Etorkizuneko elikadura gaurtik eraikitzeko proiektua Tolosaldean
Hainbat esparrutan lanean ari ziren zenbait herritar elkartu eta Lurtaro elkartea sortu dute Tolosaldean. “Herrigintzatik eta elikadura burujabetzaren aldeko borroketatik datoz gutako batzuk, eta beste zenbait ekoizleak dira”, azaldu du Maddi Sarasola Eizmendi kideak. Izaera desberdinekoak izanik ere, kezka berak batu ditu: egun nagusi den elikadura sistemak, eta horrek lurraldean eta bizitzetan duen eraginak. Ardura horretatik abiatuta, eskualdeko kontsumo eta ekoizpenaren inguruko lanketa abiatu dute, eta herriz herri ekarpenak jasoz, proposamen konkretua osatzen ari dira orain. Heziketa egiteaz gain, teoria praktikara eramateko ari dira lanean.
28 herriko eskualdea izanik, bazekiten erronka zaila zutela esku artean, ez baitute herrietan jada martxan dauden proiektuentzat oztopo izan nahi. Alderantziz. “Denda bat geneukan buruan, zentralizatua izanen zena, baina ikusi genuen eskualdeko herri txiki askotan ere hausnarketa betean zeudela, herriko bizitzari nola eutsi aztertzen eta maila txikiagoko proiektuak martxan jartzen”, dio. Esaterako, eskualdeko zenbait herritan ekonomatoak sortu dituzte tokiko produktuen bueltan, edo ostatuetan dendatxoak jartzen ari dira… Egitasmo txiki horiek guztiak biltzeko txapela izanen litzateke Lurtaro, bultzatzaileen ustez.
Proiektuari forma ematen orain ari badira ere, hiru ildo nagusi zehaztuak dituzte: kontsumo kooperatiboa eta ekoizpen kolektiboa bultzatzea dira lehen bi hankak, eta biltegiarena, hirugarrena. “Dendaz harago, biltegi partekatu bat egitea da ideia, eskaerak egiteko bide errazago bat lortzeko”. Hain zuzen, ekoizle txikien arazoetako bat izaten da banaketa, toki askotatik jasotzen dituzten eskaerei erantzuteak lan handia eskatzen baitie. Produktuen biltokiak, ekoizleei eta herrietako ekonomato, denda nahiz kontsumitzaileei emango lizkieke erraztasunak.
Trantsiziorako bide
Etorkizuneko elikadura osasuntsu baten oinarriak finkatu dituzte Lurtaroko kideek beren proposamenean, beti ere, elikadura burujabetzaren eta agroekologiaren gakoetan: “Badirudi eredu oso perfektuaz ari garela, baina gu epe luzera begira ari gara hizketan, horrela behar duela uste dugulako. Eta jakinda trantsiziorako proposamenak ere behar direla”. Trantsizio horretako proiektu gisa ulertzen dute haiena ere, baina kontzeptuak eta oinarriak ongi finkatu nahi izan dituzte: “Gaur egungo terminologia nahasketak kezkatzen gaitu; badirudi dena dela Km0, dena dela jasangarria…”.
Urrian hasi ziren elkarteko kideak herriz herri proiektua aurkezten eta ekarpenak jasotzen, eta pozik daude orain arte jasotako erantzunarekin. “Prozesua bera polita ari da izaten”, dio Sarasolak. Eskualdeko ekoizleekin eta tokiko erakundeekin ere biltzen ari dira. Urte berriarekin batera, errondarekin amaitu eta kooperatiba sortzeko lan saioei ekitea aurreikusten dute.
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]