Eta koronabirusaren ondoren... CO2 betekada?

  • Mundu erdia konfinatuta egoteak eta produkzioaren zati bat geldirik, airearen kalitatea hobetzea ekarri du; bereziki Italian eta Txinan antzeman dute kutsadura gutxiago. Baina Munduko Meteorologia Erakundeak ohartarazi du horrek ez duela berez aldaketa klimatikoa mantsotuko, karbono dioxido maila iazkoa baino altuagoa baita oraingoz. Areago, behin osasun larrialdia igarota CO2 isuriak izugarri igoko diren beldur da erakunde hori, 2008ko finantza krisiarekin gertatu zen bezala.


2020ko martxoaren 26an - 17:20
Txinako ikatzezko zentral bat martxan. Halako dozenaka eraikiko ditu Txinak koronabirusaren krisiaren ondoren ekonomia suspertzeko.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Koronabirusaren lehen kolpea gaindituta, Txinak ekonomia abiarazteko 50 bilioi yuaneko plana jarri du martxan, eta plan horrek aurreikusten du dozenaka ikatzezko zentral eraikitzea. Otsaila amaieran zabaldu du erraldoi asiarrak bere asmoen berri, 2021-2025 epealdirako zirriborroan, eta horrek talka egiten du Pariseko Akordioan harturiko konpromisoarekin. Nazioarteko eragileek diote, planetako tenperaturaren igoera 2ºC-tik behera mantentzeko saiakera oro ezerezean geratuko litzatekeela.

Ikatzezko zentralak gero eta gutxiago dira munduan beste energia mota batzuen aldean. Gainera, petrolioaren prezioen beherakada handiak –Brent upela 27 eurotik behera jaitsi da– erregai fosil garestienen rankingean lehen postuan jarri du ikatza. Orduan, zergatik erabaki du Txinak zentral gehiago irekitzea?

NASAren irudi hau berehala zabaldu zen mundu osoan. Erakusten du Txinak dioxido nitrogeno kutsadura nola murriztu duen, koronabirusaren ondorioz hartutako neurriengatik.

Ballena Blanca aldizkarian diote hautu ekonomikoa baino “politikoa” dela Pekinena: eraikuntza horiek epe motzean ekarriko dute BPGa igotzea, meatze erraldoiak gehiago hedatuko direlako, tokiko lurralde agintariek nahi duten gisan. Baina estrategia horrek epe luzerako ez duela balioko iragarri dute adituek, ikatzaren errentagarritasun eskasagatik.

Pandemiarekin batera gizakiek –eta munduko espezie guztiek– gaur egun duten beste larrialdi nagusia klimatikoa da, eta koronabirusaren ondorengo eszenatokian nola kokatzen garen eragin zuzena izango du arlo horretan ere.

Pandemiarekin batera gizakiek –eta munduko espezie guztiek– gaur egun duten beste larrialdi nagusia klimatikoa da, eta koronabirusaren ondorengo eszenatokian nola kokatzen garen eragin zuzena izango du arlo horretan ere

AEBetan esaterako, ekonomiaren “estimulu berderako” neurriak hartzeko eskatu dio hango kongresuari zientzialari, abokatu eta ekologista talde garrantzitsu batek gutun bidez. Gobernuak inbertsioak energia berriztagarrietara bideratu beharko lituzke: “Arriskua daukagu ekonomia suspertzeko erregai fosilekiko menpekotasunean are gehiago erorita”, diote. Euren esanetan, jadanik badaude lobbyen proposamen zehatzak erregai horien sektorea erreskatatzeko, “langileen eskubideen bizkar”.  2008ko krisian ere halako zerbait gertatu zela ohartarazi dute: konpainia handi kutsatzaileei lagunduta suspertu zuen ekonomia Osaba Samek.

Urte hartan munduko CO2 isuriak %1 jaitsi ziren, baina hurrengo bi urteetan izugarri hazi ziren.

Salbatu pertsonak, ez hegazkinak

Ez dira bakarrak kezka hori azaldu dutenak. Gugandik gertuago, Ecologistas en Acción taldeak hegazkingintzan jarri du arreta. Koronabirusaren krisiak erabat hondoratu ditu aire-konpainiak, aireportuak itxita edota garraioa erabat murriztuta baitago txoko askotan. Sektoreko munduko patronalak 200.000 milioi dolarreko laguntza eskatu du galera horiek leuntzeko, eta Europar Batasuneko ministroak eztabaidan ari dira.

Ekologistak erreskate milioidun horren kontra daude. Alde batetik, hegazkin aparatuak CO2 isurtzaile handienetakoak direlako, eta horrez gain, erregaiekin dauzkaten “pribilegio fiskalen” ondorioz EBn urtero 27.000 milioi euroko zuloa uzten dutelako ordaindu gabe. Hala, etekinak esponentzialki igo zaizkie aire operadoreei azken urteetan: “Etekin horiek erabili beharrean euren kontuak saneatzeko edo krisiei aurre egiteko, erabili dituzte zorpetze politika arriskutsuetan sartu eta burtsako akziodunei are etekin handiagoak emateko”, diote.

Hegazkinen orbanak zeruan. Garraio mota hori da CO2 gehientsuen isurtzen duenetako bat.

Koronabirusak hilabeteotan ezin argiago erakutsi du eredua bera jasangaitza dela: “Azken egunotan maila globalean izandako poluzio-mailen beherakada handiek agerian uzten dute egungo mugikortasun-ereduaren jasanezintasuna, eta frogatzen dute krisiaren aurreko mugikortasun-eredura itzultzea ez dela aukera bideragarria larrialdi klimatikoko testuinguruan”.

Ikusi beharko da karbono baraualdi honen ostean betekada norainokoa den. Izan ere, Julen Rekondo ingurumen aholkulariak Ekologistak Martxanen webgunean argitaraturiko analisian esan bezala, Covid-19aren aurrean erreakzionatzeko asteak behar izan ditugu, baina larrialdi klimatikoaren aurrean urteak daramatzagu, eta ez dugu oraindik ezer taxuzkorik egin.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Larrialdi klimatikoa
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


2025-07-09 | Itxaro Borda
“Azpian lur hotza”

Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]


2025-07-03 | Nicolas Goñi
Pakistan energia trantsizioan zegoen, erregai fosilen eta kriptotxanponen interesak tartean sartu arte

Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]


Erregistratutako ekainik beroena izan da aurtengoa Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan

2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Iluntasunean argi, argi etorkizunean

Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


2025-05-16 | Elhuyar
Europako hiriak huts egiten ari dira klima-aldaketarako egokitzapenetan

Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]


2025-05-14 | Jesús Rodríguez
Kolapsoaren entsegu bat

Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]


Turiel: “Bilatu daitezke arrazoi teknikoak, baina itzalaldia prezioen sistema perbertsoak eragin zuen”

Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]


2025-04-30 | Nicolas Goñi
India erdialdean, idortze globalari aurre egiteko laborarien eta ikertzaileen elkarlana

Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]


Eguneraketa berriak daude