Laga hondartza leheneratzea


2025eko urtarrilaren 11n - 08:27
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren legeak babestutako espazioa da; ondoren, Natura 2000 Sareko KBE kontserbazio bereziko eremua izendatua izan zen. Horren adierazgarri, National Geographic aldizkari entzutetsuak Iberiar penintsulan ondoen kontserbaturikoen eta ederrenen artean zerrendatu zuen 2024an.

Hiru hamarkada igaro dira ja lehenengo urrats sendoak eman zirenetik, hain zuzen ere, Laga hondartzaren habitat naturalak leheneratu, funtzio ekologikoak berreskuratu eta eskaintzen dituen ekosistema zerbitzu askotarikoak zaintzeko. Horrela, 1990eko hamarkada erdialdean Euskal Herriko Unibertsitateko ekologia sailak Laga hondartzaren azterlan botaniko eta ekologikoa burutu zuen; horretan, gainera, hamaika neurri proposatu zen itsasertzeko espazio horren kontserbazio-egoera hobetzeko.

Instituzioen geldialdiaren aurrean, 1999. urtean Urdaibaiko Galtzagorriak ingurumen boluntariotza federazioa ekinean hasi zen, eta zurezko pasabideak eta babes-itxidurak ezarri zituen, oraindik hondartza masifikatu horretan bizirik zirauten duna apurrak babestu nahian. Horrez gain, informazio eta ingurumen sentikortasuna pizteko panelak jarri zituzten (www.urdaibai.org). Hurrengo urteetan, Urdaibai Biosfera Erreserbako organo kudeatzaileak hondar-harrapatzaileak jarri eta dunetako landareen milaka ale landatu zituen.

Bere aldetik, Euskal Herriko Itsasertz Mugartea, Ibarrangeluko udalarekin koordinazioan, aurre hondartzaren eremuko aparkalekuak antolatzen aritu zen, eta hondartzaren ezker aldeko duna gainean zegoen aparkalekua behin betiko ezabatua izan zen.

Hiru hamarkada igaro dira ja lehenengo urrats sendoak eman zirenetik, hain zuzen ere, Laga hondartzaren habitat naturalak leheneratu, funtzio ekologikoak berreskuratu eta eskaintzen dituen ekosistema zerbitzu askotarikoak zaintzeko

Bestetik, Ibarrangeluko uren arazketa estazioa martxan jartzeak, Laga hondartzako tokiko uren arazketa sistemak, bai eta Urdaibaiko saneamendu plangintza orokorrak ere, uren kalitatea eta, oro har, ingurune naturala nabarmen hobetzea ahalbidetu zuten.

Jarduketa esparru horretan, Itsasertz Mugarteak Laga hondartzaren antolamendu eta leheneratzerako proiektu integrala proposatu zuen. Besteak beste, itsasertzeko ekosistemaren lehengoratze osoa zuen helburu, eta alternatiba gisa askotariko erabilerako eraikin baten eraikitzea jasotzen zuen, egun komunak eta beste zerbitzuak hartzen dituen espazioan irekitzen den hutsunean. Ekimen hori, begi bistan dagoenez, ez zen gauzatu.

2014-2015 neguko denborale handien ondorioz, Lagako dunak bortizki higatuak izan ziren, kostalde osoan jasan ziren kalteen itsas-antzeztoki iragarlean.

2014-2019 aldian, eta Aranzadi Zientzia Elkartea partaide zelarik, Life ARCOS proiektuak aukera eman zuen Kantauri itsas-ertzeko duna-ekosistemen kontserbazio-jarduketan jarraitzeko, Lagako hondartza barne. Ondoren, 2023tik aurrera Bizkaiko Foru Aldundiak dunetan dauden landare exotiko inbaditzaileak kendu ditu, eta baita babes-itxitura mantentze lanak ondu ere. Horrez gain, hondartza garbitzeko urtean zehar egiten diren ohiko lanak sustatu ditu, neguan ja eskuz bakarrik egiten direnak.

Laga hondartzan burutu den azken egintza, Itsasertz Mugartea buru, hondartzaren ezker aldean zegoen tiro-instalazioa eraistea izan da. Azken hamarkadetan Lagako hondartzan obusak agertu izana ez da izan 1936ko gerrako herentzia, baizik eta bertan zegoen jaurtiketa plataformatik probatzeko jaurti ondoren lehertu gabe geratu ziren jaurtigaiak.

Amaitzeko, Laga hondartzan dauden bi duna-multzoak lotzeko egitasmoa, duna fronte bakarra leheneratua eta babeslea sortzeko asmoz, bertan behera geratu da herritarren protesta-kontzentrazioaren ondoren; gainera, antza, Ibarrangeluko Udalak ez zeukan ekimen horren berririk.

Gaur egungo ingurumen eszenatokian, ezinbestekoa da dunak leheneratzea eta barnealdera garatzea ahalbidetuko dieten espazioak libre uztea, klima-aldaketaren ondorioz itsas mailaren igoerak eta denboraleek duten indar handiagoak –ikus Kostegoki ikerketa– euskal kostaldean eta Urdaibain mehatxatuen dagoen basa habitata higatzea eta, azkenik, desagertzea arte suntsitzea eragozteko. Era berean, harea harrapatu ezean eta hondar metaketa eta altuera irabazteari mesede egiten dion duna-sistemaren dinamikarik gabe, hondartzek higatzen jarraituko dute, eta harea pixkanaka galtzen joango da ezinbestean, marea azpian geratu arte; zoritxarrez, Laidako hondartzan gertatu zen bezala.

Xabier Arana Eiguren (Busturialdea-Urdaibai)

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]


EIRE euskal unibertsitate-irakasleen elkartearen amaiera

Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.

Euskal Herrian ere... [+]


2025-07-14 | Rober Gutiérrez
25 urteko bidaia

Sortze beretik proiektu batekiko lotura profesionala egon denean eta atxikimendu emozionala hain handia denean, zaila izaten da berari buruz hitz egitea. Bai Euskarari ziurtagiriak 25 urte bete ditu, eta bizi izandako oroitzapenak eta esperientziak metatzen zaizkit oroimenean... [+]


Ez onartu hiriaren salerosketa, ez irentsi itxurakeriaren amua

Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]


2025-07-10 | Jauzi Ekosoziala
Norabidea aldatu

Garraioaren sektorea da gaur egun Euskal Herrian berotegi efektuko isurketen erantzule nagusia (%35), energia gehien kontsumitzen duena (%47) eta petrolio kopuru handiena erretzen duena (%74). Gainera beste sektore batzuetan isuriak apurka-apurka murrizten diren bitartean,... [+]


“Ezin dugu kikildu fatxerioaren aurrean. Ez dira pasako!”

Sei urte, sei urte luze, pasa dira Ciudadanos alderdi politikoak bere mitina egin zuenetik gure herrian. Bere mitina apirilaren 14an, errepublikaren egunean, eta inongo ordezkaritzarik ez duen herri eta lurralde batean. Ohituak gaude horrelako probokazioekin, baina egia da... [+]


2025-06-25 | Alex Larragoiti
Solaria, haren engainuak, eta beharrezko laguntzaileak

Desinformazioak eta pentsamendu likidoak den-dena hartzen duten garaiak bizi ditugu; garai aproposak beren benetako izatearen disimuluaren arituentzat. Garai aproposak jendea engainatzeko eta Kodizia Jainkosa gurtzen jarraitzeko; jazartzen gaituen Solariaren garaia omen... [+]


Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


Ugatza Azazetan: kontserbazioa edo txikizioa?

Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]


Euskadi nazioa da

2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.

Euskalduna naizen aldetik,... [+]


Arabako Herri Unibertsitatea: Krisi eko-sozialaren inguruko laborategi bizia abian da

Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


Eguneraketa berriak daude