Laborariek ere oporretarako eskubidea izan dezaten
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa jarri dute martxan. “Gogoeta bat egin da gasnategietan, pentsatzeko nola lagundu, nola hobetu laborarien baldintzak, eta horrela suertatu da langileen bakantzak ordezkatzeko zerbitzua”, adierazi du Antton Etxeberrik, Onetik gasnategiaren eta laborarien arteko animatzaileak.
Frantziako Estatuko departamenduetan bazegoen lehenagotik laborarien ordezkatze zerbitzua martxan, baina oporretarako baino, bajak eta eritasunak betetzera zegoen bideratua. “Laboraria eri bada, zerbitzu horretara dei dezake bera ordezkatzeko langile bat eskatzeko. Lan kontratua egiten zaio langile berriari, eta momentuan etxaldeak ordaintzen badu ere, gerora, estatuko diru-laguntzen bidez, gutxi gorabehera, orduko 22 euroko soldatatik hiru edo lau besterik ez ditu jarri beharko laborariak”, azaldu du Etxeberrik.
Bakantzen kasuan, ordea, estatuko laguntzek askoz zati txikiagoa ordaintzen dute, eta oporrak hartu ahal izateko ordezkapena eginen duen langilearen soldataren zati handi bat laborarien kontu gelditzen zen. “Hor sartu gara gasnategiak, bakantzak ordaintzeko diru zati bat jarriz, laborariek ezer ordaindu behar izan ez dezaten”, dio. Momentuz, urtean hamar opor egun –72 ordu– hartzeko aukera izanen dute kooperatibetako laborariek, euren poltsikotik ezer jarri beharrik izan gabe. “Frantses Estatuko laguntzarekin eta gasnategiek ordaindutako zatiarekin osatuko dira bakantzak”, gehitu du Etxeberrik. Bi kooperatibetako kide diren 230 etxaldeek dute oporrak hartzeko aukera, eta haien etxaldeko lanak departamenduko ordezkatze sistemako langileek eginen dituzte bitartean.
Gazteak laborantzara erakartzeko
“Laborariek ere behar dute bizi soziala, etxaldetik ateratzea bestelako gauzak egiteko eta karga mentala kentzeko”, dio Etxeberrik. Belaunaldi gazteagoei begira, lan baldintzak hobetzea ezinbestekotzat du gasnategiko animatzaileak: “Gasnategiek laborariak behar dituzte, eta, nola eginen dugu hemendik 20 urtera gasna izateko, esnea izateko? Bakantzarik gabeko lan bat proposatzen baduzu, agian, beste toki batera joanen dira lan bila gazteak”.
Oporrak bermatzeko diru-poltsatik harago joan da proiektua: oporrez gain, urte osoan zehar etxaldeetan laguntzeko, hainbat laborari elkartu eta langileak kontratatu dituzte, departamenduen eta gasnategien laguntza baliatuta. “Baigorri inguruan zortzi laborari elkartu dira, eta urte osorako denbora osoko lan kontratu bat egin diote langile bati; zortzi etxaldeetan aritzen da langile hori, txandaka, plangintza batekin”. Baigorrikoa bezalako beste lau talde osatu dira hainbat eskualdetan. “Urte guzirako eta denbora osoko bost enplegu sortu dira honezkero sistema horrekin”, amaitu du Etxeberrik.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]