Indarkeria matxista pandemian: erailketa gutxiago eta suizidio gehiago
Pandemiaren eragina indarkeria matxistan azterketa kaleratu berri du Espainiako Gobernuak. Bertan ondorioztatu dute eraildako emakume kopurua gutxitu egin dela, hauek kontrolatuta eduki dituzten denbora gehitu izanaren ondorioz. Baina emakumeen suizidioak gizonenak baino gehiago egin duela gora, eta hori indarkeria harremana pairatzeari lotuta dagoela. Harremanak ezin eteteak emakumeenganako indarkeria mota aldatzea ekarri du, beraz: eraso hilkor agerikotik, suizidiora bultzatzen duen indarkeria ikusezinago batera.
Espainiako Gobernuaren azterketak azaltzen duenez, COVID-19 pandemiak eragina izan du genero-indarkerian, hiru mekanismoren bidez: batetik, erasotzaileek indarkeria gauzatzeko erabili ohi dituzten faktoreak indartu dituelako (isolamendua, justifikazioa, kontrola...), indarkeria identifikatzea zaildu duten egoerak sortuz. Bestetik, emakumeak indarkeriatik atera ahal izatea zaildu du, aukerarik izan ez dutelako. Hirugarrenik, emakumeei laguntza edo baliabideak eskuratzeko aukera mugatu die.
Historiako hilketa gutxiena, kontrol gehiagoren ordainetan
Bikote harremanen barruan ezartzen den indarkerian, emakumeen gaineko kontrola elementu garrantzitsua da eta pandemiak egoera hori bultzatu du. Izan ere, azterlanak azaltzen duenez, erasotzaileak emakumearen gaineko kontrola galtzen duela ikusten duenean baliatzen du indarkeria eta horrek areagotzen du hiltzeko arriskua. Pandemiarekin emakumeak kontrolatuta eduki dituzten denbora handiagoa izan denez, erasoak ez dira hain larriak izan.
Gauzak horrela, pandemiaren ondorioz genero-indarkeriak eragindako hilketen kopurua nabarmen murriztu da, batez ere konfinamendu-aldian. 55 emakume hil zituzten 2019an eta 47 emakume hil zituzten 2020an, datuak jasotzen direnetik kopuru baxuena izan dena.
Emakumeen suizidioak gizonenak baino gehiago egin du gora
Espainiako Gobernuaren azterlanak indarkeriaren aurrean emakumeak ematen dituen bi erantzun bereizten ditu: bata da erreakzionatzea, erakunde publikoetara deituta, salaketa jarrita, harremana etenda eta abar.
Bigarren aukera indarkeriazko harremanean irautea da, eta egoera horrek ondorio psikologikoak areagotzen ditu eta estres handiagoa eragiten du. Honek dakar medikazio antsiolitikoa eta hipnotikoa behar izateko arriskua handitzea, baita suizidioa eragin dezaketen kausak handitzea ere.
Emakumeen suizidioak 2020an izan duen bilakaera 2019arekin handiagoa izan da gizonen suizidioaren gorakada baino: %12,1 igo da emakumezkoen suizidio tasa eta %5,7 igo da tasa hori gizonezkoen kasuan.
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Bizi-biziak dira oraindik musikan dabiltzan emakume eta genero disidenteen azalean bizi izandako indarkeriaren orbainak. Ugaritu dira, halaber, orbain horiei buruzko ahotsak komunikabideetan, ikerketetan zein hainbat ekimenetan. “Asko dago egiteko oraindik”, diote... [+]
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Langabezian geratu nintzen 24 urterekin, eta ezagun batek lan xelebrea eskaini zidan: ezkondu aurreko despedidak antolatzea. Logroñoko bere enpresa hedatu nahi zuen beste hiriburuetara, tartean Bilbora. Ezkongaien lagunen deiak jasotzen nituen, eta askotariko jarduerak... [+]
Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]
30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.
Euskal Herrian zein munduan, gero eta ugariagoak dira lurraren defentsan sortzen diren mugimenduak, bizitzari eusteko ezinbestekoa den lurraren balioa aldarrikatzen dutenak. Borroka hauek ez dira soilik erresistentzia; itxaropenaren eta konplizitatearen oinarri ere bihurtu dira... [+]
“Bohemioa”, “poeta”, “mozkorra” eta “amodioaz maiteminduta” dagoen drag bat da Travis Tea (2024, Travistonia planetakoa). Autopertzepzio bat dela dio, eta kanpotik “talenturik gabeko eta antigoaleko poetatzat” dutela... [+]
1925. urtea izango balitz, akaso emakume erraketistak izango lirateke Zeruko Argiako aktualitate orrialdeetako protagonistak. Agian haien kirolari merituak goraipatzeko, agian feminitate arauak desobeditzeagatik seinalatzeko. Nire buruari agindu diot haien izenak memorizatzeko... [+]
Emakundek babestutako Hizkuntza aldaketa sozialerako tresna: hizkuntza inklusiboaren erabileraren ondorio batzuen azterketa teorikoa eta enpirikoa ikerketak ondorioztatu du hizkuntza inklusiboa erabiltzea garrantzitsua dela genero ezberdintasunak ez areagotzeko.
Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]
Sanferminak ate joka direla, Iruñerriko feministek Alde Zaharreko kaleak zeharkatu dituzte, eraso sexisten aurkako aldarria zabalduz.