Emakumeen eskubide politikoen munduko mapa
Emakumeen Nazioarteko Eguna dela eta, The Guardianek mapa interaktibo bat argitaratu du bere webgunean emakumeek politikaren arloan urtez urte eta lurraldez lurralde lortu dituzten eskubideak erakusteko. Botoa emateko eskubidearen, parlamentari bezala hautatua izateko eskubidearen eta hautatua izandako lehen emakumearen datak dituzte hizpide. Hona hemen datu orokor batzuk.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hiru kasuetan, Estatu ezberdinek lortu dute eskubide bakoitza lehen aldiz. Orokorrean, afrikar estatu gehienetan beranduago lortu dituzte hiru eskubideak emakumeek. Ranking guztietan, ordea, Saudi Arabia eta Arabiar Emirerri Batuak ageri dira azkenak; hiru kasuetan gainera, oraindik eskubideok lortu gabe. Bitxia da, bestalde, Mendebaldeko Sahararen kasua: hiru eskubideen denbora-lerroan kolore grisez gelditu da, inolako informaziorik eman gabe.
Euskal Herriari dagokionez, Hego Euskal Herriak aurrea hartzen dio Iparrari. Lehenak 1931n, Espainiako II. Errepublika garaian, lortu zituen hiru eskubideak. Bigarrenak, aldiz, 1944ra arte itxaron behar izan zuen lehenengo bi eskubideak lortzeko; eta lehen emakume hautatua 1945ean izan zuten.
Botoa emateko eskubidea Zeelanda Berrian lortu zuten emakumeek lehen aldiz, 1892an. Gaur egun, Saudi Arabian eta Arabiar Emirerri Batuetan oraindik ez dute botoa emateko eskubidea lortu.
Emakumeek parlamentari hautatuak izateko eskubidea AEBetan lortu zuten lehenengo aldiz, 1894an.
Azkenik, lehen parlamentari emakumea aurkitzeko, denboran atzerago joan behar dugu: 1907 arte ez zuen lehen aldiz inork halakorik lortu. Finlandian izan zen hori. Kasu honetan, Asiako bi estatuez gain, Ipar Koreak ere ez du emakume parlamentaririk izan orain arte.
Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.
Urtebetean %0,8 handituta (165 milioi euro gehiago), Espainiako zentral nuklearrak itxi eta hondakin erradioaktiboa tratatzeko aurrekontua 20.367 milioi eurokoa da jada, Enresa enpresa publikoak emandako datuen arabera. Diru-partidaren zatirik handiena (17.520,5 milioi euro)... [+]
6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.
Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.
.jpg)
Israelgo Gobernuaren esanetan, bere subiranotasunaren aurka eta Hamasen alde dago Global Sumud Flotilla egitasmoa. Hortaz, esku hartze gogorrak iragarri ditu.
Kufiya palestinar zapia eramango du Jaizkibel konpainia berdinzaleko kide ugarik, Hondarribiko jaien egun nagusian, Palestinarekiko elkartasuna ikusarazteko. Jaiak eta politika ez nahasteko diotenen aldean, “jaiak ere badira justizia eta eskubideak adierazteko plaza... [+]
Igande arratsaldean irten da Bartzelonako portutik Palestinaren aldeko inoizko ontzidirik handiena: 30 itsasontzi inguru eta 300 bat ekintzaile, Gaza helburu, blokeoa apurtu eta genozidioa salatzeko. Bidean ontzi gehiago batuko zaizkie Mediterraneoko hainbat portutatik. Gauean... [+]
AEBetan, Apelazio Auzitegiak Donald Trump presidenteak ezarritako muga zerga gehienak bertan behera utzi ditu. Dena den, ez ditu urriaren 14ra arte indargabetuko, eta bitartean, ia segurua da Trumpek helegitea jarriko duela. Presidenteak uste du Auzitegi Gorenak arrazoia emango... [+]
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]