Katalonski-Euskalonski eta Vascos por el mundo
Ez narama programa hauek aipatzera turismoa bultzatu nahiak bereziki, noiz eta koronabirusaren krisiak gogor kolpatu duenean turismoaren arloa, baina turismoarekin batera beste zera batzuk ere lantzen dira programa horietan axalkiago edo sakonxeago, kasu, nortasun jakin bateko giza-taldeen iritziak, zaletasunak edo herriminak, eta horretxegatik hartzen ditut artikulugai telebista publikoetako programa horiek.
Euskalonski Kataluniako TV3 kateko Katalonski saioan dago inspiratua -hala deitze diete poloniarrek eta hainbat eslaviarrek katalanei-. 2018ko apirilean hasi ziren ematen Katalunian, Halldór Már musikari islandiar katalan berriak aurkezturik -Bartzelonara duela 25 urte iristean, ez zekien katalanik bazenik ere-. Katalana ikasi duten 12.000 atzerritar inguru omen daude munduan, eta programaren xedea zen haiek elkarrizketatzea eta haiek katalana zergatik ikasi duten azaltzea, katalanen baitan katalan izatearen harrotasuna txertatze aldera.
Euskalonski programaren xedea ere antzekoa da: batzuetan, euskara ikasi duten atzerritarrak azaltzen dira, haiek izan duten motibazioa euskara ikasteko, eta beste batzuetan, aldiz, atzerrian bizi diren euskaldunak mintzo dira, lanagatik edo maitasun harremanak tarteko aberritik urrunduak bizi direnak eta gehienetan itzultzeko asmoa dutenak. Pello Reparaz arbizuar musikari-konpositore eta ekoizlea da aurkezlea, eta lortzen du erraz eta atseginez eta jakin-minez ikusten den programa burutzea.
"Euskalonski ikusteko atsegina gertatzen da eta euskaldun izatearen harrotasuna sentiarazteko aproposa da. Pena da ikusle kopurua handiagoa ez izatea"
Audientzia-datuei dagokienez, Katalonskiren bigarren programa 390.000 katalanek ikusi omen zuten, pantaila-kuotaren 17,5ek, eta, oro har, 318.000 ikusle eta kuota 13,7koa izan omen du. Kataluniako hizkuntza-politikak sustatu du, besteak beste, eta katalan ikuspegitik programa egokia izan da katalanaren zabalkunderako.
Euskalonski programara etorriz, Bruselako euskaldunei eskainitako programan lortu zuen ikusle kopuru handiena eta pantaila-kuota gorena: 20.000 ikusle eta %3ko kuota (euskaldunen artean %10,7) hurrenez hurren. Eta, oro har, 12.000ko ikusle kopurua izan du, eta %1,8ko kuota. Audientzia-datuetan aldea nabaria da, katalan-hiztun eta euskal-hiztunen artean dagoen bezala, eta kontzientzia aldetik ere hortxe nonbait, euskal eta katalan hiztunen artean.
Esan bezala, ikusteko atsegina gertatzen da eta euskaldun izatearen harrotasuna sentiarazteko aproposa da. Pena da ikusle kopurua handiagoa ez izatea. Arrazoiak ugariak izango dira, baina, oker ez banago, ez du ikusle kuota kaskarra beste programa batzuekin alderaturik.
Vascos por el mundo ere, 2018an hasi zen. Segur aski Españoles en el mundo programan eta/edo Ces français du bout du monde-n (TV France) inspiratuko zen. Gaztelaniaz; xedea du agertzea euskal herritarrak -ematen du gehienetan euskaraz ez dakitenak agertzen direla; ez dago zertan jakinik ere programa horretarako!- zergatik joan diren atzerrira bizitzera eta ea herriminik baduten galdetzen zaie, zeren hutsunea nabaritzen duten...
"Vascos por el mundo arina da, fribolo antza, kaskarin-txolina zenbaitetan, eta euskaltasun folklorikoa edo geografikoa edo gastronomikoa agertzen da gehienbat"
Programa arina da, fribolo antza, kaskarin-txolina zenbaitetan, eta euskaltasun folklorikoa edo geografikoa edo gastronomikoa agertzen da gehienbat. Ahaide eta lagunen hutsunea nabaritzeaz gain, hemengo mendi, hondartza, eta janariak dituztela eskas adierazi ohi dute, eta beren lurralde historikoko futbol taldearen oso zaleak agertu ohi dira sarri askotan. Audientzia-datu txarrak ez ditu, kopuru altuena Miamiri eskainitako programak lortu zuen 229.000 ikuslerekin eta %10,9ko pantaila kuotarekin, baina, jakina, gazteleraz.
Euskal ikuspegitik mintzaturik, baliabide publikoak Euskalonski programara edo haren hurrengora bideratu behar dira, prime time ordutegian kokaturik, eta komeni da programa hori gero eta gehiago Euskaldunak munduan bilakatzen joatea bi xedeak nahasiz; batetik, euskara ikasi duten atzerritarrak elkarrizketatuz, eta, bestetik, atzerrian bizi diren euskaldunen berri emanez eta euskaldunon konplexuak uxatzen laguntzea; Españoles en el mundo-k edo Ces français du bout du monde-k egin ohi duten bezala, eta era berean, euskaldunok leialtasuna agertzea programaren audientzia-datuak hobetuz.
Ez al litzateke horixe euskal telebista publiko baten ikuspegi eta jokabide koherenteena, audientzia-datuen mende ibili gabe beti?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...
Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]
Oliver Laxe-k esan zidan behin enpatiari eustea dela zuzenena bizitza honetan. Zauritutako jendeak hunkitzen duela, eta jakin-min handia sorrarazten diola; eta hori dela, hain zuzen ere, gehien gustatzen zaion gauzetako bat: bere buruari galdetzea zergatik hunkitu duen horri... [+]
Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]
Hezkuntzari buruzko eztabaidan, gutako batzuk erabiltzen ari garen neologismoa (uste dut horrela deitu ahal diogula) da pedagogismoa, agian azalpenik behar duena. Asmoa da pedagogiari aukera bat ematea, bi gauzak bereizita. Zientifizismoa eta zientziaren arteko bereizketan... [+]
Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]
Animalia askok biziraupen estrategia gisa darabil taldearekin bat etortzea. Izaera hori mespretxatu da sarri, kolektibo asko artaldeekin parekatuz, gidatua izan behar duen izaera propiorik gabeko masa bailitzan. Baina kolektibitateak, mehatxua susmatzen duenean, badaki bere... [+]
Bio etiketadun sagar edo tomate bat erosten dugunean, sagar edo tomateari osasungarri hitza lotzen diogu eta lurra zaintzen ari den nekazaria irudikatu dezakegu. Lurraren zaintzari jarritako mimoagatik, erosketaren prezio altua ulerkorra egiten zaigu. Sagarraren erosketak... [+]
Marioker guztiok nola, erreferenteen egarri nintzen nerabezaroan, bisexuala nintzela onartzeko prozesuan, eta bakan batzuk topatu nituen: Skin, Skunk Anansieren kantaria (tartean ez nekien bisexuala zenik, baina radarrak funtzionatzen zidan), Lucía Etxebarriaren Beatriz y... [+]
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Energia politikek haserreak eta desadostasun sakonak sortu dituzte ekologisten artean. Ez da gauza berririk. Hemen eta atzerrian. Hemen eta orain, nabarmen. Duela bi urte, 2023ko udaberrian, gure ikerketa taldeak (ekopol.eus) hiru mahai-inguru antolatu zituen Donostian,... [+]
Momentu honetan, eta buruileraino, Adimen Artifizialari buruzko erakusketa erraldoi bat ikusgai da Parisko Galerie nationale du Jeu de Paume museoan, izenburu honekin: Mundua, Adimen Artifizialaren arabera. Erakusketa horretan, hainbat arte obra garaikide agertzen dira,... [+]
Zurea ez da ekologia, zurea ideologia da!”. Espainiako oposizio buruaren hitzak dituzue, oraingoan itzalaldia aitzakia hartuta. Zer den ideologia hitza desitxuratzea; trantsizio energetikoa edota energia politika, hitzak dioen moduan, politika hutsa delako. Kapitalismoaren... [+]