Euskararen aurkako oldarraldiei aurre egin
Azken hilabeteetan euskarak hainbat oldarraldi jaso ditu epaileen sententzien bitartez. Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak hainbat epai eman berri ditu: udal administrazioek euskara ez dutela derrigorrez lehenetsi behar beren jardunean, edo langileen oposizio prozesuetan hizkuntza eskakizunak derrigorrak ez izatea. Sententzietan azpimarratzen da Araba, Bizkai eta Gipuzkoan bi hizkuntza ofizial daudela, eta biek pareko izan behar dutela: “Ezin da egon bat bestearen gainetik. Bi hizkuntzak ofizialki berdinak dira, eta ezin da bietako bat lehenetsi”.
Epaileen argudioek hautsak harrotzen dituzte. Nahiz eta, lehenik eta behin, aitortzen den administrazio publikoak zuzen jokatzen duela herritarrek zerbitzu publikoak ematen dituzten langileekin nahiago duten hizkuntzan komunikatzeko duten eskubidea onar dezaten, kontrajarrian ipintzen du bere argudioa. Hala, autoek diote asmo hori ezin dela oinarritu bi hizkuntza koofizialak menderatzen dituzten pertsonen kontratazioan, horrek esan nahi baitu bietako bat bakarrik dakiten pertsonen eskubidea mugatzen dela, hau da, gaztelania.
Euskararen erabilera normalizatzeko asmoa agertu zenetik 40 urte baino gehiago igaro dira. Kontenplaziorik gabe egin zitekeen, inposizioaren bidez. Hala ere, malgutasunaren alde egin zen, eta malgutasun hori, luzarora, ez da itzuli horren onuradun izan ziren erdaldunen artean. Eta ez dut esaten zuzena ez zenik, baina lau hamarkada geroago, oraindik ere, euskaldunek langile publikoekin beren hizkuntzan komunikatzeko duten eskubidea ukatzen da.
Euskararen inguruko eztabaida gehiago garatu behar da; ez da isiltzeko unea. Euskal hiztunak baztertu egiten dira Euskal Herri osoan; ezin dugu gure hizkuntzan normaltasunez bizi. Esaterako, Urkullu lehendakariak urriaren 24an Familia Enpresen Kongresuan bere hitzaldian euskaraz jardun zenean kexua erakutsi asmo zuten murmurioak eta eztulak egin zituzten han zeuden hainbat pertsonak. Hortaz, Euskal Autonomia Erkidegoaren agintari nagusiari mespretxu eta eraso hori egiteko gai badira, zer ez diete ba egingo herritar xumeei? Horrelako erasoak ezin ditugu onartu eta ezer gertatuko ez balitz bezala utzi. Espainieraren nagusitasuna defendatzen dutenek eztabaida publikoa baldintzatu nahi dute, gizartea jarrera epeletara eramateko, aldaketa minimo eta kosmetikoak bakarrik onar daitezen, horrela estatuaren kontzeptu monolitiko bat inposatzen dute, gaztelaniaren hegemoniarekin batera.
Horregatik, Bilbon datorren azaroaren 4an euskararen normalizazioaren aurkako oldarraldia salatzeko manifestazioan parte hartzeko garrantzia azpimarratu behar da, eta euskalgintza sustatu. Euskaldunok ez gara isilduko erasotzen gaituzten bitartean; ez dugu etsiko, etxean geratuz, euskaraz mintzatzeko beldurrez.
Aritza Urrengoetxea Cordovilla, irakaslea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]
Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]