Irantzu Mugeta hil da, gerra zikinak kolpatutako antifaxismoaren sinboloa

  • Bere konpromiso politikoagatik eta unibertsitatean zuen militantziagatik, eskuin muturreko taldeen hainbat eraso pairatu zituen 1987 eta 1988 urteetan. Hemezortzi urterekin pairatu zuen lehen erasoa, Bilboko Santutxu auzoan bizi zen eraikineko igogailuan; geroztik, hiru eraso gehiago jasango zituen, horietatik bi EHUko Leioako campuseko Arte Ederren fakultatean. ARGIAko kazetari Xabier Letonak eta Lorea Agirrek elkarrizketatu zuten 1989. urtean.


2025eko ekainaren 30ean - 09:31
Azken eguneraketa: 10:52
Aitor Bayo / ARGIA
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

1980ko hamarkadaz geroztik Espainiako Estatuak eta eskuin muturreko talde paramilitarrek euskaldunen aurka abiatutako gerra zikinaren erresistentzia sinboloetako bat da Irantzu Mugeta. Bilboko Santutxu auzoan jaio eta hazitako emakumea larunbatean hil zen, minbiziaren ondorioz. 1980ko hamarkadan oihartzun handia izan zuten Mugetaren aurkako erasoek.

Erasoen kronika

ARGIAri 1989an emandako elkarrizketan gogoratzen duenez, 18 urte zituela jasan zuen lehen erasoa Irantzu Mugetak, 1987ko azaroaren 16an. EHUko Leioako campuseko Arte Ederren fakultatean ikaslea zen, baina egun horretan klaserik ez zuenez, erosketak egitera joan zen goizean. Erosketetatik itzultzean eta igogailura sartzean, hari jarraika ari ziren bi gizonek jipoitu zuten, eta besoan gurutze gamatu bat grabatu zioten.

Bigarren erasoa 1988ko otsailaren 3an gertatu zen, euskara klaseak ematen zizkion neska baten etxera zihoala. Etxearen atarian hiru lagunek jipoitu zuten, eta bi gurutze gamatu grabatu zizkioten. Hurrengo bi erasoak hamar egunen bueltan izan ziren, 1988ko azaroaren 3an eta 13an Leioako Arte Ederren fakultatean, biak fakultateko komunetan. Bi eraso horietan erasotzaileek 'GAL' grabatu zioten aurpegian. Horrez gain, telefono nahiz gutun bidez jaso zituen heriotza mehatxuak ohikoak izan ziren urte horietan.

Elkarrizketan azaltzen duenez, Mugeta jakitun zen erasoen arrazoiak politikoak zirela, egiten zizkioten grabaketengatik, baina ez zuen ulertzen zergatik zen bera eraso horiek pairatzen zituena: "Bizkaian badirudi niri tokatu zaidala. Honez gain, Santutxun jendea asko mugitzen da batetik, eta bestetik neska naizenez erasotzea errazagoa zaie. 'Honi egiten diogu baina kontuz besteok', adierazi nahi dute azken finean". Eraso horien ondorioz, leku guztietara lagundurik joan behar izaten zen Mugeta: esaterako, klasera kotxez joaten zen, eta etxetik atarira familiako kide batek lagunduta.

 

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskal Herria
2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


Langile bat hil da Gasteizen, altueratik erori eta gero

Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.


Baionako eguneko harrera zentroa itxi dute higiene baldintza txarrak direla eta

Atherbea elkarteak Baionako eguneko harrera zentroa ixtea erabaki du higiene falta dela eta. Egunero 100 pertsona ingururi ematen zien dutxa hartzeko eta gosaltzeko aukera, baina lokalean labezomorro eta arratoi asko daudenez, itxi egin behar izan dute. 


Udaletan euskara normalizatzeko dekretuaren zati handi bat baliogabe utzi du Espainiako Justiziak

Vox alderdi ultraeskuindarraren eskariz EAEko Auzitegi Nagusiak 2023ko irailean baliogabetu zituen EAEKo Udal Legearen hainbat artikulu, euskararen normalizazioaren ingurukoak. Erabaki hura berretsi du orain Espainiako Auzitegi Gorenak, eta ez dago helegiterako aukerarik... [+]


Algortan izandako taldeko sexu-eraso baten ustezko egileetako bat atxilotzeko agindua eman dute

Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


2025-07-16 | Karmelo Landa
Zenbait traba eta bide bat

Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]


Agustin Kardaberaz
‘Euskararen berri onak’: dagoenean dale, ez dagoenean bale

Parranda dezente egindakoa naiz Kardaberazen –Hernanin izen hori zeukan kalean, alegia–, baina ez nuen asko espero festa egin ahalko nuenik inoiz Kardaberazekin: a ze dibertimendua 1761ean argitaratu zuen Euskararen berri onak. Idatzi zituen beste lan gehienak ez... [+]


Eguneraketa berriak daude