Foruaren gorringoa zuritu nahian
Hauteskunde kanpainako kinielak albo batera utzi eta bost gai giltzarritan jokoan dagoena jaso du ARGIA aldizkariak. Laugarrena da hau: udalen zorpetzea Nafarroan.
Madril, 1971ko maiatza, juristak fiskalitatearen inguruan ari dira ezbaian. Estatuaren ordezkaria da galdera egin duena, arrapostua Nafarroako ordezkariarena duzu, hona galde-erantzuna:
– Eman dezagun Espainiako Gobernuak eta Nafarroako Diputazioak ez zutela 1969an akordiorik erdietsi, kasu horretan Estatu espainiarrak 1941eko legea edota 1969ko dekretua indargabetu ahalko lituzke, ez da hala?
– Ez. Hori ez baitzen egintza juridiko bat izanen. Hori, indarkeriazko egintza zatekeen.
1931 edota 1932a da, Manuel de Irujo zena Ziraukin duzu estatutuaren aldeko kanpaina egiten. Bilkuran zenbait zinegotzi nafar, eta horiek xaxatu nahian edo, honako galdera hau egin die Irujok:
– Baina, zuentzat zer dira foruak?
Txapela erantzi ez duen zinegotzia ausartu da:
– On Manuel, foruak Nafarroaren barrabilak dira.
Pribilegioak, zaharkinak, autoeraketarako tresna, subiranotasun galduaren aztarnak, nahi adina adjektibo erabil daitezke foruak definitzean. Foruen esanahia baino kontzeptu lausoagorik ez da gure politikan. Hegoaldeko lau probintzien antolamendu juridiko-politikoaren zutabe nagusia dira foruak.
Nafarroaren kasuan eta bereziki 1841az geroztik gai hau akordio gisa aurkeztu da, Estatua eta Diputazioaren (egun Nafarroako Gobernua) arteko hitzarmen ekonomikoa negoziazio baten ondorengo akordioa duzue. Hala sinestarazi nahi izan digute. Baina, jakin badakigu hau guztia maiz liskarbidea izanen dela Estatua eta Nafarroako Gobernuaren artean.
Azkeneko desadostasunak toki-entitateen finantzaketa baldintzatu du. Espainiako Kongresuak 2010eko maiatzean defizit publikoa murrizteko Errege Lege Dekretua aprobatu zuen, besteak beste, UPNren abstentzioari esker aprobatu ere. Horren arabera, toki-entitate baten, udal baten defizita ezin izanen du aurrekontuaren %75a baino gehiagokoa izan. Nafarroako Gobernuak urte bereko ekainean Foru lege bat aprobatu zuen, eta aurretik aipatu debeku hori saihestu nahian, udal horien zorpetzea ahalbidetu zuen baldin eta Toki Administrazioko Departamenduak proiektuaren bideragarritasun ekonomikoa egiaztatzen bazuen. Zapateroren Gobernuak konstituzio-aurkakotasun errekurtsoa aurkeztu zuen neurri horren kontra. Orain Espainiako Konstituzio Auzitegiak Espainiako Gobernuaren errekurtsoa onartu du. Nafarroako Gobernua defentsa prestatzen hasi da hauteskundeak gainean dituen honetan.
Nafarroaren kasuan, 90 entitate publiko ukitzen ditu, dirutan 44 milioi euroko inbertsioak dira arriskuan direnak, eta gehienak, nola ez, eraikuntza alorrekoak. Nafarroako Gobernuak dioenez, neurria baliogabetuz gero, 2.200 lanpostu baino gehiago arriskuan lirateke. Foru Komunitateak 272 udal ditu, beraz, hauteskundeen atarian Nafarroako udalen heren baten finantzaketa kinka larrian da.
Nola adierazi, nola azaldu udal horiei, UPN-PSN gobernu akordioarena?
Beste baterako utziko dugu, foruek egun duten garrantzia, herritarrok foruez dugun pertzepzioa eta beste.
Hori bai, esan dezadan irakurle, ba al dakizu nor zen, Madrilen, 1971ko eztabaida hartan, indarkeriazko egintza terminoa erabili zuena? Bai, asmatu duzu, Jaime Ignacio del Burgo.
[Zelan eutsi sukar eraikitzaileari Biosferaren Erreserba batean]
[Arabako Foru Aldundiaren Euskara Saila. Plan Estrategikoak ez du aurkaririk]
Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei.
Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.
Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.
Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.
IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.
21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez, Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]