Koronabirusa dela eta, urriaren 4era atzeratu dute Kaledonia Berriaren independentziari buruzko erreferenduma

  • Printzipioz irailaren 6an egitekoa zen erreferenduma urriaren 4era atzeratzea adostu du Frantziako Gobernuak. Autonomia hein batekin bada ere, Frantziaren menpe izaten segitzen du independentistek Kanaky ere deituriko Kaledonia Berriak.


2020ko maiatzaren 30ean - 19:02
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Urriaren 4ean izanen dute aukera kaledoniarrek adierazteko bai ala ez Frantziako Estatuaren menpe izaten segitu nahi duten. Hasiera batean irailaren 6an egitekoa zuten erreferenduma baina azkenean, koronabirusa dela eta atzeratu dute hitzordu politikoa. Thierry Santa Kaledonia Berriako Gobernuburu eskuindiar eta loaialistari eta Rock Wamytan bertako Kongresuko buru independentistari bidali die proposamena Edouard Philippe Frantziako lehen ministroak.

2018an jada burutu zuten galdera bera zekarren erreferenduma eta independentziaren kontrako botoak irabazi zuen, botoen %56,4arekin. %80,6ko parte-hartzea izan duen galdeketan, “Kaledonia Berriak burujabetasun osoa edukitzera heldu eta independentea izatea nahi duzu?” galderari erantzun zioten herritarrek. Erreferendumeko emaitzak baloratuz buruzagi independentistek adierazi zuten garaipenetik “oso gertu” daudela eta datorren urteetan adosturik dauden galdeketetarako “indarra” ematen diela.

1998ko maiatzaren 5eko Noumeako akordioan adostu zuten erreferendumaren bidea. Frantziako gobernuaren ordezkariak, independentistak eta independentziaren aurkakoak egon ziren akordioaren izenpetzaile. Akordio honek dakar independentziari buruzko hiru erreferendumen antolaketa –soilik lehen bietan ezezkoa irabazle bada, hirugarren antolatuko da–.

 


Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Beñat Badiola Etxeberria  |  Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#2
Nagore Irazustabarrena Uranga
#3
June Fernández  |  Pikara Magazine
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kolonialismoa
2025-10-10 | Axier Lopez
Espainiako kolonialismoaren zuriketa Donostian: Colón eta euskaldunak

Urriaren 19ra arte dago ikusgai Donostiako Kaian Amerikako konkista eta arpilatzeari bandera berdea eman zion itsas-espedizioko itsasontzi baten erreplika: Cristobal Colónen Santa Maria. Espainiarrek segitzen dute haien loria inperiala gorazarre egiten, bertoko agintari... [+]


'Nao Santa Maria' itsasontzia aurkeztu dute Donostian, Kristobal Koloni gorazarre eginez

Kristobal Kolon nabigatzaile ezagunak 1492an Amerikara iristeko –'Amerikaren aurkikuntza' gisa kontatu izan da espedizio hori historian– erabili zuen hiru ontzietatik handiena izan zen Nao Santa Maria, eta horren erreplikak Donostian egin du geldialdia,... [+]


Sergio Escribano Ruiz
"Iragan kolonialaren gaineko ardura hartu beharko genuke euskaldunok"

Sergio Escribano Ruizek (Mungia, 1977) zuzentzen ditu Sancti Spiritu gotorlekuko indusketa arkeologikoak, gaztelarrek Hego Amerikan ezarritako lehenengo asentamendua. Ikerketak testuetan jarritako historia koloniala ezbaian jartzeko aukera eskaini dio.


Kanakyko loialistekin eta Frantziako Estatuarekin sinatutako akordiotik atera dira independentistak

2025eko uztailaren 12an izenpetu zuten hiru aldeen arteko Bougivaleko Akordioa, irlaren etorkizun instituzionala adosteko asmoz. Frantziako Estatuaren "instrumentalizazioa" salatzean gain, FLNKS alderdi independentistak argitu nahi izan du beraiek izenpeturiko dokumentua... [+]


Tamainak garrantzia duenean

Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]


2025-07-23 | Euskal Irratiak
Battitta Boloki: «Kanakian deskolonizazio prozesu bat abiatu dute, eta bidean da»

Joan den astelehenean, Paris inguruko Bougival herrian izenpetu zen "oinarrizko akordioa", Kanakiaren etorkizun politikoari buruzko dokumentu garrantzitsua. Testuinguru honetan, Kanakiako Nazio Askapenerako Fronte Sozialistak bere lehen adierazpen ofiziala plazaratu... [+]


Txinatar xenofobia ala terrorismo zuria?

Guangzhou (Txina) 1925eko ekainaren 23a. 100.000 herritar inguru bildu ziren atzerriko potentzia inperialisten aurkako martxan. Maiatzaren 30ean britainiarrek hainbat manifestari hil zituzten Shangaiko protestaldi batean. Hildakoekiko elkartasunez Guangzhouko langileek greba... [+]


Ey, ey... Turismo kolonialaren bonba lehertu duela Bad Bunnyk

Reggaetonarekin eta antzekoekin, musika estilo bat ez ezik, Puerto Ricok beste ideia bat zabaldu du mundu osora: turistifikazioaren eta iragan kolonialaren artean dagoen lotura estua. Milioika jarraitzaile dituen Bad Bunny artista da mezu horren bozgorailu. Azken diskoan Jorell... [+]


2025-06-16 | Aiaraldea
Juan Garai konkistatzailearen "aurpegia zuritzea" leporatu dio EH Bilduk Urduñako Udalari

2025. urtean konkistatzaile baten omenezko monumentu bat egitea "lekuz kanpo" dagoela adierazi dute oposizioko kideek.


2025-06-06 | Florence Lazar
Hostopean
MULTIMEDIA - dokumentala

2013an esklaboen hilerri bat aurkitu zuten Martinikako hondartza batean. Ohiz kanpoko gertaera horrek galdera sentiberak sortu zituen berehala; zer egin 'ahaztutako' hilekin? Hilobiratzeak? Etorkizunerako gorde? Zein da haien historia? Galdera horiek guztiek ez dute ezer... [+]


Kanaky Herria
2024: deskolonizaziorako aukera oro sinesgaitz bihurtu zuen urtea

Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]


Mickael Forrest
"Arbasoek ziotena errepikatzen ari gara: gu ez gara frantsesak"

Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]


Ura erein daiteke, eta inkek bazekiten nola

Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]


Mayotteko papergabeak: Chido zikloiaren biktima ikusezinak

Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]


2025-01-29 | Cira Crespo
Ez esan kolonizazioa

Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]


Eguneraketa berriak daude