Teknologia bio-politikoek arautu dute Europa Hegoaldean COVID-19ari emandako erantzuna. Jendartea artatzeko neurriak, nagusiki, diziplinazkoak izan dira, herritar guztiak etxean konfinatzea izan dute helburu. Bizilekua, tele-kontsumoaren eta tele-produkzioaren ekonomiaren erdigunean kokatu dugu, norbanakoen etxea, ziber-zaintzaren espazio gisa konfiguratuz, Googleko mapa batean identifika daitekeen leku bat, edo drone batek zelatatzeko moduko kokagune soila. Agintari gehienen kontsignak, narratiba belikoaren logikari jarraiki plazaratu direla ikusi dugu: “gerran gaude”, “garaituko dugu”, “etxetik ez atera”, “telelanean jarraitu” agindu-kontsignak, jendarte kontrola areagotzeko neurri otzangarriak izan dira. Sakelako eta eramangarrien bitartez, gure etxeetako barrunbea, etorkizuneko espetxe arinduaren aurrekari gisa bistaratu dugu, hiper-konektatutako gotorleku garaikidea.

Segurki, inkontzienteki bada ere, sistema neoliberalaren eredua erreproduzitzen ari gara, oraingoan, osasun krisiak hala behartu gaituenez gero. Gobernu neoliberalaren zeregina, politika merkatuaren kudeaketa baten zerbitzura jartzea baino ez da, zerbitzu eta ongizate publikoen kanporatzea eragin eta gizarte zerbitzuen guztizko pribatizazio baten alde etengabe jokatuz. Finantza sistemak mugiarazten duen erresuma neoliberala da, zeinak merkatuaren legea bizitzarako lege nagusi gisa barneratzea jartzen duen jomugan.

Bada, orain, inoiz baino premiazkoagoa dugu emantzipazio eta erresistentziarako estrategia berriak sortzea, sistema neoliberalak bultzatzen dituen prozesu antagonistak martxan jartzeko. Zeren horiek ezingo dira etorri eskubide eta askatasun zibilen murrizketatik, ezpada planetako izaki bizidun guztion eskumen berdintasunetik, bioaniztasuna, demokrazia, elkarbizitza eta gizaki ororen zaintza bermatuko duen babes hitzarmenetik baizik. Orain, funtsezkoa izango da tokian tokiko berreskurapen prozesu demokratiko eta sozio-politikoen abaila.

Izan ere, naturari eragindako hondamendiak agerian utzi ditu gure zibilizazioaren mugak, mundu orekatu eta berdinzaleago baten inguruko gogoeta beharrezkoa zaigu, ehun sozial indartsuena bizitzaren alde jokatuz, etxez-etxe, auzoz-auzo, herriz-herri, bertatik bertara komunitatea eraikiz. Zalantzarik gabe, krisi bati aurre egiteko modurik onena, krisia bera aukera berria bihurtzean datza, itxialdian eraiki diren komunitate sareak ehundu eta behetik gorako norabidean eraiki nahi duen komunitate burujabea aitortzeko. Garaia dugu beldurretik (lehenik, kutsatzeko beldurretik) erruduntasunetik (desberdin izateagatiko erruduntasunetik) eta menpekotasunetik (estatu hegemonikoaren subordinaziotik) aldendurik, komunitate erantzukizunera igarotzekoa, ausardiaz jokatzekoa, aurrera egiteko modu behinena, orain, burujabetzaren eraikuntza bidea denez gero. Bizitzaren arriskua, pandemiak ondo erakutsi digunez, geure gain daroagun bizi baldintza baita.

Pandemia ondorengo erantzukizuna, jarrera pertsonaletik harago, jarrera politikoa da nagusiki, erantzukizunez jokatzea ezaugarritzen gaituenaren alde, eta batzen gaituenaz arduratzea, elkarrekin partekatzen dugun munduaren jabetzarako ardura guztia gureganatuz. Hara nola, komunitatea ekoizteko lana, narratiba zein ekintzarako espazio publikoa den heinean, funtsezko galderak erantzuteko narratiba lekua ere bada. Pandemiak sortutako hiritar jabego berri honetatik sor daiteke bidezkoagoa izango den gizateria, boterea eta ondasunak berdintasunez birbanatzeko ahala izango duena, demokrazia sakonduz eta justizia sozialaren bidea irmoki urratuz.

Komunitatearen jarrera ekoizleari darion komunitate-nahia, adimen eraldatzaile eta sortzailea birsortzeko gaikuntzan datza. Gaur egun, komunitatea eraikitzea, norberetik eta besteekin batera eraikitzea da, hori funtsezkoa zaigu. Norbere erroan sakonduz, komunitatea eraikitzea, neoliberalismoari aurre egiteko modu nagusia delako, hari galga jartzekotan, komunitate eraikuntzatik egin beharko delako. Komunitatea eraikitzea, gizatasuna sortzeko jarduera iraunkor eta etengabea delako, belaunez belauneko zeregin amaigabea.

Bistan da pandemia honetan ikusitakoaren eta bizi izandakoaren argitan, neoliberalismoaren eta demokraziaren arteko talka zein eraman ezina. Zentzu horretan, subiranotasun berri bat eraikitzeko, modu unibertsalean arautu nahi den zibilizazio globalaren hazkuntza eredu mugagabeari, tokian tokiko komunitatearen borondatea kontrajartzen zaio, bizi dugun mundu harremana bestelako zumitzen gainean eraikitzeko halabeharraz. Esan dugu, merkatuaren legea, bizitzaren lege nagusi bihurtu bidean doala, masa neoliberalaren uniformetasunaren aurrean babesteko, ongizate komuna eta interes publikoak lehentasun osoa behar duela. Oinarri hori dago funtsean herri borondatearen matrize teorikoan, Laclauk azaldu bezala, komunitatea eraikitzeko bere nahia eta borondatea. Auto-jabetzeren bidea urratzeko komunitateari datxekion berdintasun harreman politikoa eraikitzeko abiapuntua da. Komunitatearen eraikuntza kolektiboaren ondorioan dagoen subjektu politiko berria aitortzeko premia gorria dugu orain, hemen ezer aldatuko bada.