Kosta lerroa, beti egon da hor?
Aranzadik otsailaren 4tik 6ra Donostian antolaturiko arkeologia jardunaldietan, historiaurreko aldaketa klimatikoak aztertuko dituzte. Azken urteetako teknologiaren garapenari esker jakin dezakegu, esaterako, euskal kostaldea noraino barneratzen zen itsasorantz Kuaternarioan eta nola egin duen atzera ordutik hona. Antzinako paisaia nola zen jakiteak lagunduko digu, agian, etorkizunekoa nolakoa izango den iragartzen.
Mediterraneoan Gloria ekaitzak utzitako irudi harrigarriak jan ezinda gabiltza oraindik, Ebroren Delta nola irentsi duen itsasoak ikustea besterik ez dago. Gurean, Kantauri itsasoak ere eragin ditu kalte larriak azken urteotan, gero eta gogorragoak diren enbaten eta Aldaketa Klimatikoaren ondorioz.
Aldaketa Klimatikoak lehenago ere gertatu dira Historiaurrean –ez gizakiak sorturikoak, hor badago alde handi bat–, eta horren inguruan hitz egingo dute Donostiako San Telmo Museoan otsailaren 4tik 6ra Aranzadik antolaturiko arkeologia jardunaldian. 2,5 milioi urtetik hona luzatzen den Kuaternarioaren ezaugarrietako bat izan da klima hotz eta beroko garaiak uztartzea.
Aldaketa horien ondorio nabarmenena, gurean behintzat, kosta lerroaren atzera-aurrerak izan dira. Jardunaldian, Peru Bilbao geologoak Kosta lerroa, beti egon da hor? hitzaldia emango du, egun itsas azpian ikusten duguna garai batean lurrazalean nola zegoen azaltzeko. Azken hamarkadetan izandako aurrerapen teknologikoei esker, askoz datu gehiago bildu ahal izan da itsas hondoaren mapak sortu eta ezkutuan dagoen erliebe horren itxura agertzeko.
Bilbao tesia egiten ari da kostaldearen kurben inguruan eta ondorio batzuk jadanik eskaini zituen Bilbon 2019ko uztailean egin zen Kuaternarioaren XV. Biltzar Nazionalean (pdf). Erresoluzio altuko Gainazaleko Erdu Digitalak erabiliz kostaldeko morfologia zein izan zitekeen ikertu du, eta duela 21.000 urtetik hona itsas maila non kokatzen zen zehaztu du, Muskitzetik Hedaiarainoko mapa batean.
Honen arabera, 21.000 eta 15.000 urteen artean kosta lerroa egonkor mantendu zen, baina egun dagoenetik oso urrun. Esaterako, Matxitxako lurmuturretik 4,2 kilometrora zegoen itsasoa eta Pobeñatik 15 kilometrora. Gero, 9.000 urte arte itsas maila etengabe igo zen eta ordutik hona gaur egungo itxura antzekoa mantendu du kostaldeak.
Orain da unea eta ez dugu denbora askorik. Baina, zer egin? Nondik hasi? Nora jo? Badugu gaitasun teknikoa, bide-orri argi bat falta zaigu, adostasun zabal bat. Oinak lurrean eta lokatzari aurre egiteko prest, berandu baino lehen ekin beharreko bideaz aritu gara Marta... [+]
Azken urteotako uda bukaera guzietan bezala, Ipar hemisferioko suteen kalteak zenbatzen ari gara, eta zenbakiak ikusi arren, oraino zaila zaigu arazoaren munta eta horri loturiko arriskuaren ezaugarriak ulertzea. Halere premiazkoa da, horren arabera lurraldeak prestatu beharko... [+]
Garaipen historikotzat jo dute hainbatek: duela sei urte Ozeano Bareko estatu zaurgarrietako ikasle talde batek bultzaturiko ekimen baten ondorioz, Nazio Batuen auzitegi gorenak iritzia plazaratu du uztailaren 23an, zeinak munduko estatuek klima aldaketari begira dituzten... [+]
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]
Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]
Paul Moal-Darrigade ozeanografoak "Itsas korronteak eta klima aldaketa" bere tesia aurkezten du Donapaleun Otsail Ostegunak hitzaldi zikloaren baitan, eta Kanaldudek jaso du solasaldia bideoz.
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]
Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]
2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.
Bizi mugimendua, Nicolas Goñirekin. Bizi mugimendua 2009az geroztik ari da klima larrialdiaren aurka borrokan Ipar Euskal Herrian. Erradikal eta pragmatiko, herrikoi eta anbiziodun, garaiek eskatzen duten mugimendua izan nahi du Bizik. Nicolas Goñirekin aritu gara,... [+]
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
