Maialen Lujanbio bertsotan eta Latiffa Laaroussia ayllus adierazpidean aritu dira Iruñeko emanaldi batean. Errusiako ikerlari bat ere bertan egon da Euskarazko bertsogintza eta arabierazkoa alderatzen ari delako.

Ayllus adierazpidea, Maroko iparraldean mendiko emakumeek duten ohitura zahar bar da. “Gu mendura joaten garenean, lanera, ilaran jartzen gara, harea biltzeko eta lehenengo kokatuta dagoenak bertso bat abesten du”,  adierazi du Latiffak Berrian Ane Eslavak egindako elkarrizketa batean. Aldiz, gizonen adierazpidea taqtoqa da eta gerra garaian komunikatzeko erabiltzen zuten. http://Elkarrizketa osorik: https://www.berria.eus/paperekoa/1781/031/001/2018-06-12/borroka_egin_behar_izan_genuen_gizonekin_abestu_ahal_izateko.htm

Ahozko inprobisazioak Marokon garrantzi handia du, “iparraldean oso garrantzitsua da, baina orain herrialde guztira zabaltzen ari da” dio Latiffak.

Marokoarrak ez daki irakurtzen eta idazten, bai ordea inprobisatzen, “abestiak bakarrik ateratzen zaizkit”. Ayllusa emakumeek emakumeen aurrean abesten dute “arabiar emakumeok ezin dugulako gizonen aurrean abestu”. Diskoak argitaratu ditu eta garai batean “nire anaiek hil egin nahi ninduten”.

Gizonezkoen Taqtoga ikastetxeetan ikasi daiteke, ez ordea ayllusa, “nik eskoletan irakatsi nahi dut, haur askok ez dutelako inongo loturarik mendiarekin”.

Ez zuen bertsolaritza ezagutzen baina “Maialen Lujanbioren bideo bat erakutsi zidatenean, hark nola abesten zuen entzun nuen, eta zoragarria iruditu zitzaidan; ayllusaren antz pixka bat badu”.