Zinematan harrera ezin hobea izaten ari den Irati filma euskaraz egina egotea iraultzailea ote da? Asko pentsatzen egon naiz gai horren inguruan azken aldian. Bada, filmaren zuzendaria den Paul Urkijok dioen bezala, lan hori euskaraz produzitu du, bere hizkuntza delako. Horrek naturala izan beharko lukeen arren, apustu oso indartsua izan da.

Izan ere, euskal herritarrok denbora luzez euskaraz bizi nahi dugula aldarrikatzen ari garen arren, gaur egun ez da posible. Gure hizkuntza eskubideen aurka egiten duten jarrera zein epai judizialak eguneroko kontua dira oraindik.

Euskararen kontrako jarrera guztiak zerrendatzen hasiko bagina, aldizkari osoa bete ahalko genuke. Beraz, hilabete hauetan ahotsa hartzen ari den "Hezkuntza Euskaraz Izan Behar Da" dinamikarekin lotu eta batxilergoko ikasle moduan bizi dudan esperientzian zentratuko naiz.

Euskal Herria hiru lurralde administratibotan banatuta dagoen heinean, batxilergoko ikasleok bizi dugun errealitatea oso ezberdina da. Gure zilborretik begirada altxatu eta Nafarroan lurralde euskaldun, misto eta ez-euskaldunak sailkatzen dituen zonifikazioaren legea abian dagoela ikusi besterik ez dugu. Edo eta Ipar Euskal Herrian ikasleek azterketez kexatzetik urrun, horiek euskaraz izateko borrokatzen ari direla. Nik neuk, baditut lagunak gaur egun euskaraz ikasteko baliabiderik ez dutenak. Edo eta beraien hizkuntzan ikasi ahal izateko egunero ordubete baino gehiagoko bidaiak egin behar dituztenak eskolara arte. Asko dira gaztetatik etxetik alde egin behar dutenak euskaraz ikasten jarraitzeko, eta beste hainbat kasu.

Nire kasuan, ezkerraldean bizi eta ikasten dut. Eskola publikoan ikasi izan dut txikitatik, beti D ereduan. Askok pentsatuko dute horrekin nahikoa dela, euskaraz eskola publikoan ikasteko aukera bera pribilegio bat dela. Euskal Herriko errealitatea aztertuz gero, badirudi pribilegiatu bat naizela, baina ez luke horrela izan behar. Pertsona orok izan beharko bailuke bere hizkuntzan bizi eta, hortaz, modu duin batean ikasteko eskubidea.

Euskaraz hitz egiten dute nire irakasleek, bai. Baina argi daukat hezkuntza hau ez dela euskalduna. Eskola orduak euskaraz izateaz gain eta irakasleek euskara maila duin bat izateaz gain, erreferente euskaldunak izan beharko lirateke; hau da, euskara jakin eta praktikan jarri beharko lukete. Horrez gain, ikasle ororen integrazioa bermatzeko murgiltze eredu erreal eta eraginkorrak behar ditugu.

Eskakizun minimo horiek dira euskara klasetik kalera ateratzeko bermeak. Ikasleok euskara titulu bat izatea bermatuko digun ezagutzatik haratago, euskara bizitzeko tresna gisa ulertaraziko digun euska(h)alduntze bat behar dugu.

Eskolako lan zein azterketetan erabiltzen dudan hizkuntza batetik haratago, jolastorduetan, klase-tarteetan, aisialdian, parrandan eta imajinatu gabeko txoko guztietan erabili nahi dut nire hizkuntza. Nola ez, hori guztia ahalbidetuko duen hezkuntza izango da euskalduna eta, bestela, ez da izango. Eskola orduak euskaraz emateak ez du hezkuntza sistema euskalduna egiten, eta martxoaren 23an, hizkuntza eskubideak bermatzea exijitzeaz gain, honako hau aldarrikatzen dugu.

Logika honetan, euskara Euskal Herriaren biziraupenerako tresna gisa ulertzea nahitaezkoa da. Hizkuntza baita nazio zapalduetan gure nortasunaren adierazle, eta beharrezkoa da hizkuntza gutxituek bizirik jarraitzea herriaren kultura, historia, nortasuna... galdu ez daitezen. Hori horrela, euskara tresna eraldatzaile bat da, gure herriaren eraikuntzan eta biziraupenean ezinbesteko papera betetzen duena.

Horregatik guztiagatik, hezkuntza gure neurrira euskaraz izan behar da eta ez da posible izango euskal curriculum integral bat lortu ezean. Martxoak 23an batu hiriburuetan antolatuko diren mobilizazioetara!

Saioa Gomez, Ikamako militantea eta "Hezkuntza euskaraz izango da" dinamikako parte hartzailea.