Euskal herritarren %57ak uste du jarrera erreakzionarioak ugaritu egin direla bere inguruan

  • VII. Nazimetroaren emaitzak aurkeztu dituzte Telesforo Monzon eLab-ek, Aztikerrek eta Parte Hartuzek. Joera erreakzionarioen hazkundea bi eremutan identifikatu dute nagusiki: migratzaile eta kultura aniztasunarenean, eta genero berdintasun eta feminismoarenean. Joerak nabariagoak dira gizonen, eskuinekoen eta euskal estatuaren aurka dauden herritarren artean

Abenduak 18, Migratzaileen Eguna zela eta zenbait kolektibo Bilbo Zaharreko Plazan bildu ziren. Ecuador etxea

2025eko maiatzaren 28an - 07:06
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Telesforo Monzon Euskal Herrigintza Laborategiak, Aztiker soziologia ikerguneak eta EHUko Parte Hartuz Ikerketa taldeak 2018tik urtero egiten duten ikerketaren VII. Naziometrotik jasotako datuak aurkeztu dituzte astelehenean. Parte hartzaileei gizartean gaurkotasuna duten gaiez galdetzen zaie, eta erantzunak galdekatuen posizio politikoarekin, generoarekin edo adinarekin harremanean jartzen dira. Aurten, jarrera erreakzionarioez, migrazioaz edo gobernantza eta burujabetzari buruz galdetu diete. Guztira 1.335 inkesta erantzun dira online. Araba, Bizakaia eta Gipuzkoan 636 inkesta egin dira, 393 Nafarroa Garaian eta 306 Euskal Hirigune Elkargoan.

Joera erreakzionarioak gora Euskal Herrian ere

Jarrera erreakzionarioen inguruko taula. TMeLab, Aztiker eta Parte Hartuz

Euskal Herritik kanpo jarrera erreakzionarioagoak daudela antzematen dute parte hartzaileek. Hala ere, oro har Euskal Herrian zein bakoitzaren inguruan presente daudela nabaria da: herritarren %65,9ak uste du Euskal Herrian jarrera erreakzionarioak handitu direla, eta %56,6ak, hazkunde hori bere inguruan gertatu dela. Nagusiki bi alorretan nabaritu dute hazkundea: atzerriko migrazioa eta aniztasun kulturala (%61,2), eta genero berdintasun eta feminismoan (%33,4). Halaber, atzerriko pertsona migratuen eskubideen eta aniztasun kulturalen aldeko aldarriak gehiegizkoak direla uste du herritarren %37,2ak.

Beren burua "oso ezkerrekotzat" dutenen artean %15,3ak pentsatzen du migratzaileen aldeko aldarrikapeak gehiegizkoak direla

Parte hartzaileak bere burua zenbat eta ezkerrerago kokatu, orduan eta ikuspegi irekiagoa du migratzaileekiko. Halere, beren burua "oso ezkerrekotzat" dutenen artean %15,3ak pentsatzen du migratzaileen aldeko aldarrikapeak gehiegizkoak direla. "Oso eskuinekoen" kasuan, %56,7ak pentsatzen du hori. Antzerako ezberdintasunak azaldu dituzte generoari eta feminismoari dagokionean. "Oso eskuineko" parte hartzaileen %8ak pentsatzen du eremu horretan egiten diren aldarrikapenak "gutxiegi" direla, "oso ezkerrekoen" %41,9aren aldean. 

Gizonak erreakzionarioagoak dira oro har, Naziometroaren arabera. Emakume eta gizonen arteko alderik nabarmenena "atzerriko migratuen eskubideak eta aniztasun kulturalean aldarrikapenak" atalean ikusten da. Gizonen %49,7k pentsatzen du aldarrikapen horiek gehiegizkoak direla, emakumeen %25aren aurrean. Euskal estatuaren aurka dauden herritarren artean, bestalde, %53,3ak uste du aldarrikapen horiek gehiegizkoak direla; aldekoen artean %34,4ak; eta gaian abstenitu direnen artean %31,9ak.

Atzerriko migratuen eskubideak eta aniztasun kulturalean aldarrikapenak eta Generoa eta feminismoaren aldarrikapenak adinarekin harremanean. TMeLab, Aztiker eta Parte Hartuz

Migratu, bizitza hobea izateko 

Parte hartzaileen gehiengoak uste du pertsonek bizitza-kalitate hobea izateko eta arrazoi sozioekonomikoengatik, jatorrizko herrialdeetan bizi-baldintza txarrak daudelako, migratzen dutela (Ipar Euskal Herrian, %93,4ak, Hego Euskal Herrian, %90,1ak) . Oro har, herritarren %59,8ak uste du Euskal Herrian bizi eta lan egitea nahikoa dela euskal herritarra izateko, bertan jaiotzea ezinbestekoa jotzen dutenen gainetik (%21,1). Baldintza espainiar edo frantziar herritartasuna izatea %5ak hautatu du. 

Bost euskal herritarretatik lauk uste du kultur aniztasun testuinguru batean euskara eta euskal kultura "antzera" gelditu edo indartuko dela

Tokiko gobernuek (Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak edo Euskal Elkargoak) migrazioaren inguruko konpetentzia izan beharko luketela uste du %46,6ak. Hala ere, konpetentzia estatuek mantentzearen alde %30,4 azaldu da. Zer erantzun jakin ez dutenak ehuneko handi bat dira, %22,2. Etorkizunean migratzaileek euskal gizartean duten paperari dagokionez, %47,8ak uste du funtsezkoak direla gizartearen parte gisa. Aldiz, etortzea eragotzi behar litzaiekeela uste dutenak %6,3 dira.

Migrazioa eta euskara

Gizartearen kohesioarako elementu positiboa da euskara herritarren esanetan, Naziomatroaren arabera. %60ak dio euskarak dio "asko" edo "zerbait" laguntzen duela zeregin horretan; %56,9ak bizi proiektua garatzen laguntzen diela migratzaileei; eta %52,2ak "arrazismoa eta jarrera erreakzionarioak desagerrarazteko" tresna dela.

Euskara ikasteko oztopo nagusien artean hizkuntzaren zailtasuna (%52,2) eta motibazio falta (%45,3) nabarmendu dira emaitzetan; eta bere erabilera mugatzen dutenen artean, euskaldunek euskara ez erabiltzea (%36,4), digitalizazioa (%24), migrazioa (%23,5), eta "hizkuntza politika sendo baten falta" (%21,1). Kultur aniztasun testuinguru batean, etorkizunean euskara eta euskal kultura "antzera"  egongo direla (%59,1) edo indartu egino direla (%21,7) uste dute herritarrek. %12,8ak uste du desagertu egingo direla. 

Erabakitzeko eskubidea eta independentzia 

Naziometroaren arabera, herritarren iritzian egungo tokiko gobernuen arteko harremana indartu behar da (%37,2) eta konpetentzia gehiago beharko lituzkete (%43,7). Gainera, %66,3ak uste du tokiko gobernuek beraien etorkizun politikoa erabakitzeko eskubidea izan beharko luketela, eta %62,7ak erreferenduma egongo balitz Frantziako zein Espainiako Estatuek emaitza onartu beharko luketela.

Herritarren %43,2 independentziaren aurka dago, eta aldekoek 2020az geroztik bigarren daturik baxuena eskuratu dute, %22,2. Erreferendum ofizial batean, %38,5ak egingo luke euskal estatuaren alde. Azken urteetan joera hazkorra izan du, 2021eko azaroaz geroztik altuena baita, eta pasa den urtearekin alderatuz, 3,3 puntuko igoera izan du.

Alderdi guztiak ados egon eta erreferenduma onartua egongo balitz jasotako erantzunen taula. TMeLab, Aztiker eta Parte Hartuz

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Zientzia
Teknologia
Bitxoak

Palentziako amama oso emakume soila zen hitzetan. Bazituen zenbait hitz dena adierazteko balio zutenak, tartean bitxo hitza: berba horren baitan kabitzen ziren zomorroa, behia, txakurra... eta batzuetan baita gizakia ere. Bitxoek auzokide latzak dituzte gizakiongan, ez baikara... [+]


B hepatitisaren kontrako txertoaren garrantzia azpimarratu du NOPLOIk

2023tik 2024ra erregistratutako kasuak aztertu ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Arreta berezia jartzen dute haurtzaroan, zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta errazagoa delako hepatitisa kronifikatzea.


Julia Mengolini kazetari argentinarrak Milei salatu du, bere aurkako “gorroto kanpaina” bat aireratzeagatik

Adimen Artifizialaz egindako bideoak sareratu dituzte, Mengolini difamatzen dutenak. “Gorrotoa bultzatzea, indarkeria kolektiboa eta bortxazko mehatxuak” izan direla salatu du kazetariak, eta zigor bideari ekingo diola.


Teknologia
Isileko itzultzaileak

Pasa den astean kontabilitatea egiteko software libreko programa instalatu nuen ordenagailuan. Ez dakit lurralde guztietan berdin izango den, baina Bizkaian jarduera ekonomiko bat garatzen dugunok Batuz atarian egin behar ditugu fakturak. Batuz ataria ondo dago, baina... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Teknologia
OSHW

2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.

Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


Begoña Pedrosa
“Berrikuntza egiteak prozesuan gorabehera asko dakar batzuetan, eta hala behar du”

Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


2025-06-12 | Sustatu
YouTubek isil-isilik aldatu ditu gorroto politikak eta genero identitateari babesa kendu

Urte hasieran gertatu zen, urtarril eta otsail artean, Donald Trumpen bigarren agintaldia hasi zenean eta DEI politiken kontrako gurutzada hasi zuenean hark. Baina ez zen izan prentsa-ohar edo iragarpenik. Erabilpen baldintzetan, norbaiten "genero identitatearen eta... [+]


Giza adimena

Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]


2025-06-05 | Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait

Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]


Eguneraketa berriak daude