Frantziako ezkerra eta eskuina kaput: iraultzarik ezean, lurrikara
Frantziak berealdiko "iraultza" behar duela idatzi genuen, bozen lehen itzulian Macron eta Le Pen garaile jalgi ondoren. Macronek “iraultza” ez, baina “ lurrikara” eragin du Hexagonoan, ezkerrean zein eskuinean. Liberalismo kapitalistak jendearen ikara sosegatu du Europan.
Emmanuel Macronek hankaz gora jarri du mende erdi luze bateko hegemonia, En Marche! mugimenduak Eskuin & Ezker paradigma galbidera eraman ondoren.
Ezkerrean, Alderdi Sozialista (PS) desegin bidean dago. Ez da Macronen meritua soilik, Frantziako lehen ministro ohi Manuel Vallsek ere lagun du PS hondoratzen, lotsarik gabe lagundu ere. Primarioetatik galtzaile irten zen Vallsek Errepublika Martxan-eko zerrendetan aurkezteko nahia agertu du. Emmaanuelek muzin egin dio Manuelen “goxoki”-ari.
PSko primarioetan eta presidentegai ohi Benoît Hamonek mugimendu berria iragarri du uztailetik aurrera, artean, alderdia laga gabe, prefosta. Ikusiko hori ere… Anartean, jarduneko lehen ministro Bernard Cazeneuve PSko diputatugaiei Macronen alde egiteko eskatu die. Ez da txistea, hala badirudi ere.
Ezker alderago, berriz, Jean-Luc Mélenchonen Frantzia Intsumisoaren eta Alderdi Komunistaren (PC) arteko aliantza fini da. Ezkerraren ezkerren arteko “aliatuak” ez dira uztargaiak. Ezkerreko batasuna, iragan gorrian ezkondu eta ito zen
Bestalde, eskuinaldean Errepublikanoak (LR) alderdian ur uherrak jaisten dira. Nicolas Sarkozy itzaletik argia aurkitu nahian ari da nonbait. Baina, jendea baina barkua uzten ari da: Bruno Le Maire ministro ohia prest legoke Macronen mugimendukoen proposamenak entzuteko. Halaber, LRren diputatu eta Le Havreko auzapez Edouard Philippe lehen ministro ikusten dute zenbaitek.
Are eskuinerago eskuin muturra dago: Marine Le Penek Fronte Nazionala (FN) eraberritzeko beharra agertu du. Ordea, haren iloba Marion Marechal-Le Pen diputatuak politika utziko duela adierazi du. Ohiko “arrazoi pertsonalak direla eta” baino, FNaren ildoen arteko konponezina agertu da. Marine Le Penen lidergoa kolokan bide dago.
Kontuak kontu, ekainean 577 diputatu hautatuko dira Frantziako Legebiltzarrerako. Macronen Errepublika Martxan-ek gehiengo osoa lor lezake. Orain hiru hilabete imajinaezina errealitatea bihurtu liteke.
Sozialiberalismoak “iraultza”rik ez, baina “lurrikara” eragin du, Euskal Herri osoan eragin ere. Lurraldean izandako dardarak EAJko EBBko buru Andoni Ortuzar Estatuko presidente berriaren emazte Brigitte Macron eta Errepublika Martxan-eko bozeramaile Michel Bernos-ekin biltzera eraman du dagoeneko.
EAJ-PNBko hautagaiak ere Errepublika Martxan-eko zerrendetan izanen dira.
Iraultzarik ezean, lurrikara !
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]
Maiatzaren 27an Frantziako Estatuko Legebiltzarrak onartu zuen heriotzarako laguntza baimentzen duen legea. Askok aurrerapen humanistatzat jo arren, lege berri honek kezkak piztu ditu pertsona ezinduen eskubideen aldeko mugimenduetan. Gaur egungo gizarteak ez badizkie pertsona... [+]
Canfranc (Huesca, Espainia), 1940ko ekaina. Charles De Gaulle jenerala buru zuen Londresko Frantzia Askearen gobernuak erabaki baten berri eman zion Albert Le Lay Canfranceko nazioarteko tren geltokiko Frantziako aduanako arduradunari: bere postuan geratu behar zuen. Ez zirudien... [+]
Debekua uztailak 1ean sartuko da indarrean hainbat espazio publikoetan, hondartzak edo parkeak kasu. Araua errespetatzen ez duten herritarrei 135 euroko isuna jarriko diete.
Eutanasia edo suizidio lagundua gisako hitzak nahita saihestuta, “hiltzeko laguntza aktiboa” baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak. Senatuaren oniritzia jasoz gero, 2027an sartuko litzateke indarrean legea, kasurik azkarrenean.
Saint-Cloud (Frantzia), 1810eko apirilaren 1a. Napoleon enperadorea Maria Luisa Austriakoarekin ezkondu zen, eta eztei-tarta ikusgarria Marie-Antoine Carême (1784-1833) sukaldari ospetsuak egin zuen.
Baina Carême gorteko luxuetatik urrun jaio zen, Pariseko... [+]
Astearte eguerdian egin du ohartarazpena Nazio Batuen Erakundeak. Astelehenean laguntza humanitarioa daramaten bost kamioi sartuko direla iragarri du Israelek, hamaika asteko blokeo erabatekoaren ostean. "Tanta bat da ozeanoan", adierazi du Tom Fletcher NBEko Giza... [+]
Herri Urrats jaialdiko hasiera ekitaldian Seaskako zuzendaritzako kide Erik Etxartek salatu zuen Parisek oraindik ez ziela irakasle postu gehigarrien proposamenik egin hurrengo ikasturtera begira. Asteburuan heldu zaie Frantziako Hezkuntza Ministerioaren erantzuna, eta... [+]
Iberiar penintsulan apirilaren 28an gertatutako itzalaldiak, egungo energia sistemak dituen arrakala guztiak utzi zituen bistan. Enpresa elektriko handien diru gosea, berriztagarrien ezarpen masiboak dakartzan ajeak, eta herritarrok bizimodu hiper-elektrifikatuarekiko dugun... [+]
Hemezortzi hilabeteko kartzela zigorra ezarri dio epaitegiak, baina ez du zigorra bete beharko. Azken hamarkadan, dozenatik gora emakumek salatu dute aktore frantziarraren sexu erasoen biktima izan direla. 2021ean Les volets verts filmaren grabaketan eraso ziela salatu zuten bi... [+]
"Bakearen" bidean, Errusiak proposatu du kontrolpean ez dituen lurraldeei uko egitea. Trukean AEBk hainbat onura emango dizkio, Financial Timesen arabera. Hala ere, Kremlineko bozeramaile Dmitry Peskov-ek abisu egin du: "Ez fidatu hedabideez, ezta errespetagarriak... [+]
Eritasunaren kontrako protokoloa salatzeko eta prefeturarekin hitzordu bat lortzeko asmoz, bideratu dute okupazioa ehun bat laborarik. Tuberkulosia kasu batzuk agerturik Zuberoan, eritasunaren kontrako neurri sanitarioak segitu beharrean dira inguru horietako 280 etxalde... [+]
Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]
Lurraren alde borrokan dabilen orok begi onez hartu du Frantziako Legebiltzarrak laborantza lurren babesteko lege-proposamenaren alde bozkatu izana. Peio Dufau diputatu abertzaleak aurkezturiko testua da, eta politikoa eta sentimentala juntaturik, hemizikloan Arbonako okupazioa,... [+]