Janari merkearen zepotik nola aterako?

  • Nolaz antolatu da laborantza guzia janari merkea eskaintzeko helburu bakarrarekin? Azkeneko berrogoi ta hamar urtetan, osoki aldatu egin dira asko gauza. Kontsumitzaileak ilabeteroko «gastuen» hiruetarik bata alokairuen ordaintzeko dauka, eta heren erdi bat doi doia atxikitzen du bata bestekoan janarien erosteko. Merke merkea hornituz janaria herritarrei, diru gehiago gelditzen da beste gastu eta erospenentzat, gainerateko ekonomia hazten da.


2017ko uztailaren 07an - 10:17
Leclerc hipermerkatuan 'Bio' sail zabala: sekulako tira du azken urte hautan biologikoak, saltegi haundiek ere ari diete leku berezia uzten bio ekoizpenei.

Heldu da gure Itsasuko herrirat uste baino lasterrago uhain berdearen ezpaina. Badaukagu guk ere saltoki berria, erosgai ekologikoak eta biologikoak ekartzen dauzkiguna. Deitua dute Ona’ta bio. Sekulako tira du azken urte hautan biologikoak, bereziki janariaren sailean. Saltegi haundiek ere ari diete leku berezia uzten bio ekoizpeneri. Karioxago da naski orainokoan, baina iduri luke ainitzez hobea dela osasunaren begiratzeko.

Labur eta motz erraiteko, goazen urratsean, on izanen da bio den guzia, eta arriskugarria bestelako den dena. Ez ditugu bi hitzez argituko guk hemendik hamaika auzi. Zer den jokoan nahi dugu agertzen hasi. Nolaz antolatu da laborantza guzia janari merkea eskaintzeko helburu bakarrarekin? Ainitz ekoiztu behar dute laborariek bizipidea ateratzeko sal prezio apalak baitituzte, onkailu kimikoak eta peztizidak eskulan gastuen mendratzeko eta errendamenduaren hobetzeko baizik ez dira. Eta gogoan atxiki behar da elikadura edo janariaren sektore guzia antolatzen duen eragile edo aktore nagusia agro industria dela. Saltegi haundien sareak ere baduela gaitzeko ardura. Laborariei nahi duten prezioan biltzen baitituzte lehengaiak. Kontsumitzailei hautu zabalaren ilusio maltzurra emanez, nahi dutena sakatzen baitiote, publizitatearen bidez konparazione. Industria eta saltegien legearen menpe gaude laborari eta kontsumidore guziz gehienak.

Azkeneko berrogoi ta hamar urtetan, osoki aldatu egin dira asko gauza. Kontsumitzaileak ilabeteroko «gastuen» hiruetarik bata alokairuen ordaintzeko dauka, eta heren erdi bat doi doia atxikitzen du bata bestekoan janarien erosteko. Guziz aldrebeskoak ziren aitzinetik ilabeteroko gastu zati horik: heren bat zoan janariari, heren erdia alokairueri. Merke merkea hornituz janaria herritarrei, diru gehiago gelditzen da beste gastu eta erospenentzat, gainerateko ekonomia hazten da.

Zernahi gostatzen dira aldiz janari industrialaren ondorioak. Duela guti oraino urtero 65 miliar bazoatzin Frantzia bezalako herrialde batean irauten duten eritasun eta gaitzen artatzeko. Diru zama ikaragarriak behar dira uraren garbitzeko edo ondarkinen tratatzeko, besteak beste. Eta hori dena diru publikoz ordaintzen da, gu guzien diruz. Badu nahitaez sekulako gastua herritarrentzat janari industrial merkeak.

Nola aterako gira denak, laborariak eta erosleak, zepo ikaragarri huntarik?

Bakotxari doakigu nahitaez indar dobleak egitea ekoiztean edo erostean. Ekoizleak edo laborariak arta bereziz hazten ahal ditu bere kabalak, eta baliatzen ahal halaber bere lurrak. Baita zuzeneko merkatuan saltzen ahal dio bere lanaren emaitza erosleari…

Eroslea ere axolatua ibil daiteke jaten duenaz, diruak edo gogoak laguntzen dutela frangotan eskutik eskurat erosteko janariak. Baitezpadakoa

hau guzia, ez duelarik ordea berehala edo egundaino herritar guziei eskainiko janari sendoa eta gozoa, asko baitira neke gorrian bizi direnak, lanik gabe eta bizipiderik gabe.

Ardura orokorrak eta kolektiboak hor dira, eta zenbatez larriagoak, hautetsi eta Herri buruzagiek dituztela giderrak, hurbileko ekoizpenekin oinarrizko elikadura osasuntsua lehenesteko. Eta elikadura honi doakion laborantza berriz asmatzeko, antolatzeko eta sustatzeko.

Ez dugu nahi jende xehearentzat janari industrial arrunta eta osagarriarentzat erdi arriskugarria, laborariak erdi ordaindu gabe ekoiztua.

Denentzat nahi ditugu lehenbaitlehen janari onak, biologikoak, hurbilekoak. Laborariari beren lanaren sari duina uzten dutenak.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2024-09-18 | Jon Alonso
Bosgarren zutabea

Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]


2024-09-18 | Castillo Suárez
Aldairak

Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]


Lurraren altxamenduak

Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]


Palestinak munduari dakarkiona

Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]


Pentsamendu askeak

Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]


Teknologia
Mundu ikuskerAA

Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]


Materialismo histerikoa
Merezita

Krisi existentzial dezente ditut inguruan. Nerabezaroa/gaztaroa itxurakerian pasa, antzezten helburu zutena pertsona onak (ona izanik justua, ez denari baietz esaten dion lerdoa) izatea, benetako bizitza bat bizitzea zela, are, iraultza egitea, eta, orain, berrogei urteak pasa,... [+]


Lokutorio greba Zaballan

Espainiako Estatuko espetxeetatik Euskal Herriratu gintuztenetik Zaballako espetxean komunikazioaren alorrean gabezia ugari topatu ditugu. Aurrez aurreko gutxiago eta laburragoak dauzkagu, lokutorioko bisitak baldintza tekniko kaxkarretan gauzatu behar izan ditugu eta telefono... [+]


Materialismo histerikoa
Psikiatra bat

Osatu dira, horretarako bitartekoak jarri, eta nahiko azkar. Ze lasaitua, dena isildu denean. Baina balantza handia izan da, eta begien atzean izu bat gehiago pilatu zaie, uneren batean pentsatu dutelako, gainera, agian, ez zirela inoiz itzuliko, edo ez guztiz. "Pasa... [+]


Eguneraketa berriak daude