektuen mehatxupean dauden eta landa eremuan bizi diren emakumeen ahotsak batzea eta horiek entzunaraztea izan da topaketen asmoa. “Proiektu txikitzaile ugari dauzkagu: Lapurdin nekazaritza lurren espekulazioa, makroetxaldeak eta negutegi erraldoiak Nafarroan, Gipuzkoako zentral eoliko proiektuak…”. Mujikak gogorarazi duenez, azken 30 urteetan, espekulazioaren eta artifizializazioaren ondorioz, nekazaritza lurren 80.000 hektarea baino gehiago galdu dira Euskal Herrian: “Proiektu hauek megawatt-etan eta antzekoetan aztertzen badira, guk bizitzetan, harremanetan eta zapalkuntzetan duten eraginaren arabera neurtu nahi izan ditugu”.
Alternatibak lantzeko beharra
Agroekologia eta elikadura burujabetza, dekolonialitatea, deshazkundea, ekoizpen eta kontsumo ohiturak eta beste hainbat gai ukitu zituzten tailerrean. “Auzi horietan guztietan kritika eta autokritika egin beharra dugu, geure buruei galdetu duintasunez bizitzeko zer behar dugun, eta hori nola eskuratuko dugun”.
Topaketan ateratako ideiekin adierazpen bateratua osatzen ari dira orain kideak, eta aurrera begira, elkargune gehiago antolatzea eta alternatibak sortzen jarraitzea dute asmo. “Masa kritiko baten beharra ikusi genuen, tailerreko edukiak lantzen segitzeko eta aurrerago topaketa handiago batean berriz biltzeko”, azaldu du Mujikak. Azpimarratu duenez, hiri handiak mantentzeko landa eremuaren sakrifizioa eskatzen da gaur egun, eta horren aurrean, beharrezkoa izanen da landa eremuko emakume feministen eta ekologisten arteko aliantzak sortzen eta elikatzen jarraitzea.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
