“Helbürüa düzü gazter erakustea Xiberoan bizitzen ahal direla”
Azia elkarteak argitaratu berri du Zuberoako enpleguen gidaliburua, gazteei lan munduan sarbidea errazteko. Gazteei enpresa txikiak sortzen laguntzeko aurrezki eta mailegu txikiak ere antolatu ditu urteotan. "Lan eta bizi Xiberoan" aldarrikatzen duen Azia elkarteko Joana Hoki eta Laurent Beguerie elkarrizketatu ditu Laborari astekariak.
Zer da Azia elkartea ?
Azia MSAko [Mutualité Sociale Agricole, nekazaritzako langile guztien derrigorrezko aseguru publikoa] talde baten gogoeta batetarik abiatü züzün, gazte hanitx Xiberotik joaiten beitziren. Gazte talde batekin harremanetan sartü zütützün eta 1998an Azia alkartea sortü zizüen. Helbürüa gazter erakustea düzü Xiberoan bizitzen ahal direla, beren lürraldeko bizian parte hartzez. Alkartea 30 urtez peko gaztentako düzü eta urtez urte gazteek xede desberdinak antolatü dititzüe: Leküko Gazteen Lagüntzeko Geinazaleen Alkartea (CLEJ Comité Local d'Epargne pour les Jeunes), lürralde diagnoztikak Xiberoaren ezagützeko, eztabadak, bidajeak, telebista emankizün bat eüskararen süstatzeko…
Memento hontan 15 bat gazte gütützü. Urtearen kursean lizeo eta kolejioetako gaztentako formakuntzak antolatzen dititzügü (orentazioneari bürüz, CV [Curriculum Vitae] eta motibapen gütünen idazten ikasteko, lürraldearen ezagütza…). 2015an lehen esperientzia bat egin ondoan, Udalbiltzarekin lanean ari gütützü mügaz gaintiko ikastaldien proposatzeko Xiberoko eta Gipuzkoako gazter. Aurten eztabada gaüaldiak eta bidaje bat antolatü nahi gintiketzü gure taldearen zabaltzeko. Bestalde, Xiberoko ofizioen gida ürrentü behar dizügü.
Zertan da “Xiberoko ofizioen gidaliburua”?
Xiberoko ofizioen gida abiatü dizügü 2015ean, bi problematika nausietaz ohartü beikinen: gaztek ez dakizüe zer lan mota baden Xiberoan, ordüan ikasketak haütatzen dititzüe amiñi bat hasartez, eta gero Xiberotik joaiten dütützü ez beitüe lanik atzamaiten heben. Alta, sail zonbaitetan, entrepresek ez dizüe langilerik atzamaiten.
Ordüan pentsatü dizügü ikasketen haütatzeko mementoan, gazter erakutsi behar zaiela Xiberoan zer lan baden. Hartako, deliberatü dizügü Xiberoko ofizioen gida baten egitea. Tresna hori baliatzen ahalko dizügü kolejio eta lizeoetan lürraldeari egokitürik den orientazione baten lantzeko. 2015-ean bilküra püblikoak antolatü dititzügü, entrepresak ikusi eta ztatiztikak bildü enplegüari bürüz. Aurten ikerketa lan hori barnatüko dizügü, analiza eginen eta gida idatziko.
Xiberoko enplegua laborantxan da ere…
Azken urteetan Berrogaineko laborantxa eskolako ikasleekin lan egiten ginizün, beste gazteer laborantxan lan egiteko inbea emaiteko. Urte oroz forma desberdin bat haütatzen ginizün: argazki esposaketa, irrati emankizün, telebista emankizün, antzerki…
Xiberoko ofizioen gidan laborantxak inportantzia handia dikezü, gazte andana baten beharra beita sail hortan. Gazten motibatzeko, laborantxako sistema desberdinak erakutsiko dititzügü eta lekükotarzünen bidez laborari ofizioa maite düen gazte eli bati hitza emanen diezügü.
Aziak zazpigarren GALTa muntatzen du ere...
Azia sortüz geroz, gazten enplegüa lehentarzünetan izan düzü. 2000an lehen Leküko Gazteen Lagüntzeko Geinazaleen Alkartea (LGLGA) sortü zizüen, Xiberoan entrepresak muntatzen zütüen gazten lagüntzeko.
LGLGA bakotxa alkarte bat düzü. Kide bakotxak 180 € prestatzen dizü eta kide oroen artean biltzen den sosa gazter prestatzen dizügü interesik gabe. Orai artino, bataz beste 3.500 € prestatü dizügü gazter. Sos horri exker, materiela erosten dizüe edo banketxetan aijago sosa prestatzen diezüe. Gaztek sosa erremetitü ondoan, geinazaleek sosa arrabiltzen dizüe.
15 urtez, 54 gazte lagüntü dititzügü eta 182.000 € prestatü. 54 entrepresa horietarik batek bera ez dizü sosa erremetitü. Bena arrisküa parteliant oroen artean partekatzen denez, bakotxak hamar bat euro galdü zizün. Bestalde, üsü geinazaleek muntatzen diren entrepresak lanean ariarazten dititzüe, ordüan gazter püblizitate hon bat egiten diezü abiatzeko.
Aurten zazpigerren LGLGA abiatzen dizügü. Hasteko sos biltze kanpaña bat badükezü 2016eko urte ondarrealat artino. Parte hartzeko, nahiantek artikülü hontan den hitzemaite papera betatzen ahal dizüe edo bestelan xüxenka Aziarekin harremanetan sartzen ahal dütützü. Entrepresa bat muntatü nahi düen gazteek ere Aziarat deitzen ahal dizüe aski zale sos prestatzen ahalko beitügü.
Zien ustez, Aziak Xiberoko enpleguaren sortzean parte hartzen du?
Ez dizügü mündüa kanbiatüko, bena gure heinean enplegüa lagüntzen dizügü. Leküko Gazten Lagüntzeko Geinazale Alkartearen bidez gazter süstengü ekonomiko bat emaiten diezügü. Bena nonbait süstengü sozial bat düzü ere bai, sosaren gibelean parteliant talde bat beita.
Hau dela, Azian igaraiten diren gaztek xede desberdinen bidez gaüza hanitx ikasten dizüe. Lehen lehenik, ustez ezagützen günüan lürralde horren alde berri eta aberastarzün hanitx agertzen zizkützü. Ikasten dizügü taldean lan egiten, eztabadatzen, besten behatzen eta amets edo utopia batetarik xede konkretü eli batetara igaraiten. Gure ustez, izigarriko formakuntza düzü ondotik entrepresa baten muntatzeko edo manera zabalago batez Xiberoko bizian parte hartzeko. Bena Xiberoa bizi behar bada, nahi bezainbeste enplegü izanik ere, gaztek heben laket izan behar dizüe. Laborantxan bezala düzü, lana balükezü, tresnak eta teknikak hobetzen dütützü, bena gazteak ez badira untsa senditzen etxaltetan eta herrietan, ez dükezü segidarik. Ordüan ondoko urteetan nahi ginikezü bizi sozialari inportantzia berezi bat eman gure lanean. Prefosta, gazte zonbait interesatürik badira gurekin eztabadatzeko eta gure lagüntzeko, borta zabalik düzü!
LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Abuztuaren 13an, 54 urteko Nafarroako garraiolari bat hil zen Bartzelonan deskarga lanak egiten zituen bitartean. Hurrengo egunean, Errenteriako Merkaoiartzunen 58 urteko langilea hil zen istripu ez-traumatiko baten ondorioz.
Zerbitzu minimoek eragin handia izan dute Iruñerrian jaietan. Negoziazioan aritu dira, baina ez dute akordiorik erdietsi. Normaltasunez jardungo dute udan, eta irailean berrartuko dituzte lanuzteak.
Hainbat irregulartasun egitea egotzi dio Eusko Jaurlaritzaren Lan Ikuskaritzak: batetik, istripuei buruzko dokumentuak ezin direla bateratu, eta bestetik, istripuaren izaera lanekoa den ala ez erabakitzea ez dagokiola Amazoni.
Udako opor hauetan ez dira gutxi izango Andaluziako eguzki eta ur epel bila doazen euskal herritarrak. Kontrako bidea egin zuen Ana Geranios (San Pedro Alcántara, Andaluzia, Espainia, 1988) kazetari eta idazleak martxo amaieran, Euskal Herrira etorri baitzen Costa del... [+]
Bilboko Bilboko Kontseilu Sozialistaren Laneko Autodefentsa Sareak BBK Live jaialdiko lan-baldintza prekarioak argitara atera nahi ditu, baira horien erantzuleak seinalatu. Horretarako, solasaldia antolatu du uztailaren 2an.
Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.
Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]
AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]
Ostegun goizean hil da langilea, Bilboko José María Ugarteburu kalean. Astelehenean bi langile hil ziren, Andosillan (Nafarroa) eta Atxondon (Bizkaia), eta asteartean beste bat Amurrion (Araba).
Dozenaka lagun elkartu dira gaur arratsaldean Aiaraldeko Greba Batzordeak (SOS Aiaraldea) Tubos Reunidoseko lan heriotza salatzeko deitutako mobilizazioan. Laneko heriotzen "odolustea" salatu eta egoera ez normalizatzeko deia luzatu dute.